De Hollandsche Lelie. Jaargang 19

Kunst en Wetenschap.

Medailleerkunst.

Zij begint tegenwoordig weêr te herleven.

De nietswaardige zilveren geschenken door tweederangs goud- en zilversmeden bewerkt, waarmede men vroeger jubilarissen vereerde, hebben plaats gemaakt voor fraai gesneden medailles of plaquettes.

Zoo dacht men er vroeger ook over. In de 17e eeuw voornamelijk bloeide hier de medailleerkunst, en stond zij op den hoogsten trap; zij leefde kwijnend nog voort, en flikkerde somtijds weer eens op in de 18e eeuw, maar toen ging zij de doodslaap in.

Dat is nu anders en beter geworden. Vooral in Frankrijk kwam men voor den dag met plaquettes, welke, nobel gedacht, breed uitgevoerd, met het beste op dat gebied konden wedijveren.

De muntkunst ging de medailleerkunst vooraf; het zijn moeder en dochter, en vooral vroeger maakte men van den stempel veel werk, zoodat het nu nog een lust is om goed bewaarde muntstukken te bezien, en de scherpe afsnede te bewonderen.

Er wordt tegenwoordig heel wat op dat gebied gedaan. De musea, sommige speciaalmusea, en de collectionneurs houden er leven in. Zij zijn het die den gang er in houden, want het verzamelen brengt actie te weeg.

Indien er geen verzamelaars waren, dan viel de kunst weer tot haar ouden slaap terug. Er moet wat nieuws, en wat goeds geleverd worden, en is er sprake om het oude goede te benaderen, dan duiken van alle kanten de liefhebbers op, en betwisten zij met koortsachtigen ijver elkaar het bezit.

Boekdeelen zijn er over die kunst en de voortbrengselen dier kunst geschreven.

Wil men het bewijs, dan sla men slechts op den Catalogus van Karl W. Hiersemann te Leipzig, bestaande uit niet minder dan 1300 nommers en deze geven de numismatiek ‘des klassischen Altertums, des Orients und der Ueberseeischen Länder, des Mittelalters und der Neuzeit.

Dat dames belang kunnen stellen in munt-

[p. 191]

en penningkunde, bewijst Mej. de Man te Middelburg, die een hooggaande studie er van heeft gemaakt en grooten naam in dat vak heeft.

Kunstcatalogussen.

Wat zien zij er tegenwoordig heel anders uit dan vroeger. Die akelig slecht gedrukte boekjes, zoo compres mogelijk, op flodderig papier, welke op zijn best een goeden titel of eene beschrijving van het nommer, ten verkoop aangeboden, gaven, zijn vervangen door kunstboekjes of boeken, welke men zorgvuldig bewaart, en, bij het gebruik, netjes en vlekkeloos behandelt.

De catalogussen zijn tegenwoordig stukken kunstgeschiedenis, waarbij tal van afbeeldingen zijn gevoegd, welke er een levendig aanzien aan geven.

Zeer zeker drukt het illustreeren op de veilingskosten, maar die komen er aan den anderen kant wel weer uit.

Indien men bij voorbeeld in een catalogus leest: Portret van Prins Willem III, waarbij hoogstens gevoegd is: ‘met adres van Rombout van den Hoeje, en een gedicht,’ dan zal men, zonder het vooraf te hebben gezien, niet zoo gauw tot aankoop genegen zijn.

De belangstelling klimt echter, indien in den catalogus de afbeelding, in goede reproductie, wordt gegeven.

We zien dan den jongen twaalfjarigen Prins, gezeten op een stijgerend ros (hengst), dat hij, met krachtige hand, de rijzweep rechts houdende, bestuurt.

Het kostuum van het Prinsje en zelfs de schabrak van het paard, vragen de aandacht, maar vooral de achtergrond van het prentje.

De achtergrond is het meest bekende plekje van den Haag.

Hij geeft een gezicht op den Vijverberg, met rechts de gebouwen van het Binnenhof, en op het eerste plan, het Stadhouderlijk gedeelte.

De Prinses Douarière is daar juist uitgereden. Een fraaie karos, met zes paarden bespannen, rijdt ons voorbij.

Op het Buitenhof loopt men hard om naderbij te komen, terwijl de paarden welke in den Hofvijver, in het wed zwemmen, door hun berijders worden gewend, om persoonlijk gelegenheid te hebben haar te groeten.

En als we dan het versje lezen van J. Dullaart, dan mogen we zeggen het is médiocre poëzie, maar dan moeten we tevens getuigen, dat men er oudtijds slag van had om de aandacht voor kunst te wekken.

‘Dit is d'Oranje telg, uit het doorluchtig bloet

Van Keizers, Koningen en Vorsten groot van moet

Geteelt tot straf van haar die deze Stamboom haten
Dus blinkt de Morgenzon der vrijgevochte Staten

Den onderdaan tot troost, den vijanden tot schrik

Zoo leeft in Willems zoon de strijdbre Frederik

En glinstert als een Godt der Wapens uit zijne oogen
De tijt zal aan de Loir zijn Princelijk vermogen

Herstelt zich als zijn jeucht de manlijke achtbaarheit

Bereikt en door het staal zijn wettig recht bepleit

Dan zal de krygsdeucht van Nassauw in hem herleven
En doen voor zyn rapier gekroonde koppen beven.’

Het vers is oorlogszuchtig genoeg, maar zoo was toen de tijd.

We maken geen reclame voor uitgevers of verkoopers, maar noemen en roemen den Catalogue d'estampes en dergelijke van de velen, die er zich op toeleggen om de Catalogussen tot blijvende kunstwerken te stempelen.

A.J. SERVAAS VAN ROOYEN.

Oud-Gemeente-archivaris.

Den Haag.