De Hollandsche Lelie. Jaargang 19

De opvoeding van een Koning. Alfonsus XIII van Spanje.
Naar het Fransch uit ‘la femme d'Aujourdhui.’
door C. Schlimmer-Arntzenius.

‘Ons is een koning geboren, maar zoo'n kleine koning als ooit het levenslicht zag!’ Met deze woorden werd in de ‘Illustracion Herica’ aan de Spanjaarden op den 17^en Mei 1886, de geboorte medegedeeld van dengene, die Alfonsus XIII moest zijn, koning van Spanje, van Castille, Leon, Aragon, de Twee Siciliën, Jérusalem, Navarre, Granada, Toledo, Valencia, Galicia, Murcia, de Canarische eilanden, West- en Oost Indië; Aartshertog van Oostenrijk, hertog van Bourgogne, van Brabant en Milaan; graaf van Habsburg, Vlaanderen, Tyrol en Barcelona....... Het is deze negentienjarige koning, die, terwijl hij in den vreemde zijne intrede doet, te Parijs zich is gaan wijden aan de Fransch-Spaansche indeeling.

Niet één akelig ongeval heeft op deze reis plaats gehad en tòch, gedurende die feestdagen, is er één vrouw geweest, die aldoor in den angst heeft gezeten, en ongerust was, dat er iets gebeuren zou: deze vrouw is de koningin Marie-Christine, de moeder van dezen kleinen koning, wien de Parijzenaars steeds toejuichten.......

Men moet in aanmerking nemen dat Marie-Christine sedert negentien jaar slechts leeft voor dezen teeren koning, op wiens hoofd nu de zware kroon van Karel den 15^en rust. Weduwe geworden op een leeftijd, waarop een vrouw nog een nieuw leven kan beginnen, heeft de koningin van Spanje van alles afgezien, om het kind op te voeden, dat kleine wicht, dat evenals de graaf van Chambord, de laatste der Fransche Bourbons, na den dood van zijn vader geboren werd, op het oogenblik, dat het volk wanhoopte om een koning aan de regeering te zien. -

De geschiedenis zal het wel eens aan het licht brengen, hoe aandoenlijk het leven van deze moeder was, die te midden van duizende gevaren, omringd door den argwaan van hare onderdanen, bedreigd door de revolutie, overwonnen door den oorlog, hare jeugd wijdde aan haar kind, dat zij tot een waar koning wilde maken.

Hoe dikwijls werd dit teere kind door ziekte aangetast! De meest angstverwekkende crisis deed zich voor in 1890.

De influenza heerschte toen epidemisch op het schiereiland. Sedert eenigen tijd liet de gezondheid van Alfonsus XIII te wenschen over, maar men dacht, dat het van voorbijgaanden aard was.

Onderwijl verergerde echter de ziekte en toen men 's avond 7 Januari den getrouwen Docter Ocana ondervroeg, kon men slechts dit schijnbaar diplomatisch antwoord krijgen: ‘De ziekten van koningen zijn altijd gevaarlijk.’

's Avonds op den achtsten Januari ontstond er kalmte en terwijl de koningin, die, van het begin af van de ziekte, haar kind zelf had opgepast, aan tafel ging, zeide zij aan haren kamerdienaar: ‘Gode zij dank! Van nacht kan ik misschien een paar uurtjes slapen; ik heb mij in vijf nachten niet van mijne kleëren ontdaan.’

Midden in den nacht echter, verergerde de toestand van den kleinen koning; de koorts nam toe en een vreeselijke crisis, dat met het hart in verband stond, pakte het kind aan. Het was een verschrikkelijke nacht...... Eindelijk, om vijf uur 's morgens ontwaakte het kind, kalmer en vroolijk en met een aandoenlijke gehoorzaamheid haastte het zich, de geneesmiddelen in te nemen, die zijne moeder hem gaf. Toen begon hij te praten: ‘Bent u moê, mijn lief moedertje?... Houdt u erg, erg veel van me?... Gaat u niet slapen? Maar U zult wel erg moê worden!’ En de kleine autocraat voegde er ondeugend bij:

- Ik zou U eigenlijk moeten wegsturen!’

