De Hollandsche Lelie. Jaargang 21

Ter bespreking toegezonden.

De firma Scheltens en Giltay, Amsterdam, brengt een zeer aardigen kalender (wereldkalender) in den handel, bewerkt door Dr. P.C. Frowein.

Van het begin onzer jaartelling af tot in de verste toekomst, kan men daarin de bepaalde data nagaan, door het stellen van den wijzer, zoodat b.v. als gij wenscht te weten op welken dag der week den 16 Februari viel van het jaar 1865, Uw kalender U evenzeer kan inlichten, als wanneer het U interesseert te onderzoeken naar een toekomstigen datum, laat ons b.v. zeggen in 1911. - Hoe het toegaat dit te weten te komen, zal ik U niet verraden; een boekje dat den kalender vergezelt, wijst elken kooper den weg. Ziehier iets aanbevelenswaardigs en nuttigs voor cadeaux, geschikt voor elken kring.

De liefde sticht. Almanak voor het jaar 1908. (Van Holkema en Warendorf, Amsterdam). Van dergelijke boekjes weet ik heusch niets anders te zeggen, dan dat ik niet begrijp hoe zij nog gedrukt worden in onzen tijd, laat staan gekocht.!

Pepi's strijd (Een Kerstvertelling, door Betsy Land), Uitgever L.J. Veen, Amsterdam. Een aardige kleine Kerstvertelling voor kinderen.

Wij maken onze prentkaarten zelf. - Reeds de titel zou voor mij, toen ik nog een kind was, een aantrekkingskracht zijn geweest tot dit boek van J. Rotgans, uitgegeven bij H. Meulenhoff, Amsterdam. Ik heb het altijd zooveel prettiger gevonden, van klein kind af, ‘zelf’ te mogen meehelpen, dat ik me niet kan begrijpen, hoe er suffige kinderen zijn, die met een wijs gezichtje stilletjes toekijken naar alles wat de groote menschen pasklaar voor hen gereed maken. Intusschen, ook voor deze categorie is misschien een opwekking als in het prentenboek van Rotgans juist dubbel noodig. Vooraf gaat een korte inleiding hoe de kinderen met verf en penseel moeten omgaan; dan volgen de plaatjes; een portret van Michiel Adriaansz. de Ruyter lijkt mij nog al moeilijk, maar de heer Rotgans zegt, dat mislukte teekeningen kunnen worden afgewasschen. De poppetjes zullen zeker recht veel genoegen verschaffen aan kinderen, die daarenboven in het kiezen der kleuren hun smaak kunnen oefenen. - Ook hiervan geldt het: een aanbevelenswaardige uitgave.

De firma Thieme, Zutfen, geeft weder uit haar Internationalen Scheurkalender, eenvoudig en practisch.

Met véél genoegen ontving ik ook weder den Scheurkalender De Elf Provinciën van de firma Riviere en Voorhoeve, Zwolle. Elk blad is versierd met een afbeelding uit ons vaderland, uit de verschillende provincieën. - Dat doet bij het aftrekken aangenamer aan, dan de zoo afgezaagde versjes welke men op menigen kalender ontmoet; de uitvoering der plaatjes is zeer goed. Aan te bevelen aan iedereen die een goed-leesbaren, eenvoudigen, en toch smaakvollen kalender van noode heeft.

De firma Scheltens en Giltay, Amsterdam, geeft uit een letterkundig jaarboek, genaamd Gulden Arbeid, dat allerlei wetenswaardigs bevat over de in het afgeloopen jaar uitgekomen boeken, de auteurs ervan, etc.

De firma Meulenhoff, Amsterdam, geeft van den heer Rotgans nog een ander gekleurd prentenboek uit, met versjes van onze medewerkster Stella Mare. Er zijn er aardige onder, maar ik ben het eens met de groote vrede-voorvechtster Bertha von Suttner, in haar ‘Die Waffen nieder’, dat het onnoodig is kinderen altijd op te hitsen met ‘goed en bloed’ veil hebbende soldaten etc. Soldaten, als er oorlog komt, vechten niet voor 't vaderland, maar om de ellendige politiek-knoeierij, die achter elken oorlog zit. Daarom zijn zulke phrasen af te keuren als:

Als het land in nood is,
Rusten zij zich vol moed
Offerend aan het vaderland
Hun laatsten droppel bloed.

Bij zulk een bombast de kinderen grootbrengen is beslist verkeerd. Als Stella Mare leest de vreeselijkheden van oorlogen en veldslagen; niet in officieele verslagen maar van eerlijke ooggetuigen, dan zal zij zien, dat dergelijke, hun laatsten bloed-droppel offerende soldaten ontaarden, door den invloed van al het bloed en al de ellende rondom hen, tot ware hyena's, tot roofzuchtige en de gruwelijkste wreedheden begaande laffe schurken. Dat zijn ‘overwinnaars’ in de werkelijkheid.

Bij de firma van Nooten, Schoonhoven, verschijnt een smaakvol verjaardag-album bijeengebracht door Margaretha Plemp van Duiveland en Henriëtte Rehm onder den titel Vonken van het Groote Licht. Het is

[p. 439]

misschien moeilijk voor 365 dagen des jaars steeds geheel nieuwe en toch wezenlijk mooie spreuken te vinden, maar het wil mij toch voorkomen, dat déze verzamelaarsters niet heel gelukkig waren in hare keuze, - althans naar mijn smaak, want ik erken gaarne, dat hier voor een groot deel de persoonlijke opvattingen en smaken van den criticus vóórzitten bij zijn of haar oordeel. In elk geval echter vind ik onnoodig zulke afgezaagde, op alle kalenders prijkende gezegden als Long-fellow's

In the world's broad field of battle,
In the bivouac of life,
Be not like dumb driven cattle,
Be a hero in the strife.

