De Hollandsche Lelie. Jaargang 21

Causerie uit Den Haag.

Teas, speciaal het houden van afternoon-dito's is zeker een der schoonste uitvindingen die de vorige eeuw het menschdom geschonken heeft. Als manier van ‘menschen zien’ vereenigen deze vermakelijkheden in zich velerlei voordeelen: ze zijn goedkoop, gemakkelijk en hypermodern.

Geen wonder dus dat men daarmee veel werkt in de Cercle International, een uitvloeisel van de Stichting voor Internationalisme en die gedurende de Vredesconferentie hier gehouden wordt in een daarvoor gehuurd en tijdelijk ingericht huis. Daar is, boven, het bureau van de Courrier de la Conférence, de krant van de conferentie; beneden zijn twee salons, waar Bertha von Süttner twee maal 's week ontvangt; met tea natuurlijk.

Onder 't gebruik van dit geurig vocht wordt misschien, wel eens, over koetjes en kalfjes gepraat, maar daarna begint de ernst des levens, in den vorm van speeches, in alle mogelijke talen behalve Hollandsch, over het onderwerp van den dag: eindelooze variaties op het thema Vrede, of vredemogelijkheid.

Bertha von Süttner spreekt daar dikwijls zelve, met een mannelijk zware stem en goed verstaanbaar, maar toch niet zóó makkelijk of men vindt het aangenaam nà haar een spreker te hooren, als o.a. Fried, den in de vredeswereld - een heel apart soort up to date wereld - bekenden Duitschen journalist.

Dikwijls hoort men in die ontvang-kamers werkelijk interessante speeches, zooals b.v. van den Koreaanschen prins, die voor zijn ongelukkige landgenooten de hulp van de Conferentie kwam inroepen. Maar 't is William Stead die door zijn, om een schooljongenswoord te gebruiken, leuke manier van spreken, zoo ver van deftig of conventioneel, wat animo brengt in die vergaderingen.

In die tea-salons, waarvoor men een introductie noodig heeft, hangt, natuurlijk, het plan voor het Wereldintellect-centrum. 't Ziet er grootsch uit, op papier; erg jammer, maar een gewoon mensch begrijpt daarvan even veel, beter gezegd even weinig als van de meeste architecten-plans.

De gedelegeerden, die in Scheveningen logeeren, waren tot vóór korten tijd machtig ingenomen met de keus van hun verblijf: zoo stil en rustig om te werken. Sedert echter het seizoen bat son plein klagen diezelfde heeren steen en been over de woelige drukte; vooral in de automobiel-week, toen het letterlijk onmogelijk was zijne gedachten bij iets te bepalen: een week lang, overal dat ontzaglijk gejoel van menschen, van snorrende, toeterende, leelijke, slechts één dag sierlijk bebloemde automobielen.

Het gebruik van die voertuigen neemt hier verbazend toe. Bij een voorjaarsbezoek aan Parijs zag ik o.a. op het zeer mondaine fête des fleurs in het Bois de Boulogne nagenoeg geen equipaadjes; alles auto's. Ofschoon wij daaromtrent nog niet zoo ver zijn, gaat het er toch naar toe, als men hoort hoe vele families voor ‘eigen rijtuig’ een auto nemen. En ziet men in een der deftige buurten van onze stad een groote huis verbouwd worden tot magazijn, dan kan men er zeker van wezen dat daarvan een auto-garage zal groeien. Altemaal teekenen des tijds, die wijzen op een zeer aanstaande, droevige, mooiepaardenlooze toekomst.

Dat bezoek aan Parijs viel samen met de Longchamp-wedrennen, vóór en tijdens de grand prix; dus alles in kleur en vollen fleur:

[p. 155]

théaters, boomen, parken, boulevards en... toiletten, met hoeden vol vleugels, een klein kapitaal aan struisveeren of een geheel park van bloemen, waaronder vooral convolvulus, maar dan van een zoo kolossale afmeting als nog nooit menschelijk oog ze aanschouwd heeft. Ter afwisseling van die enorme beveerde en bebloemde gebouwen miniem kleine hoedjes, als mutsjes, zóó klein dat men, de draagster en face ziende bijna zou waarschuwen dat zij haar hoed verloren heeft; men bespeurt n.l. niets dan hoog op en langs het hoofd gestapelde rouleaux, vlechten enz., zijnde de coiffures pour chapeaux die elke in the swim levende dame zich bij haar ‘hoedje’ aanschaft. Een nadere, meer nauwkeurige beschouwing toont ons echter aan, dat circa halverwege de met gekochten haartooi belegde kruin werkelijk een hoed begint; en keert de gelukkige bezitster van dit hoofddeksel zich om, dan zien wij tot op het midden van haar rug een overvloed van struisveeren, of van bloemen in lang neerhangende slingers.

