De Hollandsche Lelie. Jaargang 19

Berliniana.

Ditmaal zal mijn Berlijnsch praatje uitsluitend gewijd zijn aan de Keizerfeesten die hier in de afgeloopen laatste week van Februari hebben plaats gehad: het vijfentwintig jarig zilveren bruiloftsfeest van ons Keizerpaar en de trouwplechtigheid van Prins Eitel Friedrich met Hertogin Sofie Charlotte von Oldenburg. Een dubbel feest, dat door het geheele Rijk en daarbuiten, overal, waar slechts een Kolonie of Vereeniging van Duitschers zich heeft gevormd, met luister en enthousiasme is herdacht en gevierd geworden.

In Berlijn was natuurlijk in die dagen alles in rep en roer, veel te doen en ook veel te zien. De Pariser Platz, het historische stukje grond, had weer het meeste bekijks en was dan ook, tevens met den versierden weg Onder de Linden, het bezienswaardigste punt van de geheele stad: ofschoon het galakleed dat Berlijn op dezen dag had aangetrokken, wat pracht en sierlijkheid betreft, in geen vergelijk kon treden met de pronk die zij ten toonspreidde toen het Kroonprinselijk huwelijk werd voltrokken, verleden jaar Juni. Het programma bevatte veel dezelfde nummers, had in dezelfde volgorde plaats: spalierbildungen, opgestelde vereenigingen, muziek, voorbijjagende hofrijtuigen met heeren in groot uniform, afge-

[p. 621]

zette pleinen en straten, tribunes, begroeting in Schlosz Bellevue door Keizerpaar en bruidegom, familie-dejeuner; daaruit, van dit oude slot uit, de intocht door het Brandenburger Thor in Berlijn, aanspraak van den Burgemeester, begroeting der Eerejonkvrouwen...

Jammer dat het nurksche Februari-weer niet meewerkte om de stemming van het uitgestroomde volk jubelend en juichend hoog te houden; juist toen de bruidstoet op de Pariser Platz naderde, het ‘wir winden Dir den Jungfernkrans’ der vóórop rijdende postillons weerklonk - begon 't te motregenen en viel de schemering duidelijk merkbaar in! Maar het kleurige schouwspel pakte toch de omstanders en met belangstelling volgde men de verschillende groepen die zich achter de postillons aansloten. Eerst kwamen dragonders, flinke kranige kerels, uitmuntend bereden, de paukenier vooruit. Dan volgden eenige prinsen in drie galakoetsen. Dan een escorte gardes-du-corps, met zwarte kurassen en Lohengrinachtige zilveren adelaarshelmen, die de sprookjesmooie groote ouderwetsche glazen koets, zwraar van goud-ornamentiek, getrokken door een achtspan zwarte bepluimde hengsten met de Hohenzollern kleuren: wit en zwart, vooropgingen.

Achter het glas zag men bij het vale schemerlicht de Hertogin Sofie Charlotte zitten, in 't rose gekleed, het bleeke ernstige gezichtje even opgehelderd door een glimlachje. Naast haar had prinses Friedrich Karl plaats genomen, hare grootmoeder, óns meer bekend als de moeder van Prinses Marie, de jonge echtgenoote van wijlen den ouden Prins Hendrik. Deze, een zeventigjarige krasse vrouw, die anders hoogst teruggetrokken in Berlijn leeft, had bij deze plechtigheid de overledene moeder der jonge bruid, Groothertogin Elisabeth van Oldenburg, te representeeren. Op den voorbank van den ruimen koets had de Opperhofgrootmeesteres en een hofdame plaats genomen. De Kroonprins geleidde, als commandant van het escadron gardes-du-corps, het rijtuig zijner aanstaande schoonzuster, en werd van alle zijden warm toegejuicht. Midden voor de tribune hield de gouden koets dan stil, en stak de Burgemeester zijn welkomstspeech af, waarvan natuurlijk voor de verafstaanden geen woord te verstaan viel, terwijl het antwoord der jonge hertogin-bruid eveneens voor de omstanders verloren ging. Maar het schouwspel was mooi en boeide het oog, en de in wit gekleede eerejonkvrouwen met hun tooi van sneeuwklokjes, hun tooi van opgekrulde en extra-gebrande lokken, de zwartgerokte burgervaderen om hen heen, de schommelende dennenguirlanden, de zacht golvende wimpels en vlaggen boven hen - het maakte een effect van vreugde en feest, en de electrische maanbollen die alom ontstoken werden toen 't daglicht te sluimeren ging, zij vergoedden 't gemis van zonneschijn en deden op dit moment de regeldroppels geheel vergeten. Daarop stelde zich de stoet opnieuw weer in beweging. Weer gardes-du-corps, dan rijtuigen met hofdames en gevolg, dan een escadron gardekurassiers met hun schitterende helmen en blanke pantsers - en de kleurige, bewegelijke stoet verdween allengs in het verlichtte middenpad der Lindenallee, die nu bij gebrek aan den natuurlijken zomertooi der boomen, met vlaggen-lappen en vlaggenwimpels feestelijk was gedecoreerd.

