De Hollandsche Lelie. Jaargang 19

Brief uit Londen.

Dr. Barnardo is dood.

Een zeer bijzondere gebeurtenis deed eenige dagen geleden velen even stilstaan, in het gewoel van 't bezige leven.

‘Sudden death of Dr. Barnardo’, overal stond het te lezen, en menigeen bleef even getroffen staan.

Zoo ging het mij.

Op weg naar het West-End van Londen, op 't punt van in een bus te stappen, las ik bij den uitgang van mijn station:

‘Sudden death of Dr. Barnardo’.

Barnardo dood. Dat beteekent iets, dat zegt iets. Barnardo dood. Dat treft de harten van menig Londenaar. Ja, van menig East-Ender.

Kennen ze dan niet dat opschrift in 't hartje van hun rampzalige omgeving, in Stepney: ‘No destitute child ever refused free admission’.

Wat heeft dat niet voor hen te zeggen, die toon van 't diepste medelijden, tusschen de vloeken en verwenschingen van dronken en verdierlijkte menschenstemmen - die toon van groote humaniteit tusschen de klaagliederen der arme verworpelingen; die lokstem van vertrouwen in diepduisteren nacht van verlatenheid en ellende voor 't uitgeworpen kind!

Zeg niet, dat dit overdreven is! Lees de levensschets van den filantroop Barnardo er maar eens op na, en ge rilt, als gij leest hoe hij die kinderen vond - die zijn eerste toevluchtsoord zouden bewonen!

Eigenaardig zouden de paden waarop dezen man zou gaan wandelen, als ongemerkt zich voor hem ontsluieren!

Als jongman werkte hij in een der groote hospitalen, om als medisch zendeling naar Indië te gaan.

Even vóór zijn afgesproken vertrek brak de cholera uit in 't East-End, en bood de jonge Barnardo zijn hulp aan, om in de huizen de zieken te helpen. Nu deed zich de gelegenheid voor om ‘ellende’ te leeren zien, en Barnardo kreeg een indruk van dit monster, dien nooit meer uit zijn geheugen ging.

Tegelijkertijd deed zich een zeer algemeen bekend voorval voor.

Barnardo had een soort avondschool voor: ‘ragged boys’, Op een avond had het volgende gesprek plaats, nadat éen der jongens smeekte te mogen blijven:

‘What would your mother think?’

‘Ain't got no mother.’

‘But your father?’

‘Ain't got no father.’

‘Stuff and nonsense, boy, don't tell me such stories! You say, that you have not got a mother or a father. Where are your friends then? Where do you live?’

‘Ain't got no friends.
Don't live nowhere.’

Barnardo bleef ongeloovig. Hij nam de jongen, die zei niets op de wereld te bezitten, mee naar zijn eigen kamer, gaf hem warme koffie, en ondervroeg hem verder. Hij vertelde dat er vele jongens waren - in dezelfde omstandigheden - zonder eenige kennis of eenig onderwijs. Christ - was the pope of Rome, dat wist hij. -

Toen liet Barnardo zich rondleiden door Jim Jerois, in den nacht, door slobs en stegen - en eindelijk... daar lagen ze... onder den blooten hemel...

‘It was a bitterly cold, dry night,’ wrote the Doktor, ‘and as the pale light of the moon felt upon the upturned faces of those poor boys, and as I standing there, realised for one awful moment the Terrible fact, that they were all absolutely homeless and destitute, and, were perhaps but samples of others, it seemed although as if the hand of God Himself had suddenly pulled aside the curtain which concealed from my view the untold misery of forlorn childlife upon the streets of London.’

In een missionary meeting vertelde de jonge Barnardo de roerende geschiedenis van Jim. De bladen namen het over, en zoo

[p. 222]

kreeg Barnardo een uitnoodiging van Lord Shaftesbury, om meer van dit voorval te komen vertellen. Toen Barnardo daar dineerde, inviteerde hij 't gezelschap om zoo in: ‘evening dress’ in een handsome bock hem te volgen door donker Londen. Men stapte in - en gekomen bij de plaats, steeg Barnardo uit, en riep: ‘a halfpenny for each boy’ - en daar kwamen 72 jongens toegesneld... van onder en uit alle hoeken en gaten, tonnen enz.

Nu wist het West-End van het East-End.

