De Hollandsche Lelie. Jaargang 21

Iets over mijn verblijf te Putten.

Alles ligt nog zoo kersversch in mijn geheugen, als was 't den dag van gisteren, dat het gebeurde. Het was de 17^de October van het jaar 1906, dat de trein van tien uur mij naar de Veluwe voerde. Aan het station wachtte mij een rijtuig en na een twintig minuten rijdens kreeg ik 't Paviljoen, de plaats mijner bestemming, in het zicht. Weldra stapten we uit, werd de koetsier door Pa betaald en gingen we een smal kronkelend laantje in, dat naar het gebouw leidde. Een zuster kwam ons tegemoet, die ons de eetzaal van het Paviljoen binnenleidde, waar ook spoedig Dr. M. verscheen en een wederzijdsche voorstelling volgde. Ondertusschen had ik mij eens georienteerd, de eetzaal was eenvoudig, doch er lag een gezellig waas over, ze beviel mij. Door de vitrage gordijnen ziende, zag ik drie waranda's, waarin de patienten in ligstoelen lagen te rusten.

Iets wat, wanneer je 't voor het eerst ziet, een eigenaardige indruk op je maakt en je je moeilijk voor kan stellen, daar spoedig deel van uit te zullen maken, wrat toch het geval zou zijn. Na een kort onderhoud verliet ik met zuster de eetzaal, Pa zou gaan dîneeren en mij daarna nog even goedendag komen zeggen. Zij bracht mij naar de achterste serre, waar nog vier dames, aan wie ik werd voorgesteld, lagen. In de andere waranda's lagen heeren. Spoedig had ik ook met hen kennis gemaakt en 't leeken mij joviale, prettige lui. Bij hen lag ook nog een meisje, dat later bij ons overgeplaatst werd. De omgang onder elkaar was prettig en ongedwongen. Als ik de familie zoo aan de theetafel vereenigd zag, maakte het altijd de indruk op mij van een groot huishouden, waar onze zuster de hoofdpersoon van was en de takt bezat een gezel-

[p. 708]

lige, vroolijke geest te bewaren. Altijd heb ik verlangd naar broers en zusters en 't was net of ik ze hier gekregen had. Wij allen, we waren overgeplaatst uit het woelige leven, in een rustiger en kalm oord, waar slechts door brieven en couranten, veel verzwakt de klanken van het gindsche leven tot ons doordrongen. En juist, die flauwe echo van 's levensstrijd en moeilijkheden deed ons gevoelen, hoe goed het was, dat we ver waren van hen die ons lief zijn, daar we er lichamelijk niet tegen waren opgewassen. Na een verblijf van ongeveer een week, verscheen ook Dr. H., die een zes weken buitenslands had vertoefd, teneinde een tuberculose congres bij te wonen, ten tooneele.

Had ik Dr. M. in dien tijd als een humaan, prettig mensch leeren kennen, weldra bemerkte ik, dat achter het ietwat streng en ernstig gelaat van Dr. H. een groote zorg en medegevoel voor z'n patiënten was geborgen. Daarbij voegend een liefdevolle zuster, die dieper zag dan de oppervlakte van haar patiënten, vormde het een harmonisch geheel. Niettegenstaande dat alles, bekroop ons doch vaak dat verlangen naar huis, hetgeen zich vooral op bijzondere dagen, sterker deed gevoelen.

Maar hoe waren zuster en de patiënten onder elkaar er altijd op uit om elkaar afleiding te bezorgen en zoodoende gemakkelijk over de klippen heen te komen. Het was tegen de Sint-Nicolaas en ieder vrij oogenblikje, dat zuster had, werd besteed om kleine verrassingen en grapjes voor haar patiënten uit te denken. Mocht menigeen wat triest gestemd zijn, denkend aan 't gezellig feest in huiselijken kring, den avondzelf was er geen gelegenheid voor droef gemijmer. Het was een welgeslaagde avond, waarvoor zuster en enkele der patiënten alle eer toekwam. Dokter verhoogde de feestvreugde door op warme wijn en letterbanket te tracteeren. Zulk een feestavond was een gebeurtenis in ons tamelijk eentonig bestaan en vormde nog weken een punt van discours. De maand December was een koude en donkere, zoodat we terecht konden spreken van de donkere dagen voor Kerstmis. De Kerstdagen zelf was alles echter overtogen met een wit kleed. Wat mocht ik dan gaarne in onze achterste waranda, wanneer de donker viel, het licht uitlaten, terwijl de andere serres hun licht wierpen op een fantastisch tooneeltje voor mij. Daar voor mij stonden de eikeboomen, hun kale takken naar omlaag gebogen, zwaar van sneeuw en op den voorgrond tusschen hen in, een groepje lage jeugdige dennetjes, die met hun natuurlijke wattenversiering, een echte kerstboom, indruk maakten. Hoe gaarne had ik ze voorzien van brandende kaarsjes, dat zou het sprookjesachtige nog verhoogd hebben. En daar op den achtergrond stond massief, de hut met z'n wit besneeuwde dak, te zamen een artistiek geheel vormend, waar ik niet moede van werd om naar te zien. December spoedde ten einde en oudejaarsdag bracht ons een sneeuwjacht, die het onmogelijk maakte in de waranda's te kuren. Alle stoelen werden geplaatst in de lange gang, die zich aan de andere zijde van het gebouw bevond.

