De Hollandsche Lelie. Jaargang 19

Drentsche Schetjes. I.

‘Sssst! Wil Mevrouw wel êven hier komme kieken? Sssst! stil toch machiens¹⁾!’

Toen, op mijn verwonderde bevestiging, ging een oude tuindeur open, die toegang gaf tot een drassig, modderig stukje grond. Ik nam de rokken voorzichtig op, verkleinde door een onwillekeurige beweging de toegang tot de reukorganen en tripte behoedzaam achter 't boerenvrouwtje aan naar een laag houten schuurtje. ‘Dat onsmakelijke bruine ding mocht óók wel eens gesloopt’ hadden we op een wandeling tegen elkaar gezegd. En toen, later, op een afstand, gevonden, dat 't toch typisch ‘deed’; bij die dorre verd waalde dennen, waartusschen hèl oplichtten rood en witte stukjes waschgoed aan een lijn, éénige vroolijke lichtplekjes in somber, armoedig-dorre Drentsche omgeving.

Maar wat wist zij daarvan? Hoe 't deed en of 't vies-bruin was?

Nu lichtte ze een luik op en fluisterde;

‘Veirtien mottiens,¹⁾ ist gien wonder Mevrouw? Hê j 't ooit zoo ziene?

Tòen wenschte ik talent te hebben om zoo'n tafreeltje te schilderen:

Steeds hield ze nog de kromme werkvinger op den mond, de vroolijk-blauwe oogen stralend onder de helder-witte gehaakte Drentsche muts, nù eens voorzichtig gebogen over 't luik, dàn weer haar luidruchtige gezonde bengels, die de vreugde meevoelden, dreigend met een: “Sssst! Stilte! Gien harrie môke, jongens en machiens! Is 't niet wonder Mevrouw? Wat een zêgen niieet?”

Ik was verlegen over zooveel eenvoud en dankbaarheid en knikte geduldig-bewonderingveinzend.

Op 't erf ontmoette ik de boer in blauw boezeroen, pet-klep half naar achter.

“Wel Koes, wat een verrassing hè?”

Met kauwende beweging werd iets weggestopt, een breede lach deed zwarte tanden zien en, de pet op 't achterhoofd schuivend, handen in de zij, barstte hij slim-lachend uit:

“Joa, moar 'k had 't wel edacht! Mien wief is een buutegewone beste, geen iene, die zóó goed bieste kan voeren. As ik 't prebeer dan geef 'k ze te veule of te min, moar zij geeft krêkt genog. En wi' j wel geleuven, as zij de gezondheid hollen mag, dat ze alle veirtiene groot wurn?”

Ik was nog niet tot de wetenschap doorgedrongen, dat dat een wonder zou zijn en zei wat verlegen: “Ja Koes, ji hebt een flinke vrouw.”

“Dàt hê 'k Goddank Mevrouw, ze dut veule warks, dat dut ze! En geen iene, die zóó goed veur de biesten kan zurgen.”

Verbaasd lachend stapte ik naar huis waar ik 't verhaal in geuren en kleuren deed en we tot de conclusie kwamen, dat daar een wereldje voor ons verborgen lag.

We besloten 't geval te volgen.

Op vaste tijden zagen we nu 't vrouwtje

1) Meisjes.

1) Biggetjes.

[p. 748]

naar 't hok stappen, waarvan zorgvuldig de kinderen gemeden werden, de frissche kleuters, die nu 't gewicht al méevoelden. 's Zondags was ze niet “anetrokken”¹⁾, 't euriezer kwam niet meer op. 't Is met die biesten, kiek?

Toen zagen we op een dag de familie op z'n Zondags “naar de Dingsdagsche varreke marrek” gaan. De vrouwluu achter de manluu, met de “scrauwende biesten.”

Terug gekomen rookte vader een sigaar en moeder glunderde.

“As Mevrouw nog 's êventies wou kieken!” 't Was wéér marktdag, een week later.

Ik volgde haar in 't achterhuis met glooiend dak en daar stonden de oudste “machiens”, kinderen nog, nu plots herschapen in “vrouwluu” met rokheupen en gekleurde jakjes èn, de kap op, 't euriezer op...’

Tooverwoord ‘'t euriezer op.’

Mooi bolde 't zilver om de kopjes, met gaas bedekt, dat hupsch zich plooide in de nek. Lachende kindergezichtjes bloosden tegen 't kappen-wit op. De jakken glommen van nieuwheid, met lange wit-zilveren kettingen er op bengelend en de zwarte rokken plooiden weerbarstig-nieuw uit. Naïf-grootsch stonden ze daar te draaien ‘de machiens, die vader nu vrouwluu noemde en moeder “groote maaij”.

Vader met slimme trotsche blikken en 't visioen van dito boerejongens er bij. Hij mompelde iets van: buute gewoon-beste mottiens.’

‘Wel, wel wat staat dàt prachtig, jelui bent inééns echte boerinnetjes geworden. Had moeder de kappen stil besteld?’

‘Joa, kiek Mevrouw’, viel Koes vergenoegend-pruimend in, ‘'t waren ook van die buutegewoon-beste mottiens en toen zeê 'k zoo teugen mien vrouwe: de machiens wurt grooter, wie raakt in goeie doen en nou mutte 't fikse boerinnekes wurre...’

‘Joa, voader hê 't stille edaan, zuuver stille’ lachten de machiens driest van opwinding.

Soam bint ze uutegaan en zie lochten àl zoo krielt,²⁾ zoo smeelik.’³⁾

‘Joa en wie zeiden o, gôjent, o gôjent, die hêbt wat in 't zin. Moar zóó wat, nee.’

‘Toe, bê'w noa de goldsmid ewêst, voader, moeder, wij en Prientiers. Minse, minse wat heb ze door 'n mooie koamer! Wie bint der d'alve dog ewêst, koffie mee koek ehad en boterams. De goldsmid het mie zelf 't oar af eknipt en toe paste ie me 't euriezer up.

O Heerik, heerik, sjongejong wat wassen wie toe ellendig-mooi, mien kop was net zoo zwaar en ik durfde nie ummekieken...’

Moeder had in werk-costuum staan toekijken en werd door een stomp van Koes uit haar bewonderende-overpeinzing gewekt:

‘Kom, wief, jou ook 't euriezer op, dan wur ie jonk op mij... Die vrouwluu, die vrouwluu...!’

CHRISTIANA A. KLAVER-OUDSHOORN.

Hoogeveen.

1) Gekleed.

2) Slim.

3) Leuk.