De Hollandsche Lelie. Jaargang 19

Ingezonden stukken.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.

I. Huwelijksbegrip.

Denk ik aan de positie waarin onze vrouw thans verkeert, sla ik een blik op het leven, dat de vrouw veelal krijgt nà haar huwelijk, dan kan ik een gevoel van medelijden met haar niet onderdrukken. Was de vrouw vòòr haar huwelijk een zelfstandigheid en werd zij (zij het er dan ook nà) nog geacht als een eigen weg te hebben, hoe geheel anders beschouwt men haar helaas! nà het huwelijk. Niet alléén heeft de Wet haar dan gebracht onder ‘bescherming’ maar tevens afhankelijkheid van den man, waarbij nog verschillende omstandigheden haar op een geheel ander terrein stellen. Waar de vrouw onder den thans heerschenden toestand geen in gevoel eenigszins hoogstaand en tevens humaan mensch als man ontmoet, vormt zich ongemerkt voor ieder een afzonderlijken weg: voor den man een (zelfs met zijpaden) om te begaan, voor de vrouw echter een afgebakend en met hindernissen, terwijl een huwelijk den weg van man en vrouw zou moeten doen samenvloeien en één worden.

Met deze denkwijze wordt geenszins de bestemming der vrouw tot moeder worden ontkend of wil haar daarmede eenig recht worden ontzegd, doch een ruimere zienswijze en meer zelfstandigheid voor de vrouw beoogd. Zij zelf moet den toestand kunnen zien en in staat wezen om te oordeelen, ten einde van een meer evenredige plaats naast den man in haar huwelijksleven verzekerd te worden. Op bloot uiterlijk waarneembare dingen mag de vrouw niet afgaan, doch dieper moet zij daarbij kunnen doordringen in alles wat en haar en hem, die zij als hààr man wil (kàn) aannemen, betreft. Niemand, wie dan ook, zal mogen influenceeren op den wil der vrouw; deze moet het kenmerk dragen van zelfstandigheid, zijn ontstaan gevonden hebbende door persoonlijke ontwikkeling en eigen oordeel. De vrouw zij vrouw, maar niet eene zonder gevoel van eigenwaarde of ‘gewiegd’ tot afhankelijkheid en als ‘geschapen voor den man.’

Verdient een huwelijk (samenleving) dan afkeuring zal men willen vragen?

Het antwoord hierop moet zeer zeker ‘NEEN’ zijn, doch daaraan moet dan onmiddelijk worden toegevoegd, dat het, gezien voor de positie die de vrouw daarbij gaat innemen, alléén volkomen instemming kan hebben als bedoeling aanwezig is om de vrouw te verhoogen en te trachten haar die plaats in te ruimen, welke zij als vrouw mettertijd moet hebben.

In den tegenwoordig nog ‘geheiligd’ wordenden maatschappelijken toestand is het een allereerste behoefte voor onze vrouw zoo goed mogelijk te kunnen zien wat er van haar zal worden in het huwelijk en of zij daarmede daadwerkelijk vooruitgaat! Het streven moet er op gericht zijn de vrouw te leiden, om het hier zòò uit te drukken, tot het kunnen werpen van een blik in de toekomst.

Gezien van dit standpunt en bij ruime overweging van verschillende nog andere dingen, blijft de vraag open:

Mag men de vrouw in den tegenwoordigen toestand steeds in gemoede aanraden maar een huwelijk te sluiten?

Ware de man ‘man’ en de vrouw ‘vrouw’, geen van beiden gedrukt tusschen den knellenden band van het maatschappelijk leven, werd het moederschap voor de vrouw hoog gehouden en aan de vrouw de gelegenheid geboden haar moeder-gevoel zuiver en rein te ontwikkelen, het antwoord zou ‘ja’ kunnen zijn. Thans echter, waar maatschappelijke berekening (niet natuurlijk leven) op den voorgrond is getreden, heeft het huwelijk en het moeder-worden onzer vrouw hare zoo groote schaduwzijde.