Deze gang bestaat enkel uit deuren en openslaande ramen, zoodat ruimschoots licht en lucht aanwezig waren. Dat was een evenement voor ons, in de gang kuren! We fantaseerden er lustig op los en verbeelden ons in een kajuit van een plezierjacht te liggen, hetwelk wij ‘Liglust’ doopten. De sneeuwvlokken, die naar binnen dwarrelden en op de vloer terecht kwamen, veroorzaakten een gladheid, die het dienstmeisje, dat met een blad met melkbekers aankwam, deed loopen alsof ze nog niet zeevast was en mij een: ‘Hou je roer recht’ ontlokte. Als je je oogen dicht deed, voelde je het deinen van de golven. De oudejaarsavond bracht wederom warme wijn en appelbollen. Dien avond mocht ik ook tot half tien opblijven, toch vierde ik 't niet in den grooten kring, maar bij een bed-patiënte op de kamer, van wie ik overtuigd was, dat het haar laatste oudejaarsavond was, en waardoor dien avond voor mij een bijzondere wijding verkreeg. De volgende morgen brak het Nieuwe jaar aan en begon voor mij slecht, want zuster ging voor 8 dagen met verlof en ofschoon ze haar van harte gegund werden, we konden haar slechts noode missen. Gelukkig zijn acht dagen gauw verstreken en gingen vier der heeren haar van de trein halen en voerde haar in triomf in ons midden terug. Alles ging weer z'n gewone dagelijksche gang en zoo raakte ook de winter een heel eind op streek en begon plaats te maken voor het voorjaar. Zou er iets heerlijkers zijn, dan een ontluikend voorjaar in de vrije natuur te observeeren. Iedere dag als ik naar 't Hoofdgebouw ging om te eten, wandelde ik door 't laantje, dat er heen leidde en frappeerde mij die fijne groene waas die er over de boomen hing, al waren zij licht gesluierd en de zachte kleurschakeerin-

[p. 709]

gen van de lagere heesters en struiken, die allen hun groen en roodachtig satijnen blaadjes ontplooiden. Verheugd zongen de vogels de lente hun welkom toe en het was de mensch zelf als doorstroomde hem een nieuw leven. De Meimaand kwam in 't land en weldra ving voor velen de zomerkuur in het gindsche dennenbosch aan. Lui strekten ze door de ongewone warmte de loome leden in de schaduw van de koele dennen uit en snoven met welbehagen de heerlijke dennengeuren op. Maar wat was 't ook genot voor hen die op 't Paviljoen bleven om hun stoelen buiten de waranda's rond het perkje te scharen en daar gezellig in intiem kringetje te liggen keuvelen, terwijl zuster met chocolade of theetafel bij ons zat en zorgde voor de versterking van den inwendigen mensch. En wanneer dan de avond viel en een weldadige stilte alom heerschte, dan was er iets plechtigs in de natuur, wat onwillekeurig ernstig stemde. Een andermaal werd de avondstilte verbroken door de tonen van een gramophoon, die ons bij enkele nummers aandachtig deed luisteren door z'n bekoorlijke lief'lijke klanken, om ons een volgende keer geneigd te doen zijn, de vingers in de ooren te stoppen, daar de schoonheid veel te wrenschen overliet. Als dan het klokje van gehoorzaamheid geslagen had en we den stoel tegen het bed moesten verwisselen, konden we slechts noode scheiden. Op onze kamers dienden we licht te ontsteken, waarmede we tevens ong enoode gasten als meikevers en dergelijken binnenlokten, die dan luid zoemend, rond het gas vliegend een wissen dood zochten. Zoo gauw mogelijk doofden we 't licht om op ons bed liggend door de openslaande deur en ramen te zien, naar de als met sterren bezaaide hemel, tot de slaap onze oogleden sloot, om de volgende morgen door een koesterend zonnetje wakker gekust te worden. En bleef het zonnetje schuil, dan nog behield de natuur hare bekoring, zacht viel een mild regentje op het malsche groen, of wel, zware onweerswolken pakten samen, angstig zwegen de gevederde zangers en zochten een schuilplaats in het dicht gebladerte en ook wij zochten onze waranda's op en weldra brak dan een kletterende regenbui los en lagen we te luìsteren naar de dreunende slagen, die de aarde onder ons trillen deden. Waar anders de grootheid van de natuur voor ons verloren gaat te midden van stadsgewoel en 's werelds beslommeringen, laat ze niet na, daar in die rustige omgeving, een diepen indruk op ons te maken.

Dat alles heeft voor mij het verblijf te Putten in aangename herinnering doen voortleven en zal ik ook nimmer hen, die deze episode uit m'n leven meemaakten, vergeten. Tusschen ons bestaat een onzichtbare band, die door gezamenlijk lief en leed gevlochten is.

‘Vrede - Rust’ Soerensche Bosch.

22/12 '07 APELDOORN

NELLY DIETZ.