De Hollandsche Lelie. Jaargang 19

[p. 97]

16 Augustus 1905.
19^de Jaargang.
N^o. 7.

Hoofdartikel
De Amerikaansche vrouw als moeder door Theodore Roosevelt.

Deze rede werd gehouden door President Roosevelt voor het nationaal congres voor Moeders in Maart l.l. Deze herdruk is gemaakt met toestemming van den President.
(Overgenomen uit the Ladies Home journal.)

In onze moderne nijverheidsbeschaving bestaan er groote en ernstige gevaren om de heerlijkheden en triomfen op te heffen.

Het is niet goed steden te zien groeien op een wijze die onnatuurlijk is met betrekking tot het land; want de kleine grondbezitters, de menschen, die hun kleine huisjes verdienen en daarvan voornamelijk de menschen die hoeven bebouwen, de menschen, die van de opbrengst van den grond leven, hebben tot dusverre den grondslag gelegd van het blijvende volksleven in iedere staat, en als die grondslag is òf te zwak òf te bekrompen, loopt de bovenbouw, hoe aantrekkelijk hij ook wezen mag, groot gevaar van te vallen.

Maar veel belangrijker dan de vraag is omtrent de bezigheden van onze burgers de vraag hoe hun familieleven is. Wat hun bezigheden ook mogen zijn zoo lang zij een tehuis hebben in den waren zin des woords en zoolang zij die dat tehuis gesticht hebben hun plicht doen jegens elkaar, hun medemenschen en den Staat, is het van minder belang of de betrekking van den man is op het land of in de stad of hij den kost verdient met handenarbeid of met geestes-arbeid.

De natie echter is er slecht aan toe indien er geen waar tehuis is, als het huisgezin niet van het goede soort is; als de man geen goed echtgenoot en vader is, als hij zinnelijk is, laf, of zelfzuchtig; als de vrouw haar plicht verzaakt; als zij gezonken is in laffe zelftoegevendheid of haar natuur zoo heeft verwrongen, dat zij een dor pseudo intellectueel verkiest boven die groote en schoone karakter-ontwikkeling, die alleen geopenbaard wordt aan degene, wier leven den omvang kennen der gedane plichten, van gedane moeite en ondergane zelfopoffering.

Ten slotte hangt de welvaart der Staat

[p. 98]

uitsluitend af van het huisgezin; in het algemeen de man en vrouw en hun kinderen, die het burgerschap vertegenwoordigen, geschikt voor den grondslag van een groote natie, en als wij nalaten dit te waardeeren, verzuimen wij hoog te schatten de bron der moraliteit, waarop elke gezonde beschaving gebaseerd is.

Geen schatten, geen materieële vooruitgang, geen artistieke ontwikkeling zal een volk op den duur baten, tenzij zijn huiselijk leven gezond is, tenzij de man rechtschapen is, moedig, gezond verstand bezit en eerbaar is; tenzij hij hard werkt en bereid is zoo noodig dapper te vechten; en tenzij de vrouw een goede vrouw is, een goede moeder, die in staat is en bereid de eerste en voornaamste plicht van haar vrouw-zijn te volbrengen; in staat en bereid om kinderen te baren en op te voeden, zooals zij opgevoed moeten worden, gezond naar lichaam, geest en karakter en talrijk genoeg zoodat het geslacht zal toenemen en niet afnemen.

Er zijn zekere oude waarheden, die waar zullen blijven zoolang de wereld zal duren en waarin geen vooruitgang hoegenaamd verandering kan brengen.

Een van deze is de waarheid, dat de eerste plicht van een echtgenoot is een gezin te stichten, en de kostwinner voor zijn vrouw en kinderen te zijn; en dat de eerste plicht van de vrouw is hem hierin behulpzaam te zijn en huisvrouw en moeder te wezen.

De vrouw moet kunnen beschikken over de gave van opvoeden; maar behalve in buitengewone gevallen moest de man opgevoed worden voor een levenslange loopbaan als kostwinner van zijn gezin, en daarom moet hun opvoeding tot op zekere hoogte verschillend zijn, omdat hun plichten verschillen. Dit beteekent niet ongelijkheid van betrekking, maar het beteekent verschil van betrekking.

Over het geheel vind ik de plichten der vrouw de belangrijkste, de moeielijkste en de eervolste van de twee; over het algemeen acht ik de vrouw, die haar plicht doet hooger dan den man die de zijne doet.