In de eerste plaats is het voor onze vrouw Wet geworden een huwelijk aan te gaan wil zij als ‘moeder’ worden erkend, wordt zij dus genoodzaakt zich eerst te ‘geven’ aan een man

[p. 136]

die zij veelal nog te weinig heeft leeren kennen door de onverbiddelijke etiquette en geëerbiedigde moraal, welke algemeene toenadering tot elkaar verbiedt in zoovele dingen, die op beider leven van grooten invloed zijn. Bovendien wordt zoo vaak de gelegenheid niet genomen om elkander op voldoenden grond ‘werkelijk kennen’ aan te nemen, in verhouding tot den tijd waarvoor een huwelijk wordt voltrokken. (Onze Wet vraagt niet naar de oorzaak die leidt tot een ‘echt’? - verbintenis, maar wel stelt zij èn man èn vrouw aansprakelijk voor de noodwendige gevolgen van het huwelijk; van de verschillende huwelijken, als die, aangegaan uit berekening, hartstocht, noodzaak en anderen, zij hierbij nog maar niet gesproken).

Ten tweede wordt in ons maatschappelijk leven het gevoel, dat met ‘liefde’ aangeduid wordt, als 't ware ontkend en steunt een verhouding veelal op geen goed fundament, waarbij dan ook niet is aan te nemen dat het kind ‘de vrucht der liefde’ is.

Ten derde is het de algemeen erkende meening, dat eerst nà het huwelijk zich alles aan man en vrouw mag openbaren en (zoo binnen een op de vingers nagerekend wordend tijdperk) een kind zijn ontstaan zal vinden, waarbij zich de vraag opdringt: als wat beschouwt men onze vrouw? Moet zij eerst nà het huwelijk, maar dan ook onmiddelijk (in woord en daad) het sexueel leven kennen en direct daarop het moederschap voor oogen zien?

Een trapsgewijs onderricht en vertrouwelijke gesprekken dienaangaande zouden de vrouw meer tot haar recht doen komen en geheel vertrouwd maken met haar persoonlijk wezen.

Ten vierde is in het tegenwoordige huwelijk (de thans gewenschte uiterlijk waarneembare verbinding tusschen man en vrouw) een verlaging voor onze vrouw te vinden, daar ons huwelijksbegrip de vrouw onder den man en niet naast hem stelt. Het moeder worden der vrouw beschouwt men nà het huwelijk als ‘noodzaak’ (men spreekt van de ‘huwelijksplicht’ van den man te dien opzichte) maar vraagt niet naar de behoeften van het individueel leven èn van man én van vrouw, veel minder naar de omstandigheid of hun sexueele verhouding verantwoording draagt. Men ‘spot’ nog te veel met het toch zoo hoog staande sexueel leven van den mensch.

In ons maatschappelijk huwelijk is vergeten het schoone, het door de natuur aan onze vrouw gegeven zacht innerlijke en wordt de vrouw misbruikt als vrouw; haar recht tot ontwikkeling belemmert, ja soms ontkend!

Waar is in dit alles te vinden de gelegenheid voor de vrouw om te komen tot vrijheid en te leven als vrouw, tot verruiming van haar begrip omtrent hare bestemming en haar wezen?

Zoolang de vrouw die ondergeschikte plaats blijft innemen als thans voor haar maar open is, zoolang wordt het moederschap der vrouw niet aangemerkt als haar hoogste roeping en onthouden wij haar de rechte plaats.

Waar het zich nog als ‘noodzakelijkheid’ doet aanmerken een huwelijk te sluiten, laat zich toch uit een oogpunt van humaniteit niet vinden, dat bij het huwelijk onze vrouw als de mindere of tweede persoon moet fungeeren. Ook zij vormt een zelfstandigheid, die gaarne tot haar recht wil komen en daarom zij bij voortduring gestreefd naar een betere plaats in haar huwelijksleven.

Om hiertoe te geraken zou het ongetwijfeld aanbeveling verdienen dat aan het meisje meer persoonlijkheid werd toegekend vóór het aangaan van een engagement en daarop volgend huwelijk; zou het veel beter zijn als zij ook vrijelijk haar gevoelens kon blootleggen.

Met allen nadruk wijzende op den ernst der samenleving van man en vrouw is voor alle toekomstige huwelijksvrouwen en moeders nog zoo heel veel ter verbetering te leeren als strekkende tot hare verhooging; onze vrouw heeft nog zooveel noodig om tot breedere opvatting en hoogstaande ontwikkeling te komen omtrent haar vrouw blijven en moeder worden.

