Een kijkje in Zuid-Beieren.
12 Aug: 1905.
Zooals ik U in mijn vorigen brief meedeelde, reisden wij na een paar uur oponthoud van München langs de Stambergersee naar Murnau, waar wij den trein verlieten om met den electrischen spoorweg onzen weg naar Oberammergau te vervolgen. Het landschap, dat zich voor onze oogen ontrolde, was vol afwisseling. De Stambergersee met zijn vlakke, soms heuvelachtige oevers en helder blauwgroen water opende de reeks van natuurindrukken, die wij langs onzen weg opdeden. Bij Murnau werden wij verrast door de zoo rijk met eilanden voorziene Staffelsee; van uit de verte blikte het Beiersche hoogland ons tegen. De trein uit München gaat direct door naar Garneisch-Partenkirchen, eerst voorbij Murnau door een breed dal en dan verder tusschen bergketens met het Wettersteingebergte als achtergrond.
Ons treintje loopt door het Lindachthal met het Hörnlegebergte aan den eenen kant, en een heuvelachtig landschap aan de andere zijde tot bad-Kohlgrub. Deze badplaats ligt op een plateau 900 meter hoog en bezit na St. Moritz de sterkste staalbron van Europa. Het ligt schilderachtig aan den voet van het Hörnlegebergte en wordt gedurende de zomermaanden druk bezocht. De weg, die het spoortje volgt, maakt bij Kohlgrub een groote bocht om het gebergte en gaat dan verder door het breede Ammerdal tusschen het Trauchgebergte en Hörnlegebergte tot het eindstation Oberammergau.
Het is een vruchtbaar dal dat men doorspoort, overal prachtige weiden, vlak en hellend, waarop en waartegen de geelbruine koeien lùid rinkelend met hun klokjes den dag grazende doorbrengen. 's Middags tusschen 5 en 6 uur komen de koeien naar de dorpen om gemolken te worden, daarna trekken zij weer met hun herder naar de weiden terug. Zoo hier en daar ontdekt men tegen de hellingen korenvelden, aardappellanden en allerlei soorten graan. De lagere gedeelten van het dal zijn moerassig en bevatten veel veengrond met turf. Deze turf wordt hier in groote platte stukken gestoken, die dan aan stokken geregen, naast elkaar worden geplaatst. Van uit de verte maken deze zwarte boonenstaken een allergrappigsten indruk. De moerasgrond brengt mede, dat de grond modder bevat, die in bad-Kohlgrub voor de modderbaden gebruikt wordt. Hebt gij, lieve lezeres, wel eens een modderbad genomen, of iemand gezien, die in deze verrukkelijke bruine brei een 20 minuten moest zitten? Ik stak mijn hand er in en was verbaasd over de kracht waarmede mijn hand naar beneden werd gezogen. Door deze minder aangename gewaarwording kon ik mij voorstellen hoe iemand, die in een moeras zakt, er niet uit kan komen.
De dorpen kenmerken zich door zindelijkheid; de huizen zijn meestal wit gepleisterd, en versierd met schilderingen. Dit laatste is zeer sterk in Oberammergau. Over het algemeen zijn de huizen breed, met kleine vensters, die groen geschilderd zijn en twee verdiepingen hoog, een schuin toeloopend dak met breede luifel en houten balkons op zijde of van voren aan de bovenste verdieping aangebracht. De lust tot bloemen kweeken is groot bij het Beiersche volk; men ziet zelden een huis zonder bloemen, of van binnen voor de ramen staan planken en bloemen, of van buiten is tegen het raam van onder aan een hangenden tuin van Semiramis getimmerd. Overal in de dorpen zijn pompen, die voortdurend frisch water geven; dit water wordt opgevangen in groote gemetselde bassins of uitgeholde boomstammen, die beiden een afvoerbuis hebben, zoodat er steeds frisch water in deze bassins is.
In deze bassins wordt alles gewasschen, ik zag op een Zaterdagavond dat ik in Bayersoien was (een dorp ruim een uur gaans van Kohlgrub), een vrouw heel kalm de ramen uit de scharnieren ligten en deze in het water leggen. Na een poosje nam zij ze er uit, droogde ze af en hing ze weer op hun plaats. Een eigenaardige manier van vensters schoonmaken, zult ge zeggen. Volgens mijn idee veel gemakkelijker dan de Hollandsche zeemerij. 's Lands wijs, 's lands eer.
De kerktorens van Zuid Beieren hebben allen een buitengewonen vorm, n.l. die van een rammenas. Dit gewas wordt alhier door het volk zeer veel gegeten; vandaar de voorliefde om deze plant te vereeuwigen. Meestal staan de kerken hooger dan de huizen, zoodat de kerken met hun rammenasvormige koperen koepels van uit de verte reeds blinken.