Geen maatschappelijk werk door een man gedaan, is zoo moeielijk en zoo verantwoordelijk als het werk van een vrouw, die kleine kinderen groot brengt, want haar tijd en kracht wordt niet alleen den geheelen dag gevraagd, maar dikwijls ook menig uur 's nachts. Zij moet soms nacht aan nacht waken bij een ziek kind, terwijl zij overdag evengoed haar huiselijke plichten moet waarnemen, het gebeurt niet zelden, dat zij gedurende haar vacantiedagen al haar kinderen moet meenemen.

De pijnen, die zij moet doorstaan bij de geboorte, maken alle mannen tot haar schuldenaars.

Bovenal wordt onze sympathie en achting gevraagd voor de strijdende vrouwen, die Abraham Lincoln noemde het echte volk en die hij zoo lief had en vertrouwde; want het leven van die vrouwen wordt dikwijls geleid op de eenzame hoogte van stille zelfopofferende heldhaftigheid.

Evenals het de gelukkigste en meest eervolle taak is, die op de schouders van een man kan gelegd worden, om het noodige te verdienen voor het onderhoud van zijn vrouw en kinderen, voor de opvoeding en het ter wereld brengen van zijn kinderen, zoo is het de belangrijkste, eervolste en begeerde taak, die een vrouw opgelegd kan worden om een goede, verstandige moeder te zijn in een gezin, dat zich kenmerkt door achting voor zichzelf en onderlinge verdraagzaamheid, door bereidwilligheid zijn plicht te doen en niet te vallen in zelftoegevendheid, of datgene te vermijden, dat zelfopoffering vraagt.

Natuurlijk bestaan er buitengewone mannen en vrouwen, die veel meer dan dit kunnen en moeten doen, die kunnen en moeten wedijveren in nuttig zijn buitenshuis behalve - niet inplaats van - binnenshuis, maar ik spreek niet van uitzonderingen; ik spreek van de eerste plichten, ik spreek van de burgers in het algemeen, de mannen en vrouwen in het algemeen, die de natie vormen.

Daar ik spreek tot een vergadering van moeders, zal ik niets zeggen om een gemakkelijk leven te loven.

Aan U is het werk, dat nooit eindigt.

Geen moeder heeft een gemakkelijk leven en de meesten hebben zelfs een moeielijk leven; en toch welke echte moeder zou haar ondervonden vreugde en smart willen ruilen voor een leven van koude zelfzucht, dat bestaat uit het najagen van genoegens en het vermijden van zorgen en die dikwijls woont in een omgeving, die met de minst mogelijke moeite zoo weelderig en gemakkelijk mogelijk is ingericht, maar waarin letterlijk geen plaats is voor kinderen.

De vrouw, die een goede echtgenoote is

[p. 99]

en een goede moeder, heeft meer dan iemand anders recht op onzen eerbied; zij heeft hier echter recht op omdat en zoolang zij het waard is.

Inspanning en zelfopoffering zijn de wet, die het leven waarde geeft zoowel voor den man als voor de vrouw, ofschoon noch de moeite, noch de zelfopoffering hetzelfde kunnen zijn voor den een als voor de ander.

Ik geloof in het minst niet aan het geduldige Griselda type, aan de vrouw, die zich onderwerpt aan een aanhoudende slechte behandeling, evenmin als aan den man, die zich laat beleedigen.

Geen beleediging is zoo afschuwelijk als de beleediging van een man jegens zijn vrouw en kinderen, die teedere gevoelens bij hem moet wakker roepen.

Zelfzucht jegens hen, gemis aan hartelijkheid, gemis aan belangstelling, maar bovenal ruwheid in eenigen vorm jegens hen, zou in elke rechtschapen ziel den meest krachtigen hoon en verontwaardiging aanwakkeren.

Ik geloof zoowel aan het bewaren van het zelfrespect van de vrouw als aan dat van den man, ik geloof evengoed aan haar rechten als aan die van den man, ja zelfs meer en ik beschouw het huwelijk als een vennootschap, waarin beide partijen in eere verplicht zijn te denken aan de rechten van den ander, zoowel van hem als van haar.

Ik vind echter de plichten bijna nog belangrijker dan de rechten, en ik geloof, dat op den duur de belooning voor goed gedanen plicht rijker en grooter is, dan voor het blijven staan op persoonlijke rechten, hoe noodzakelijk die ook dikwijls moet zijn.

