De Hollandsche Lelie. Jaargang 18

Ingezonden stukken.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.

Ontwikkeling der Vrouwen.

Ja, zoo dikwijls reeds kwam de vraag bij me op, hoè het toch gekomen is, dat eeuwenlang in de maatschappij de onbillijkheid van den man tegenover de Vrouw is blijven bestaan.

Waár Mannen en Vrouwen samentreffen is toch altijd het bewijs daár, dat van de minderheid der Vrouw geen spráke is; integendeel - het gezelschap van de Vrouw heeft de Màn noodig tot verheffing, terwijl dit omgekeerd niet het geval is! -

Niet alleen in het gezelschapsleven, ook in den werkkring, in de maatschappij is het bewijs er, dat de Vrouw (behalve natuurlijk wanneer

[p. 811]

er sprake is van kracht) een match is voor den Man of de Man voor de Vrouw; dat is precies hetzelfde, en zal dit altijd wel zoo blijven.

Terwijl dus de Natuur gelijkheid aangeeft, denk ik dan wel eens: ‘hoè komt het dan toch, dat deze onbillijkheid zóó ingeroest is, dat het er veel van heeft of de meerderheid der Vrouwen in de 19^de eeuw er wàs om op deze manier van zelf een begin aan den strijd te maken.

Mij dunkt, dat de onbillijkheid ontstond doordat in den beginne de macht van den sterkste heerschte, en zachtjes aan, als alle goede dingen veranderde dit, en ontstond het begrip dat niet de sterkste in kracht maar in verstand zal heerschen; zoo kwam ook de Maatschappij om de rechten der goeden te beschermen en kwamen de mannen natuurlijk van zelf beschaafder tegenover elkaar te staan en werden ook de rechten der Vrouw beschermd en - natuurlijk - in de tweede plaats.

Natuurlijk de macht van den lichamelijk sterke werd beteugeld en kwam de Vrouw dus nà hem in aanmerking.

Doch met het steeds toenemen der beschaving - geest - komt men juist in het rijk der Vrouw die ten allen tijde, over het geheel genomen, evenveel gezond verstand, zoo niet méér, heeft bezeten dan de Man.

En nu de Vrouw hierdoor van zelf voor den dag komt, blijkt in het openbaar wat alle vrouwen natuurlijk altijd hebben geweten; maar hun gezond verstand werd altijd door den Man gebruikt tot hún inspiratie, en was het een dood gewone zaak wanneer ze zelf méér schenen met de hersens der Vrouwen.

't Is ook een doodgewone zaak in een land waar de zwakke nog beschermd moet; daar is de Vrouw in de minderheid; maar, hoe beter de maatschappij, hoe veiliger de zwakken van kracht zijn, hoe méér de Vrouw als gelijke wordt behandeld, hoe méér de Vrouw van haar rechten, die de Natuur ook háár in haar hersens gaf, gebruik maakt en natuurlijk hoe hóóger zoo'n land staat.

In het eerst gaat dit pogen met emancipatie gepaard bij die, die alles in eens willen klaar spelen, en hoe méér het doel in het verschiet is, hoe harder zij vaak van stapel loopen; maar staat men niet meer vóór, maar in den strijd, dan gaat dit van zelf en zooals alle dingen die tijd van leven moeten hebben, schijnbaar ongemerkt.

Dan blijft ook weer de emancipatie uitzondering. Zie eens de Amerikaansche of Engelsche vrouw.

Of geven die nu mij alleen den indruk van vrijgevochten en toch Vrouw?

Heusch, ik geloof, dat het nog zoo zal worden, dat Man en Vrouw tegenover de Maatschappij zullen kùnnen komen te staan, zooals John Ruskin hen tegenover het huwelijk wil hebben:

- Of Equal, seeing either sex alone, is half itself, and in true marriage lies nor equal nor unequal. Each fulfils defect in each and always thought in thought. Purpose in purpose, will in will they grow; the single pure and perfect animal the two celled heart, beating with one full stroke - Life!

MAGDALENA VAN HAAFTEN.

Als ik schilderen kon...

Als 'k schilderen kon, dan schilderde ik twee elkander kruisende zandwegen.