Zoo komen er méér voor; maar tegelijkertijd erken ik, dat juist deze gezegden, zooals ook het overbekende van de Genestet: Levenslust is 't ware leven, mij veel sympathieker aandoen dan de nuttige phrasen uit Hilda van Suylenburg en Lucie Faure, die ik ook tegenkwam bij 't doorbladeren. Prijs f 1.25, niet hoog voor de smaakvolle uitgave, die het boekje tot cadeau geschikt maakt.

Een jongensboek, uitgegeven door de firma Meulenhoff te Amsterdam en geschreven door Ch. Krienen, ziet er aardig uit, en leest zich prettig.

Interessanter misschien voor jongens schijnt mij Twee Hollandsche Jongens op Reis, bij Meindert Boogaerdt Jun. te Rotterdam uitgegeven, en geschreven door S.H. Junius. (Ik verzoek mijn lezers te willen letten op de voorletters S.H., want verbeeldt U dat ik het eens weer aan den stok kreeg met mejuffrouw Daisy, de naamgenoote van dezen meneer of mevrouw of mejuffrouw Junius, ik weet waarlijk niet wie onder deze schrijvende Junius-familie dit jongensboek op zijn of haar geweten heeft). Wel weet ik, dat het mij beter bevalt dan de pennevrucht, die indertijd aanleiding werd tot mejuffrouw Daisy's verontwaardiging. Dit boek is een reisverhaal dat allerlei wetenswaardigs vertelt op een onderhoudende manier, door illustraties veraangenaamd. Het wekt, dunkt mij, in ons opgroeiend geslacht reislust en daardoor energie en flinkheid. Dat heeft ons bleekneuzig, flipperdassig, in levensmoeheid coquetteerend jong-holland nóódig als brood!

Dr. Max Juda doet in een, bij den uitgever Meulenhoff, Amsterdam, verschijnend boekje, getiteld: Hoe moeten wij zenuwziekten en zenuwachtigheid voorkomen? Wat is er tegen te doen? een poging om deze tijds-kwaal te genezen met raadgevingen. Ik zou willen zeggen, dat het beste middel is er niet zooveel over te praten en te schrijven als heden ten dage door artsen en leeken geschiedt, maar, daar ik overtuigd ben, dat Dr. Juda dat óók wel weet, en zijn boekje dus wel meer zal hebben geschreven om zijn zak te vullen dan uit menschlievendheid, zal ik er maar over zwijgen.

De Kleine Prinses, uitgegeven bij Valkhoff, Amersfoort, is een vertaling uit het Engelsch van dezelfde schrijfster (H. Burnett), die het zoo algemeen-bekend geworden ‘De kleine Lord’ in de wereld zond, Als ik nu zeg, hoe ik tot de uitzonderingen behoor, die dezen kleinen Lord eenvoudig-weg onverdragelijk vinden, dan zullen mijne lezers allicht begrijpen, dat ik niet behoor tot de bewonderaarsters van Burnett. Integenstelling met het naief-onvolmaakte van den kleinen held uit Misunderstood, dat andere even beroemd geworden Engelsche boekje over een kleinen lieven jongen, is de little Lord van Miss Burnett een wijs, over 't paard gebeurd, zoet kereltje, geen kind maar een brave Hendrik. Ik houd niet van dit genre. En niet van dit genre boeken.

Hetzelfde geldt in zekeren zin voor mij van de nieuwe uitgave, door van Holkema en Warendorf, Amsterdam, van De Wijde, Wijde Wereld, uit het Engelsch van Elisabeth Wetherell. Ik herinner mij nog zoo levendig mijn vreugde, toen mijn vader mij dit veelbesproken boek schonk en... mijn teleurstelling na lezing! Ik vond Ellen en haar wijs gedoe precies even onmogelijk, als de kindertjes uit de verhalen van een mijner volwassen bloedverwanten, kindertjes, die allen, na een akelig deugdzaam leven, werden beloond met een akelig deugdzaam, vroegtijdig sterfbed, iets waarvan ik het prettige echter veel minder inzag dan mijne zeer godsdienstige bloedverwante. Als zij een verhaal begon, wist ik al dat het eindigde met zulk een vroeg ten hemel reizend deugdzaam engeltje van tien à twaalf jaar. 't Gevolg ervan was alleen, dat ik hun lot geenzins benijdbaar vond, en héél in een hoekje van mijn hart overwoog, hoe ze, om mee te spelen, onuitstaanbaar moesten zijn. 't Zelfde vond ik ook van Ellen uit De wijde, wijde wereld, en ook nu nog denk ik er zoo over; het boek is m.i. onnatuurlijk-gedacht, en onnatuurlijk-geschreven, in een eenzijdig-vrome richting, veel minder echt dan die van the Heir of Redclyffe, waarvan de orthodoxie ook volbloed-

[p. 440]

modernen nimmer stoort, ofschoon nogtans de schrijfster van dezen roman, Miss Yonge, zeer beslist orthodox-protestantsch is, in geheel haar lijn dien zij volgt met den held van haar verhaal: Guy Morville. Hoe dat zij, smaken verschillen, bij al de prullaria, die komt en verdwijnt, zijn boeken als: De wijde, wijde wereld, standaardwerken, die hunne waarde behouden, en waarvan de vertaling is aan te bevelen om die reden.

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.