Uw plicht is zwaar en uw verantwoordelijkheid groot, maar het grootst van al is uw belooning. Ik heb in het minst geen medelijden met u, integendeel, ik eerbiedig en bewonder u.

De bestemming van het nageslacht ligt in de hand van de vrouw.

Moeders, met het opvoeden van uw kinderen moet gij er aan denken, dat terwijl het een hoofdzaak is lief en teeder voor hen te zijn, het niet minder een hoofdzaak is, verstandig en flink te wezen. Dwaasheid en toegevendheid moeten niet als afwisselende uitingen beschouwd worden, en behalve uw zoons en dochters te wijzen op de zachter en toegevender deugden, moet gij trachten hun die ernstige en sterke hoedanigheden te geven, die zij in hun later leven zeker noodig zullen hebben.

Sommige kinderen gaan den slechten weg op ondanks de goede opvoeding en sommigen, wier omgeving heel ongelukkig is, worden brave menschen, niettemin oefent de huiselijke kring den grootsten invloed uit.

Als moeders door zwakheid hun zoons stijven in hun zelfzucht en hun steeds aan zichzelf doen denken, zijn zij verantwoordelijk voor het verdriet van de vrouwen, die later hun echtgenooten zullen zijn.

Als gij uw dochters lui grootbrengt, misschien onder den verkeerden indruk, dat als gij zelf hard hebt moeten werken zij alleen vreugde zullen kennen, bereidt gij haar voor nutteloos jegens anderen te zijn en een last voor haar zelf.

Leer jongens en meisjes zóo, dat zij hun leven niet besteden aan het vermijden van moeilijkheden, maar aan het te boven komen er van.

Leer hun, dat het geen vloek, maar een zegen is, te werken, zoowel voor hen zelf als voor anderen; tracht hen gelukkig te maken door ze vreugde te laten scheppen in het leven, maar leer hun ook, dat ze tegenover het leven staan met de vaste overtuiging, dat zij hun geluk danken aan den arbeid; en laten zij hun plicht doen tegenover God en de menschen.

Zeker is zij, die dusdanig haar kinderen opvoedt drievoudig gelukkig onder de vrouwen.

Er zijn veel goede menschen aan wie de zegen van kinderen ontzegd is en voor hen hebben wij den eerbied en sympathie, die men steeds verschuldigd is aan degenen, die zonder eigen schuld een van de grootste zegeningen des levens moeten missen.

Maar de man of vrouw, die met voorbedachten rade deze zegeningen verbeurt, òf door slechtheid, koudheid, harteloosheid of eigenliefde, wel, zulk een schepsel verdient verachting, evengoed als de soldaat, die voor het gevecht terugdeinst, of als de man die weigert te werken voor het onderhoud van degenen, die van hem afhankelijk zijn en die hoewel lichamelijk sterk, zich vergenoegt in ledigheid het brood te eten, dat anderen verdienen.

Het bestaan van dit soort van vrouwen vormt een van de onaangenaamste en ongezondste dingen van het moderne leven. Degeen, die zoo kortzichtig is van niet te

[p. 100]

zien welk een slecht schepsel zulk een vrouw is, moest de novelle van Robert Grant eens lezen: ‘Unleavened Bread’, ernstig het karakter overwegen van Selma en eens denken aan het lot, dat een natie zou ten deel vallen, die de vrouw in doorsnede en van een bepaald karakter volgens deze regelen ontwikkelt.

Ongelukkigerwijze is het onwaar te zeggen, dat dit type alleen bestaat in Amerikaansche novellen.

Dat het in Amerika ook bestaat, wordt getuigd zoowel door statistici als door het verminderen der gezinnen op sommige plaatsen.

Het wordt op dezelfde sombere manier bewezen door de cijfer statistici wat echtscheidingen betreft, die iemand werkelijk versteld doen staan; want een echtscheiding is nu evenals het altijd geweest is een vloek voor iedere natie en voor de samenleving; een ondermijning voor het huiselijk samenleven, een prikkel voor huwelijksongeluk en onzedelijkheid, een vloek voor den man en een verborgen kwaad voor de vrouw.

Deze onaangename neigingen in ons amerikaansch leven worden ook bewezen door artikelen zooals die, welke ik onlangs las in zeker blad.