Zoo ging het, al groetend, al neigend, al juichend, van muziekklanken onafgebroken omstuuwd, opwaarts naar het koninklijke paleis, waar een tweede feestelijke ontvangst der bruid plaats vond, waar het Keizerpaar, verwandte Prinsen en vreemde Vorsten de jonge Hertogin-bruid opnieuw begroetten, gelukwenschten, verwelkomden, terwijl tegen den avond een ceremonieël diner den eersten feestdag afsloot.

De volgende dag was 't den eigenlijk - gewichtigen jubeldag: de dubbele feestdag voor Keizerhuis en volk - en toch een feest dat zich uitsluitend afspeelde binnen de grenzen van het paleis en waarvan het volk niets anders te zien kreeg, dan een massa op en neer jagende hofrijtuigen waarin groote heeren in gala gezeten waren, die ten paleize hun opwachting gingen maken. Reeds vroeg 's morgens, werd de gedenkwaardige 27^e Februari jubelend door alle Berlijnsche torenen kerkklokken binnengeluid, en van uur tot uur had alles zijn bestemming, werden deputaties en corporaties van gelukwenschende afdeelingen ontvangen, werden geschenken aangeboden en aanvaard, speechen aangehoord en beantwoord. Om half vier vereenigden zich de buitenlandsche vorsten en gasten voor de trouwplechtigheid, om vier uur werd de trouwacte onderteekend, en even daarna ging de plechtige stoet: het oude keizerlijke en het jonge prinselijke bruidspaar, in statigen optocht naar de

[p. 622]

koninklijke kapel, waar de inzegening plaats vond en waar, behalve een mooie preek van den hofpredikant Ds. Dryander, het Domchor met zijn onvergelijkelijk gezang de kring van aanwezigen in de rechte stemming van het oogenblik bracht.

Dat de Keizerlijke grijze bruid, en de jeugdige Hertogin kostbare bruidstoiletten droegen, spreekt vanzelf. Het bruidskleed der Hertogin Sofie Charlotte was eenige dagen van te voren in de Kunsthandlung van Keller en Reiner tentoongesteld geweest in een hoogen glazen kast opgesloten, buitengewoon smaakvol gearrangeerd met touffes van Lafrance rozen en viooltjes. Het zilverbestikte kleed met zijn vier meter langen Coursleep, vertoonde zich als een waar kunstwerk; alles was met de hand vervaardigd, elk zilver mirtenbloempje en knopje, en volgens speciale teekeningen uitgevoerd in een Berlijnsch atelier. Terwijl het bruidskleed der Duitsche Kroonprinses uit Rusland afkomstig was en uit buitengewoon kostbaar en zeldzaam zilverbrocaat bestond dat alleen ginds gemaakt werd en hoogst teer en ontvankelijk bleek voor stof en vocht. Ook dit toilet, tesamen met de bruidsgeschenken uit het geheele Rijk, werden, kortelings geleden, in een der lichthoven van het Kunstgewerke Museum tentoongesteld. Die tentoonstelling, die drie weken duurde, (behalve het bruidskleed dat slechts voor drie dagen werd afgestaan) was tendienste van Weldadigheidsdoeleinden georganiseerd en bracht, bij tamelijk hoog entrée, dagelijks de som binnen van tusschen 2-3000 mark! Wat men dan ook ginds tezien kreeg: die collectie van zilveren, gouden en brillanten sieraden, oude gobelins, porcelein, en duizend andere kostbaarheden en eigenaardigheden méér - dat gaat alle beschrijving te boven! Grappig was, dat het Kroonprinselijke jonge echtpaar één dag mede onder de ‘kijkers’ geteld werden die de veelvuldige schatten kwamen bewonderen!!

Maar mijn beschrijving van den grooten feestdag heb ik nog niet voleindigd: van het karakteristiekste van alle ceremoniën, van de ‘fakkel-dans’ heb ik u nog niet verteld. En daarvan iets medetedeelen is zeer de moeite waard, want het betreft een hoogst eigenaardig ceremonieel dat elk hof-huwelijksfeest besluit.

De defilécour dan die, onmiddelijk in aansluiting van de huwelijksinzegening, in de Weiszer Saal plaats vond, was ten einde. Het groote diner werd elders gebruikt; in dien tusschentijd werd de historische Witte zaal voor de eindplechtigheid gereed gemaakt.

