De Hollandsche Lelie. Jaargang 18

Kunst en Wetenschap.

Vrede na strijd.

Vrede op aarde; in den mensch een welbehagen!

Het is er nog verre van daan.

We zien het in den moordenden krijg tusschen Russen en Japanners; we zagen het in den heldenstrijd tusschen Franschen en Duitschers.

Vrede komt na den strijd; in vrede rusten de duizenden en nog eens duizenden gevallenen die hun bloed stortten voor het idee vaderland, en die vrede vindt uitdrukking in de Engel-figuur welke op aanstichting van Keizer Wilhelm het soldatenkerkhof te Gravelotte siert, waar de dooden van den slag op 18 Augustus 1870 zijn begraven.

Drie meter hoog verrijst in brons, op Belgisch granieten voetstuk de Engel-figuur, waarvan het sympathieke gelaat hemelwaarts ziet, en geheel de houding rust teekent, en hooggestemde vrede ademt.

Het ruim nedervallende kleed doet geen geweld aan de vleugelen van de Engel-figuur, die met beide handen de bazuin omvat, welke in het jongste gericht zal klinken.

De lichtende stralenkrans, waardoor het hoofd is omvat, geeft des te meer de ernst te kennen, die op het gelaat is afgedrukt, en die de figuur tot een heiligenbeeld stempelt.

De beeldhouwer Ludwig Cauer van Kreuznach is de schepper van dit zinrijke grafmonument. Het is een der jongsten van de drie broeders, die allen in de kunst groot werden, en ieder op zich zelf, of in gezamenlijken arbeid, lauweren winnen.

De groep Keizer Karel IV in de Siegesallee mochten we reeds bewonderen, terwijl ook de Koninklijke Nationaal Galery te Berlijn werk van Ludwig Cauer bezit.

[p. 850]

In het Museum te Boston.

Zonder nu juist Amerikaansch-gezind te zijn, ontdek ik voor de zooveelste keer, dat we altijd iets uit het land der vrijheid kunnen leeren.

Daar hebben we voor ons liggen: ‘Museum ‘of fine-arts, Boston. Twenty-ninth annual report for the year 1904.’

Dat het lijvig is bevreemdt ons niet, dat is Amerikaansch. In Amerika is alles groot en magistraal, maar we vinden het praktisch ook.

Nederland is het land van theorieën; schrijftafel-theorieën. Amerika handelt, is practisch, dat weer uit het bovenvermelde verslag spreekt.

Het verslag is een flink gedrukt boekdeel; heel iets anders dan wij gewoon zijn te ontvangen, van die fladderige overdrukjes uit algemeene Verslagen, en welke ons dan op de hoogte moeten houden van de lotgevallen van onze locale Musea.

Niet blind zijnde voor het goede van ons vaderland, schreit ons hart zoodra we zien wat er op het Museum-terrein in andere landen geschied. Het is of in het buitenland musea en geld één zijn. Het eene Museum na het andere verrijst uit den grond, prachtig en practisch ingericht, grootsch en ruim, terwijl Nederland mag roemen op Musea, met een rijkdom van kunstschatten, doch deze zijn niet geëxposeerd; ze zijn opgetast, geborgen, en worden bewaard.

Praten doet men wel er over, schrijven ook, maar in handelen blijft men achter. Kwam er maar eens een veelzijdig minister van schoone kunsten. Laat hij alles desnoods in eene richting sturen, maar laat hij er zijn om de kunst hoog te houden, te verzorgen en te bevorderen.

Het dansen van Isadora Duncan.

Er zijn weder twee partijen, zooals altijd het geval is, indien het geldt de eene of andere kunstenaresse te bespreken. Aan den eenen kant wordt onze Amerikaansche hemelhoog verheven; aan den anderen kant wordt zij door het slijk gesleurd: ‘uitdrukking van een gouvernante, ongelijkmatig gevormde bovenarmen, een onschoone buste en - o, gruwel! - platvoeten.’

Waarom naar het lijf, misschien het naaktlijf gezien, en niet naar de kunst, welke juist hoofdzaak is. Vraagt men naar des kunstenaar's facie en gestalte, indien men zijn kunst bewondert. Ik geef toe, dat de plastiek schoone vormen verlangt, maar Duncan geeft geen levende beelden; zij danst; zij geeft den Rhythmus; wil door gelijkmatige, afgemeten bewegingen tot ons spreken. Zij vraagt geen aandacht voor haar naaktlijf, evenmin als het naakt model, 't zij man of vrouw, ons zinnelijk behoeft te doen zien. Wij zoeken de deelen niet, en onderscheiden niet; we zien het geheel, dat treffen moet door schoonheid.

De bedillers hebben echter bij Miss Duncan het lijf, het naaktlijf gezocht; zij hebben met zinnelijke oogen deelen en onderdeelen getaxeerd en beoordeeld; sensueele en sexueele genoegens hebben zij willen zoeken, waar juist in het bijzonder dit alles bij het dansen van de Amerikaansche is uitgesloten.

Zij heeft haar lijf gegeven zooals het is; zij heeft zich door tricot geen vormen en rondingen gemaakt; zij gaf haar kunst, en haar lijf als hulpmiddel, omdat het haar kunst moest doen spreken.

A.J. SERVAAS VAN ROOYEN.

Oud-Gemeente-archivaris.

Den Haag.