Laat ons de handen ineen slaan om de vrouw te brengen tot datgene wat ‘goed’ voor haar zou zijn, wat allereerst eischt, dat meer onbeperkte vrijheid aan de vrouw wordt gelaten.

Om te blijven bij het huwelijk en de moederschap moet men onze toekomstige vrouw-moeder meer vertrouwen schenken, algeheel vertrouwen deelachtig maken om haar wederkeerig vertrouwen te ontmoeten. Voor de vrouw die zich in het huwelijk wil begeven is dit een behoefte en zal de ondervinding ons leeren dat door vertrouwen te schenken wederkeerig vertrouwen wordt opgewekt en aangekweekt. In zulk een verhouding vindt achting en waardeering haar ontstaan en kan van toepassing worden: deze twee zijn één. Openhartigheid doet den grondslag leggen voor een harmonische samenleving en stelt man en vrouw in de gelegenheid elkander steeds beter te leeren kennen.

Eerst daar waar uit zuiver innerlijke gevoelens, afgescheiden van alle maatschappelijke berekening, man en vrouw elkaar kunnen aannemen is een beginpunt voor goede samenleving; dààr heeft het huwelijk geen directe afkeuring en zal getracht worden de bestemming der vrouw zooveel mogelijk tot haar recht te brengen.

Dat dit de basis zij voor elk huwelijksleven!

C.F.

II.

Naar aanleiding van het hoofdartikel Vrouwen-Kiesrecht, ontving ik het volgend schrijven van den heer J.B. Naaktgeboren, dat ik met toestemming van den schrijver alsnog publiceer.
Red:

Strijen, Juli 1905.

Waarde freule L.

Ik vind het altijd interessant met U over een of ander van gedachten te wisselen, maar nu heb ik mij toch blijkbaar niet duidelijk genoeg uitgedrukt wat ik wilde zeggen.

Omdat U toch U veel van de belangen der vrouw aantrekt, wil ik er nog even op ingaan en verwijzen naar Art. 163 B.W. waar 't volgende staat, waarop ik met de bewuste finantieele regeling doelde, waaruit blijkt hoe dit niet enkel met onderling goedvinden gebeurt. ‘De Vrouw, al is zij zelfs buiten gemeenschap van goederen getrouwd, of van goederen gescheiden, kan, zonder bijstand van haren man in de akte, of zonder zijne schriftelijke toestemming, niets

[p. 137]

geven, vervreemden, verpanden, verkrijgen, hetzij voor niet, hetzij onder eenen bezwarende titel. Indien de man zijne vrouw heeft gemachtigd om zekere akte of verbindtenis aan te gaan, is de vrouw daardoor niet gerechtigd om, zonder uitdrukkelijke toestemming van den man, eenige betaling te ontvangen of daarvoor kwijting te geven.’

Ik weet wel, en zoo zal ook uw bedoeling zijn, dit weet men vooruit, dus gebeurt het bij onderling goedvinden, maar toch de Wet is ook hier bindend.

Gewone, dagelijksche uitgaven zijn natuurlijk uitgezonderd.

Ik bedoelde het daarom ook niet zoo, alsof de Staatsregeling nu precies in dien geest moest zijn, juist omdat 't in 't gezin net zoo gaat, doch enkel als voorbeeld, van welk idee de wetgever uitging, die in principe de vrouw voor 't huiselijk leven en den man voor 't publieke leven aanwendt.

U redeneerde in uw artikel zoo: Als men de vrouw belasting laat betalen, moet men ze ook krachtens dien eisch het recht geven van kiezen, en met die Conclusie was ik het niet eens.

Ik vind het echter van U heel juist gezien om de vrouw dan ook minder belasting te laten betalen, niet wijl zij het kiesrecht mist (d.i.m.i. om andere redenen) maar omdat men haar nu eenmaal niet gelijkstelt met den man als publiek persoon. Waar zij echter in veel opzichten ook geniet de voorrechten van den Staat, ben ik het met U eens haar wel, doch minder belasting te laten betalen.