Al dat excentrieke Parijsche moois gaf mij een gevoel van dankbaarheid, een Phariseesche dankbaarheid: blijdschap niet te zijn als die anderen; want ‘gelukkig is men bij ons op het punt van toilet, i.c. de hoeden, nog een beetje eenvoudiger’ dacht ik telkens en telkens weer.

Terug in den Haag, hield ik nog lang dat aangename gevoel van voldaanheid over zich zelf en anderen, wanneer ik de zedige Hollandsche voorjaarshoedjes zag; maar nu... de zomer schijnt eindelijk gekomen, en daarmee de zomerhoedjes. En verdwenen, vervlogen is mijn illusie omtrent Hollandschen eenvoud: de hoeden die wij hier overal zien, kunnen met de Parijsche hoofddeksels wedijveren in omvang, in valsch-haar-toevoegsels, in bloem-en-veeroverdaad.

Vooral kwam dit uit bij het Concours Hippique op Zorgvliet, dat langzamerhand meer bekend wordt in de paardensport-wereld, de wereld van toilet-uitstalling.

De bekende goede smaak van de Parisiennes, die hen bij het kiezen van zoo excentrieke, ook in veelkleurigheid overdreven hoeden in den steek liet, doet hen bij die geoutreerde hoofddeksels althans stille kleuren kiezen voor hun kostuums: grijs, effen grijs in allerlei tinten is het laatste Parijsche nieuwtje. Wordt ons oog dus pijnlijk aangedaan door de schelle hoedkleuren, de japonnen zijn dan weer een rust voor het oog.

In voiles is een ronde tullen lap ce qu'il y a de plus nouveau. Dit zwart, grijs of wit rond wordt los over den hoed gehangen, en maakt daar, in plooien neervallend, eenigszins het effect van het toilet der Israelieten, wanneer deze over hun zonden rouwen.

Wij hebben onlangs over onze vele zonden en tekortkomingen, over de rekening die wij daarvan moeten afleggen, een ernstig lesje gehad op een plaats waar wij dat het allerminst zouden verwachten: in de komedie; en wel bij één van Rooyaards' en Verkade's ‘Zomerspelen’.

Ik koos daarvan Elckerlic, denkend dat deze moraliteit meer nog dan Lanceloot zou afwijken van wat wij gewoonlijk te zien krijgen.

En dat bleek werkelijk zoo te zijn. Geheel uit het gewone springende, is dit van onmogelijk vroegen tijd dagteekenend stuk. Voor zoover men over iets zóó ouds kan oordeelen werd het uitstekend gespeeld, liever gezegd, vooral door Rooyaards, die zoo duidelijk articuleert, dat men het oude Hollandsch, bij het lezen zoo extra moeielijk te begrijpen, van hèm zeer goed kan volgen.

Wat een fantasie hoort er toe die mise en scène en de kleeding voor zulk een opvoering vast te stellen. Ook aan de keus van de kleuren der kleeding was veel zorg besteed: van al de verpersoonlijkte aardsche bezittingen die Elckerlic, anders gezegd den mensch, bij zijn dood in den steek laten, had Rooyaards zich de schoonheid gedacht, in schitterend rood, de Kennis in 't geel, 't Gezelschap in allerlei vroolijke kleuren; de Vijf Zinnen in violet, de Biecht in helgroen, de Magen en Vrienden in rose en wit. De Wijsheid had hij in zwart uitgedoscht, en de Deugd, de eenige die hem op den tocht naar het graf ter zijde blijft, droeg een kleed van fijn wit en zacht, teer groen.