[p. 443]

Deze ziekte, die in Spanje bijna een politieke crisis had te weeggebracht, kenmerkte de jeugd van Alfonsus XIII en daarna begon de opvoeding van den prins. De koning had toen reeds naast dat van zijne moeder, een eigen vertrek; de versiering van die vertrekken was behoorlijk en ook bizonder:

Op de tafels liggen geillustreerde boeken! en overal speelgoed; een eenig schilderij: ‘la Nativité,’ dat zijn moeder hem schonk, toen hij drie jaar oud was.

De kleine koning, teer en lief met lachende en openhartige oogen en een hoog voorhoofd, beproefde steeds van alles te weten, door veel te vragen en vooral het waarom van alles. Hij was altijd even beleefd en voorkomend jegens iedereen en zijne gebaren en groeten hadden bepaald iets voornaams.

Niettegenstaande zijn jeugd, kende Alfonsus XIII reeds zeer goed de plichten van een monarch en kon hij zijne kleine nukken goed bedwingen.

In het laatst van 1891 moest de kleine koning leeren en kwam onder leiding van professoren.

Wat Alfonsus XIII kenmerkte was altijd een buitengewone wilskracht en ook een bizonder instinkt van de rechten en plichten van een monarch. Toen een aanzienlijk persoon - iemand uit den kring van de koningin - hem op een dag ‘Bubi’ noemde, een lievelingsnaam die zijn moeder hem eens gaf, voelde de kleine koning, die toen acht jaar oud was, zich beleedigd en riep uit:

- ‘Ik ben “Bubi” voor mama; voor U ben ik “dè Koning”, el Rey!’

De aldus toegesproken persoon antwoordde toen met een bittere ironie: ‘Aardig kind!’

De kleine prinsen leiden een hard bestaan en de postaches!! die over hun lot klagen, staan bloot aan een minder ruwe discipline dan de koningszonen.

Alfonsus XIII moest veel werken....... Hij is er nu voor beloond geworden, want hij spreekt zuiver en bovendien nog de dialecten van het Spaansch, Fransch, Duitsch, Engelsch, Portugeesch en Italiaansch. Maar zijne professoren hebben er voor gezorgd, dat hij niet alleen goed geestelijk ontwikkeld werd, maar ook dat hij fijsiek flink werd. De koning van Spanje houdt veel van sport. Doch niettegenstaande al de zorgen, waarmede hij is omringd geworden, ziet Alfonsus XIII er toch teer uit; zijn gestalte is boven het middelmatige, maar hij is smal in de schouders. Op een leeftijd waarop gewoonlijk het lichaam zich gevormd heeft, is hij jongensachtig gebleven, wat zijn figuur aangaat. Hij is ongetwijfeld niet schoon, hij heeft niets dat opvalt, alleen zijne oogen, die heel levendig zijn en waaruit vernuft spreekt......

Hij is een goed sportman, een uitstekend ruiter, overwinnaar met lawn-tennis en een onvermoeide ‘chauffeur.’ Hij aanbidt de zee, is niet bang voor onstuimig weêr en geeft de voorkeur aan zijn mooi jacht Giralda boven den weelderigsten salonwagen. Zijn grootste triomf is echter het schieten op duiven, een wreede sport voorwaar, hetgeen onzen lezeressen wel niet zal bekoren.

De koningin Marie-Christine zou door overdreven moederliefde bij haren zoon een onverdragelijken hoogmoed als koning hebben kunnen ontwikkelen, doch toen ‘el Rey’grooter werd, is die hoogmoed gelukkig verdwenen: hij is nu zeer beminnelijk. Hij is zeer doordacht; zelfs in zijn spelen denkt hij na en merkt alles op.

De koning van Spanje is een vurig amateurfotograaf en ook sterrekundige.

M. Camille Flammarion toonde ons eens de photografies van de algeheele Zoneclips van 28 Mei 1900, genomen door Alfonsus XIII, en hij vertelde ons hoe hij als geleerde, bij den jongen souverein had opgemerkt den zin voor wetenschap en arbeid en hij voegde er nog bij:

- Deze hoedanigheden hebben evenveel waarde en practisch belang op een troon als in een sterrenwacht.

De koning maakt ook deel uit van de ‘Société Astronomique’ van Frankrijk. Maar op negentien jarigen leeftijd maken ons fotografie noch sterrenkunde gelukkig. De Spanjaarden, vooral de koningen huwen zeer vroeg..... Er is dus reeds sprake om Spanje te voorzien van een jonge en mooie koningin. Wie zal de kroon van Isabella toekomen?

Patricia van Connaught of Gabrielle van Oostenrijk? Dat is nog een geheim........