De Hollandsche Lelie. Jaargang 19

Ingezonden stukken.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.

28-8-'05.

Moreel òf immoreel?
door C. Schlimmer-Arntzenius.

Een mooie redevoering, voorwaar, gehouden door president Roozevelt tegenover de Amerikaansche moeder; een hoog idée van de moeder, maar ook de ‘moeder’ in de werkelijke beteekenis van het woord. Hij schat hoog haar taak, die nooit eindigt, zooals hij zegt, hij schat die hooger dan het werk van den man, omdat het van haar afhangt, dat de maatschappij dergelijke, flinke menschen krijgt, omdat zij 't is, die 't meest zich met de kinderen bezighoudt, omdat zij het is, die hun karakter vormt.... maar in die redevoering zegt president Roozevelt ook, dat het een moord is, die men begaat, als men voorkomt een groot huisgezin en nu rijst bij mij de vraag op: ‘Wàt is moreel en wàt is immoreel?’ Als een vrouw uit gemakzucht een groot gezin voorkomt, dan vind ik dat onzedelijk en dan doet ze den Staat ook te kort, maar doet ze dat uit een ander oogpunt, van finantieele zijde beschouwd, dan noem ik dat niet immoreel en waarom noemt men het voorkomen van veel kinderen een moord?

Een moord moet zijn, iets, dat al bestaat, dood te maken, niet waar? maar te voorkomen dat er iets kan komen, dat is toch geen kwaad?

Wat is beter, dat men een groot huisgezin in het leven brengt en niet weet, hoe men den kinderen een opvoeding moet geven volgens den gegoeden burgerstand of het leven te schenken aan twee, hoogstens drie kinderon, wien men een uitstekende educatie kan geven?

Ik spreek hier niet van de arbeidersklasse, die hebben geen stand op te houden, maar waar moet het heen, indien men een dozijn kinderen krijgt en geen middelen heeft om ze te onderhouden?

In die arbeidersklasse zal het natuurlijk òok drukken, als er te veel komen, die om een stukje brood vragen, maar die kinderen kunnen al vroeg voor hunne ouders verdienen, maar wij? Onze kinderen moeten op goede scholen gaan moeten opgeleid worden voor het een en ander,, moeten er netjes uitzien, in 't kort, er is dan zooveel wat ons op kosten jaagt.

Voorbeelden heb ik voor oogen, dat van een menschenpaar, dat slechts 3 kinderen heeft, de man later zijn huisgezin niet meer kon onderhouden en toen de vrouw het geld is gaan verdienen. Gesteld dat die menschen nu tien kinderen hadden gehad, dan was immers de ellende niet te overzien geweest?

Wie dan leeft, wie dan zorgt, een banaal gezegde, en wonderen gebeuren er niet in den tegenwoordigen tijd. Er moeten wel degelijk contanten voorhanden zijn, wil men in het leven blijven. Het slijk der aarde is nu eenmaal onmisbaar op de wereld.

Wat is aardiger dan een huis vol kinderen met ouders, die ze goed opvoeden, tot flinke, degelijke menschen in de maatschappij! Maar - als de ouders niet goed rond kunnen komen, als de misère komt, dat er niet genoeg verdiend wordt voor zooveel kinderen, dan worden die ouders moreel ziek, dan vergaat hun de vroolijkheid, dan zitten ze in zorgen, en is het dàn te verwonderen, dat dit alles terugslaat op de kinderen? Een kind voelt fijn, merkt alles op, voelt de weerkaatsing van de zorgen zijner ouders. -

Is dit goed? Wàt is moreel en wàt is immoreel??

Nu zou men misschien zeggen: er moet maar niet getrouwd worden, vóórdat de man goed zijn brood heeft.

Hierop werd mij laatst gezegd: ‘Maar wàarom werkt de man dan niet harder naarmate hij meer kinderen heeft? Mijn vader - zeide diezelfde persoon - begon met één fabriek (linnenfabriek) en toen hij tien kinderen had, werkte hij met elf fabrieken; hoe meer monden er kwamen vragen om eten, hoe harder hij begon te werken.’

Heel goed gezegd, maar een ambtenaar nu, die rond moet komen van f 2000.- 's jaars? Het helpt niets of hij al hoe langer hoe harder

[p. 153]

werkt, hij houdt hetzelfde tractement, dat slechts om de paar jaren wordt verhoogd.

Krijgt zoo iemand nu een dozijn of meer kinderen, waar moet dat heen? Hij mag er geen andere betrekking bij waarnemen.

En wordt er tegenwoordig al niet veel minder getrouwd dan vroeger? Is dat geen gevolg van die vreeselijke luxe van tegenwoordig, zoodat de man 't liever alleen royaal heeft, dan met je beiden bekrompen?

Aan de vermindering van huwelijken, die er gesloten worden, is het, dunkt me, toe te schrijven, dat het feminisme is toegenomen. Dat komt mij zeer natuurlijk voor.

Zooals ik wel eens meer gezegd heb, een vrouw, die niet trouwt en dus hare bestemming is misgeloopen, wil aan hare gedachten een anderen gang geven en wordt daardoor nuttigheidsvrouw; de toestand dezer vrouwen is naar mijn idée het gevolg van de heeren, die zich aan het celibaat hebben overgegeven.

En als men dan nog rekent, dat er bijna overal meer vrouwen dan mannen te vinden zijn, dan is het ook wel te begrijpen, dat veel vrouwen aan het werk zijn gegaan om onafhankelijk te worden.

Op die manier zou er ontvolking kunnen komen, hetgeen tot nog toe volgens statistische gegevens, slechts in Frankrijk plaats heeft, dat is te zeggen, de bevolking van Frankrijk neemt toe door immigratie, doch de Fransche bevolking neemt eenigszins af door beperking van het kindertal.

Dit is voor een Staat wel een ontmoedigend verschijnsel, maar à qui la faute?

De overdrevene luxe, het najagen van genot voor de menschheid zelve, het zooveel noodig hebben van de menschen voor zich zelf, is vermoedelijk daarvan de schuld.

Was er wat meer gelijkheid in de wereld, de eene niet ‘steinreich’ en de andere arm, wel, dan zou die beperking van het kindertal vermoedelijk ook niet bestaan. -