Hierin werd een dominè aangehaald, die schijnbaar met instemming de algemeene amerikaansche meening weergaf. Hij zeide, dat het streven van ieder, behalve van een zeer rijk man, moest zijn, om slechts twee kinderen op te voeden, teneinde dezen kans te geven een weinig te genieten van de goede dingen des levens.

Deze man, wiens beroep en roeping hem een zedelijken leermeester moesten maken, prentte anderen het ideaal in niet om kinderen op te voeden, om hun plicht te doen, niet om hen het leven in te zenden met een rein hart, en een helderen geest, om voor zichzelf en hun land triomfen te winnen, niet om de gelegenheid en het voorrecht te geven zich een eigen plaats in de maatschappij te verwerven, maar om het aantal kinderen zoo beperkt mogelijk te houden, opdat zij ‘enkele goede dingen kunnen smaken.’

De manier om een kind de schoone kans in het leven te geven is niet om het op te voeden in weelde, maar om toe te zien, dat het door de opvoeding standvastigheid van karakter krijgt. Zelfs afgescheiden van de levensquestie van het nationale leven en in aanmerking genomen alleen het individueel belang van de kinderen zelf is, geluk in den waren zin honderdmaal beter instaat om tot eenig willekeurig lid van een gezonde familie van kinderen te worden met gezonde geesten wel-opgevoed, en goed onderlegd, maar die geleerd hebben dat zij voor zich zelf moeten zorgen, dat zij zichzelf een weg moeten banen en zich door hun eigen inspanning een weg moeten banen en een nuttige positie moeten verwerven - dan het in staat is voor hen wier ouders zelf er op gewerkt hebben en hun kinderen hebben voorgehouden om te werken volgens de zelfzuchtige en lage theorie, dat het geheele doel van het leven is om een paar goede dingen te smaken.

De leerrijke strekking van de opmerking houdt verband met zijn moraliteit, want ieder mensch met een gezond verstand zou den spreker hebben aangetoond, dat indien in elk gezin met kinderen er slechts twee waren de natie als een geheel zou achteruitgaan in bevolking en wel zóó snel, dat in twee of drie geslachten zij begrijpelijker wijze op het punt van uitsterven zou staan, zoodat het volk, dat volgens dit lage en zelfzuchtige stelsel gehandeld had, zijn plaats zou moeten inruimen voor anderen met edeler en gezonder idealen.

Zulk een resultaat zou in geene deele te betreuren zijn, want een ras, dat zulk een stelsel huldigde d.i. een ras, dat den zelfmoord in praktijk bracht, zou daarenboven duidelijk aantoonen, dat het niet in staat was om te bestaan en dat het beter was plaats te maken voor een volk, dat de eerste wetten van zijn bestaan niet vergeet.

De geheele zaak is ten slotte eenvoudig genoeg. Indien ooit een ras of een persoon de genoegens van gemak zonder moeite van toegevendheid verkiest boven de oneindig dieper, de oneindig hooger genoegens, die het ondervindt, die het loon en de moeite, maar ook de vreugde kennen van een duren plicht, moet onvermijdelijk aan het einde dat ras of die persoon de boete betalen van een bedorven en onwaardig leven.

Geen man of vrouw, werkelijk dien naam waardig zal iets geven om een leven, dat alleen en hoofdzakelijk doorgebracht is, om gevaar, moeite en arbeid te vermijden.

[p. 101]

In buitengewone gevallen moet betaald worden voor de prijzen, die het leven waard is en het leven, dat waard is om geleefd te worden, moet zijn een werken voor een waardig einde en in het algemeen een werken meer voor anderen dan voor zichzelf.

De man wiens pogen het is niet zoo zeer te zorgen voor de betere omstandigheden van zijn vrouw en kinderen dan voor hem zelf, is een arm schepsel.

En wat de moeder betreft haar naam staat borg voor liefhebbende onbaatzuchtigheid en zelfverloochening.

De taak van de vrouw is niet gemakkelijk - geen taak waard om gedaan te worden is gemakkelijk, - maar door haar te doen en wanneer zij haar gedaan heeft, zal zij de hoogste en heiligste vreugde smaken, die aan het menschdom bekend is; en na afloop van die taak zal zij de belooning genieten haar in de Schrift voorspeld; want haar echtgenoot en haar kinderen, ja, ieder, die erkent, dat haar werk den grondslag legt van alle nationaal geluk en grootheid zal opstaan en haar gezegend noemen.

SNOWA.