Deze ‘zomerspelen,’ vooral het ernstig Elckerlic, was geen licht zomerkostje, een echte winterspijs, voedzaam en stevig maar zwaar om te verteren als hutspot of boerenkool. Intusschen, de stemming wàs er onder het publiek; stil en aandachtig werd er gefluisterd als in een kerk of bij een uitvoering van gewijde muziek. Nu, kwaad kan het niet, eens herrinnerd te worden aan een voor Elckerlic, elkeen, komenden tijd van afrekekening over 't geen wij gedaan en... niet gedaan hebben.

Wij leven hier voor 't oogenblik in een omgeving, een atmospheer van wereldsche genoegens, van ontelbare vredes- en andere festijnen.

[p. 156]

Het feest dat onze gemeente in het Kurhaus den gedelegeerden aanbood, was... schitterend volgengs de beschrijvingen; een beetje langwijlig, luìdde het oordeel van een zeer goede kennis van mij, altijd verondersteld dat de mensch zich zelven kent. Verder was alles wat de buffetten betreft uiterst fijn en roijaal, maar de versiering van de Kurzaal... zóó zóó; aan wapenschilden geen gebrek; geen van de 46 landen en landjes was vergeten, en vredespalmen waren er in kwistigen overvloed. De illuminatie van het terras was, vooral in verbinding met die van de pier, werkelijk heel aardig; al moet ik bekennen er geen van de verheven toepasselijk dichterlijke idées in gezien te hebben, die volgens de beschrijving der diverse courantenverslaggevers daaraan ten grondslag hadden gelegen.

Met of zonder conferentie-feesten stroomt alles in de laatste weken naar Scheveningen. Vijf electrische lijnen, twee stoomtrammen benevens één trein loopen den ganschen lieven dag van den Haag naar Scheveningen vice versa; en vooral 's avonds wordt er aan al die trams enz. queue gemaakt. Reken daarbij de met menschen opgepropte rijtuigen, de goedgevulde auto's, de vietsers, dan vragen wij: ‘wie loòpt nog naar onze badplaats?’ Bijna niemand; zelfs op den zoo hoog geroemden Ouden Weg ziet men haast geen voetgangers; die weg wordt mooi, statig, prachtig, al wat je wilt gevonden, maar alles snort er zoo gauw mogelijk overheen.

Verleden week heeft de plechtige eerste-steenlegging van het vredespaleis plaats gehad; gelukkig onder maar één stortbuitje, dat Händel's, Hallelujah' begeleidde; in dezen wind- en regenzomer moet men al dankbaar zijn niet van een tribune af te waaien en niet tot op zijn gebeente toe nat te worden.

Een ondankbaar werk voor zangers of strijkers, dat door muziek opluisteren van openluchtfeesten. Wij hoorden dan ook het gezongene ver van goed, en van af mijn plaats - toch heusch een goede - het gesprokene heelemaal niet. De lange speech van den heer Karnebeek, voorzitter der Carnegie-stichting, als Kamerlid bekend voor zijn zacht spreken, was totaal onverstaanbaar, en wat graaf Nelidov, president van de Vredesconferentie ten beste gaf, werd met een bril op snel en eentonig voorgelezen; dus eveneens ongenietbaar voor een normaal menschelijk gehoor. Dat gemis droegen wij, als altijd bij dergelijke speech-gelegenheden, met groote gelatenheid: immers wij weten dat wij dit alles 's avonds in de courant zullen lezen, althans kùnnen lezen. Ik stelde mij dus tevreden met wat ik zag: het statig neerdalen van den reusachtigen steen, die na een poosje tegenstribbelen keurig netjes op zijn plaats te recht kwam, en de omgeving van het aanstaande Vredespaleis: het deftige, zware, stille geboomte van het oude Zorgvliet.

Carnegie, wien men gedurende zijn kort verblijf in den Haag dit voor zijn stichting gekozen plekje toonde, betuigde zich daarmee ingenomen. Gelukkig! stel u voor dat hij zich ontevreden had getoond, en dat men daarmee rekening had gehouden... het jarenlange gehaspel over de juiste, de allerbeste plaats voor dat gebouw was heusch op nieuw begonnen!

Nog maar enkele dagen vóór die eerste-steen-plechtigheid kwam er in onze couranten een artikel voor, waarbij men het bestuur der Carnegie-stichting plechtig bezwoer, ja smeekte die plaats nòg te veranderen. Nòg was het daarvoor niet te laat!

Heerlijk rustig dus te weten, dat dat eerste brokje steen daar nu onherroepelijk ligt.