Een dringende bede om hulp verscheen in alle bladen - en het werk van zijn leven begon.

In 1867 een tehuis voor 80 kinderen, werd geopend.

Vrije giften en contributiën - waren de fondsen.

Geen penny was er in de Bank, toen het huis geopend werd.

Dr. Barnardo kon lachend vertellen:

Mijn eerste gift was 6​^d dat is 34 cents! Op een avond, kwam een dienstmeisje aan mijn deur kloppen. Ze had 26 farthings in haar hand. ‘Voor uw werk,’ zei ze. ‘'t Was de eerste steen.’

Het geld is altijd toegevloeid. 80.000 subscribers per jaar!

De inkomsten beliepen £180.000 ieder jaar.

Iederen dag ontving hij ongeveer 500 brieven.

Honderd tehuizen of branches of institutions, beheerde hij, met een toch klein leger van 80 klerken. Een man die hart aan verstand paarde.

Een tactvol man - een zakeman, wat hij ondernam werd een succès.

Hij wist het geld uit de beurzen te krijgen! Door allerlei manieren. Men zei wel: Dr. Barnardo: did make finance a matter of prayer,’ en ook: wist hij te adverteeren, reclame te maken, enorm!

Critiek? O, veel, niet ieder bewonderde deze vraagtactiek - maar - bewonderen moest men ook ‘wat hij er mee deed.’

En breed van opvatting was zijn wijze. Geen uniforme kleeding, geene gebouwen zonder ramen om uit te kijken - de muren met schilderijtjes behangen.

In dit opzicht schenen zijn inzichten zeer te verschillen met de meer koude opvatting van den filantroop George Müller, de ‘Bristol Orphan Homes’ stichter.

Hij hield ervan de kinderen te zetten in ‘planten en bloemen’, getuige de lieve meisjeshuizen in Ilford.

Vooral bracht hij zijn vondelingen graag onder in een goed gezin, op 't land. Zoo heeft hij er duizenden gehuisvest.

Naar de koloniën gingen de besten.

Een man die kon werken tot half drie in den morgen, een man, die in later jaren, niettegenstaande zijn doofheid - een enorme stuwkracht bleef, en Godlof alles zóó regelde, dal de committee zal blijven doorwerken op dezelfde lijnen - en een nieuwen director zal moeten kiezen. Maar een tweede Barnardo ligt niet voor de hand. -

Van alle zijden werden woorden gesproken in de dagbladen, die getuigen van warme hulde aan den overledene. Het Leger des Heils was vooraan - samen hadden ze meermalen het zenden der Slums trachten te temperen.’

‘Een verlies voor geheel de natie, die nu dit werk als een erfenis moet aanvaarden.’

8000 kinderen zijn nu op de schouders van een bestuur - maar Engeland moet zijn ‘trustee’ zijn.

En als straks die man van veel groote daden, door het East-End ter ruste zal worden gedragen - zal zeker menig harde tobber de versleten hoed afnemen: daar gaat één ter ruste, waarvoor zijn vaderhart buigt in stille bewondering - en menig kinderhart zal de beeltenis in de ziel prenten, van hem, die zijn redder was. -

Barnardo is niet dood...

Nooit vergeet ik mijn persoonlijk onderhoud met Dr. Barnardo op een kouden Donderdag, nu 2 jaar geleden...

Hoe ik verlangend luisterde, naar het sein - om zijn studeervertrek binnen te mogen gaan...

Voor zijn lessenaar, een kleine man met doordringende diepliggende oogen, levendig van uiterlijk, vol vriendelijk geduld...

Door een horen spraken wij: ‘En de grootste voldoening van uw werk is’? vroeg ik.

Hij keek op, glimlachte, en als zagen zijn oogen een blij visioen, antwoordde hij:

‘Als daar een flinke, jonge werkman binnentreedt... kent U mij nog?’

Die eerlijke oogen dan te zien stralen, die gezonde geest te voelen... dàt is mijn grootste voldoening?’

‘En teleurstelling?’

‘Dikwijls... natuurlijk...’

‘Leidt ü iemand op voor uw plaats...’

Hij glimlachte:

‘God will send the right man.’

[p. 223]

Verwarmd ging ik door 't East-End peinzend huiswaarts...

HENRIETTE B. DE LA FAILLE.

Londen.