Daarop vulden zich de loges met jonge dames uit het hofgezelschap, terwijl pages, de uitverkorenen onder de adellijke kadetten, een groote middenruimte afpaalden. Zij droegen massieve gouden staven, door zware roode koorden onderling aan elkaar verbonden. Aan de zijde waar de troon stond, met rechts en links zijn wijde ruimten, gereserveerd voor de vorstelijke familie, bleef het nog leeg. Langzamerhand werden de fauteuils ingenomen, de hooge gasten die aan de wandvakken moesten plaatsnemen, kwamen successievelijk binnen. Dames die heen en weer liepen, van de eene groep naar de andere, de lange Coursleep over den arm, bewogen zich vrij en ongegeneerd: klaarblijkelijk in afwachting van het gewichtige moment waarop het eigenlijke schouwspel een aanvang zou nemen. Toen kwam de kleine Prinses Luise Victoria, de jongste Keizersdochter, binnen met hare gouvernante, naast hen Prins Joachim, de flink opgeschoten jongste Prins. Daarop Vorst von Bülow, die, even ongegeneerd als de overigen, hier en daar een praatje maakte en complimentjes scheen te geven - naar 't vroolijke lachen te oordeelen, dat nà zijn woorden telkens weerklonk. Adjudanten, hofdames, grootmeesteressen traden binnen; de Kroonprinses werd zichtbaar in een der zijloges: blijde verwachting noodzaakt haar elke vermoeienis te vermijden. Eindelijk naderde het oogenblik. Een der ceremoniemeesters klopte met zijn staf; ieder nam zijn voor-zich bestemde plaats in...

Daarop begint het schouwspel, dat onvergetelijk blijft voor wie het éénmaal mocht aanschouwen.

Keizer en Keizerin komen binnen onder fanfares van muziek; ditmaal was 't een door Prins Joachim Albrecht gecomponeerde polonaise, die telkens herhaald werd.

Statiger dan ooit is die entrée. De sleep der Keizerin wordt door vier hofdames sierlijk gedragen; het kleed schittert van zilver, op het witte geonduleerde haar draagt zij de Keizerinnekroon, die ditmaal met zilveren mirtentwijgjes is doorstrengeld. De Keizer in groot galauniform de borst vol ridderorden. Wanneer de Majesteiten onder den troonhemel zijn aangekomen, nadert langzaam op dezelfde wijze het jonge bruidspaar, Prins en Prinses Eitel Friedrich. Evenals

[p. 623]

bij de Keizerin, dragen ook hier vier hofdames de lange zilverbewerkte staatsiesleep, terwijl op 't donkergelokte hoofd een sierlijke prinsessekroon fonkelt en twinkelt, en gebed is op een groene mirtenguirlande. Na een diepe buiging voor hare schoonouders gemaakt te hebben, plaatst zij zich tusschen Keizer en Keizerin, Prins Eitel naast haar.

Daarop naderen een voor een de vorstelijke verwandten: de Groothertog von Oldenburg met de Groothertogin von Baden, de Kroonprins met de Groothertogin von Oldenburg, prins Heinrich met de Groothertogin von Hessen, enz. Op hen volgen in lange rei de Duitsche vorsten, die op groote afstanden van elkander voortschrijden en terzijde van den troon plaats nemen, de dames aan de linker, de heeren aan de rechterzijde. Terwijl pages de lange sleepen der dames telkens naar voren rangschikten en ze in mooie plooien doen neervallen. De muziek speelt aldoor haar wijzen, tot de laatste vorst en vorstin hunne aangewezen plaatsen hebben ingenomen.

Dan komen twaalf pages, van groote brandende waskaarsen voorzien, aangevoerd door een hofmaarschalk, de groote zaal binnen. Zij stellen zich op tegenover den troon. Dit is het sein waarop de Keizer de Keizerin uitnoodigt voor den eersten rondgang. De fakkeldragers gaan hen voorop, allen in statigen tred. Deze rondgang, die ettelijke minuten duurt, aleer hij voleindigd is, waarbij het keizerpaar onderweg steeds de diep neigende buigingen der gasten, der ministers, der adjudanten, der hovelingen en hunne dames heeft te beantwoorden, biedt telken male een prachtige gelegenheid om Keizer en Keizerin goed op te nemen. Wanneer zij weer onder den troonhemel zijn teruggekeerd, komt de beurt voor hetzelfde ceremonieel aan het jonggehuwde paar, dat eveneens den rondgang in statigen tred en steeds groetend volbrengt, om, teruggekeerd op het verlaten uitgangspunt, van partner te veranderen en opnieuw te beginnen. De Prinses noodigt dan den Keizer, de Prins de Keizerin uit, en zóó, steeds en telkens voorafgegaan door de fakkeldragers, wordt de rondgang hervat, en krommen zich opnieuw de ruggen en neigen zich opnieuw de dames.

Zijn deze twee paren weer onder den troonhemel geschaard en hebben ook de ouders der bruid hun toer gehad dan komt de beurt aan de vier oudste zwagers - de Kroonprins en Prins Adalbert in 't midden - om de nieuwe schoonzuster opnieuw en om beurten rondtevoeren. Zoo heeft het jonge paar het ontzettend druk, want geen der prinsen of prinsessen worden overgeslagen. En wanneer eindelijk de ceremonie geëindigd is, het vorstelijk gezelschap, Keizer en Keizerin aan 't hoofd, onder muziek de zaal langzaam verlaten, evenzoo statig als zij die binnentraden, dan zal ongetwijfeld een ieder blij zijn dat de vermoeiende laatste feestdag voorbij is....

Al liet die ook onvergetelijke herinneringen na bij allen. -

LIANE VAN OOSTERZEE.

Berlijn, 13 Maart.