Op de een, 'n net ‘open bakje’ bespannen met een goed gevoed luxepaard, voorop den koetsier, achterin twee dames.

De omgeving is groen - 't is lente - verspreid over het geheele landschap staan kleine, kleine huisjes met bloeiende appelboomen er omheen of er langs. Elk huisje heeft minstens één bloeienden appelboom.

Over den anderen zandweg net langs 't kruispunt gaat een jonge man, gebogen eenigszins, en bleek; hij heeft twee geiten aan een touw. Zijn weg richt zich naar het kleine huisje rechts op mijn schilderij. Het ‘bakje’ staat links.

‘Zou hij dat zijn?’ schijnen de dames tegen elkaar te zeggen. -

Wij zijn die dames en wachten op den dokter, die in het huisje rechts is verdwenen.

Hij moet een teringlijder bezoeken, een jongen man van negentien jaar, pas getrouwd.

Voor eenige dagen was zijn schoonmoeder gekomen met het verzoek of de dokter haar schoonzoon eens onderzoeken wilde.

Het speet haar nu zeer, dat hij haar dochter getrouwd had, want ze had het wel zien komen; hij was ‘niet goed voor de kost.’ Nu woonde ze bij de oude lui in, maar hij deed zijn best niet bij 't werk, hij was zoo lui.

Den laatsten tijd echter hoestte hij den halven nacht, - sliep tegen den morgen in en was bij 't opstaan zeer bezweet. Ze dacht, dat kon toch eens niet goed zijn. En 't advies van den dokter luidde: ‘voorzichtig zijn.’

‘Nu dokter,’ zei ze, ‘'k ben blij, dat ik het weet, dan zal ik hem wat sparen.’

‘'k Heb al tegen mijn man gezegd: ‘“We hebben wat in ons huis genomen.”’

Bij 't ‘bakje’ komt een drietal havelooze kinderen staan, nieuwsgierig kijkend naar den baas zijn hond, die op zijn plaats zit en van uit de hoogte op zijn manier die Umgegend bekijkt.

‘Neen’, zeggen ze, ‘'t is geen geit.’ De kleur van den hond, een duitsche pincher, had hen misleid.

We houden een praatje over de school enz. 't Zijn toch aardige kinderen, niettegenstaande van den eenen jongen zijn eene broekspijp bij de knie in franje naar beneden

[p. 812]

hangt. Later hoorde ik, dat 't een goed soort volk is, dat daar woont.

Achter 't bakje is een boerderijtje. Daar komt een zwartje met een boerenwagen het erf oprijden. Dit tot groote blijdschap van een bruintje aan de overzij in de wei. Hij hinnikt van pleizier en om 't daar niet alleen bij te laten, holt hij het land in 't rond - komt dan weer vooraan staan bij de heg en hinnikt, hinnikt, dat men zich verwondert, dat zwartje geen antwoord geeft. Zwartje vindt zeker, dat het aan zijn waardigheid te kort doet. Hij richt zich fier op en kijkt naar bruintje, die maar weer van voren af aan het land doorholt en dan plotseling vlak voor de heg hinnekend blijft staan. -

De dokter komt terug en wij rijden verder. ‘Hoe was 't met den patiënt?’

Dokter haalt de schouders op - ‘“jelui hebt hem zeker zien loopen?”’

‘Ja, wij dachten al, dat hij dat was.’

‘“Gelukkig hebben ze twee geiten, 't is anders treurig.”’

‘Zou hij nog lang kunnen leven?’

‘‘'t Is nu zomer, hè?’

Dus het mooie weer en de geiten kunnen hem nog wat in 't leven houden; maar als de herfst komt, en de zandwegen modderwegen worden... als de mooie bloeiende appelboomen hun ooft hebben afgestaan en kaal en verlaten hun rusttijd zijn ingegaan... als de wind door diezelfde nu mooi bloeiende appelboomen giert... dan kunnen de geiten op stal staan ja, en nog melk geven, maar met den baas zal het dan waarschijnlijk gauw gedaan zijn. -

En als ik mijn schilderij af had, hing ik haar niet op een plaatsje, waar ik haar alle dagen zien kon - dat zou me te weemoedig stemmen, maar als ik ontevreden was, zou 'k er naar gaan zien.

SOPHIE FISCHER.