De Hollandsche Lelie. Jaargang 18

Ingezonden stukken.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.

I. Antwoord aan Stella Mare.

Hooggeachte Mejuffrouw,

Het verheugde me werkelijk ten zeerste, dat m'n pover schetsje u 'n aanleiding tot weldoen moest zijn, terwijl ik 't aan den anderen kant betreur, dat 't toegezonden postwisseltje voor Truitje niet terecht gekomen is.

Onmiddellijk na lezing van uw ingezonden vraag begaf ik mij naar de oude plek aan de Hoogstraat, waar 't vrouwtje iederen avond stond. Tot m'n groote verwondering was haar plekje ledig. Ter informatie sprak ik een winkelier aan, die mij meedeelde, dat op zekeren keer twéé dames 't vrouwtje gepasseerd waren, en van haar straat-venten aangifte hadden gedaan bij den Hoofdcommissaris van Politie, daarbij bewerende, dat 't vrouwtje 't volstrekt niet noodig had, daar in weer en wind te staan, aangezien de dames in de behoeften van 't gezin voorzagen. De Hoofdcommissaris heeft daarop aan alle posten order gegeven, niet toe te laten, dat de vrouw haar papieren koopwaar vent op de plaats, die zij gedurende vijf jaren reeds inneemt. Toen ze kort geleden naar haar plekje wilde terugkeeren, en zachtjes heen en weer reed, zonder stilstaan, werd haar door een inspecteur van politie bevolen, onmiddellijk te vertrekken.

Na dit verhaal - hetgeen u voorloopig evenals ik als een gerucht kunt accepteeren - zocht ik de woonplaats op, Vogelenzang 32. Inplaats van 't bloemenwinkeltje vond ik er een uitdragerij. 'k Informeerde bij de menschen, of ze ook wisten, waar 't koopvrouwtje woonde. In de Korte Baanstraat, werd me gezegd. 'n Minuut verder informeerde ik in dit achterbuurtje, alweer te vergeefs. Ze had 'r gewoond, moest nu waarschijnlijk in de Leeuwenstraat wonen. Daar het reeds laat in den avond was, had ik geen geschikte gelegenheid om ook dáár nog heen te gaan, evenwel zal ik in ieder geval mijn cliënt opzoeken, teneinde tevens te onderzoeken, inhoeverre 't verhaal van den winkelier waarheid bevat.

Laat me u alleen nog opmerken, dat ik in 't bedoelde schetsje den naam Muller willekeurig stelde, voegde ik er immers niet achter: laten we hem zoo maar eens noemen? De wèrkelijke naam van die menschen is Smith. In ieder geval kom ik zoo spoedig mogelijk op deze kwestie terug.

Jammer ook vond ik het, dat u m'n stukje tengevolge van 't onbesteld terugkomen van den wissel als phantasie beschouwde. Het smartelijk lijden van 't hongervolk, de rampzalige levenswijze in vunze hokken en smerige krotstegen hebben een te diepen indruk op mij gemaakt, dan dat ik dit onderwerp zou gebruiken als 'n knusse causerie voor 'n tijdschrift. ‘Fatsoenlijke armoe’ is geen literatuur, alleen droeve werkelijkheid.

Zooals ik reeds zeide, hoort u hier spoedig meer van.

Met beleefden groet,

CHR. VAN ABKOUDE.

II.

A.B.K. te B.

Toen ik Uw stukje in 't nummer van 5 April las, ontsnapte me een: ‘Hoe jammer, dat iemand, die haar pen tot zooveel betere doeleinden kan

[p. 686]

gebruiken, ze nu opneemt om te reageeren op een zoo onbeduidend stuk als dat van X.’ Waarom toch al dat gepraat over een dergelijk onderwerp; de menschen zullen 't er toch nooit over eens worden. Ik voor mij geloof, dat ware vriendschap tusschen man en vrouw dan alleen mogelijk is als beiden hun Sturm- und Drang-periode achter den rug hebben en dat 't zelfs heel goed mogelijk is, als beiden als levensdoel gekozen hebben anderen, min bevoorrechten te helpen en te steunen, waar zij kunnen. Zij leven dan niet voor persoonlijk geluk, maar samen voor een verheven doel, dat hun ten slotte toch persoonlijk waar geluk zal geven. Ik zou me heel goed voor kunnen stellen, dat een vrouwelijke en manlijke officier bij 't Leger des Heils oprechte vrienden werden zonder ook maar een oogenblik te denken aan een andere verhouding.

TYPO.

III. De dubbele roeping der vrouw.

Aan studeerende jonge meisjes.

Met levendige belangstelling las ik indertijd het werkje van Mevr. van Calcar over: ‘De dubbele roeping der vrouw.’ Het boeide mij uitermate en deed gedachten in mij ontstaan, die nu opnieuw bij me opgekomen zijn onder het lezen van het stukje: ‘De huiselijke Opvoeding van onze Meisjes’, voorkomende in de Holl. Lelie van 5 April. Zoo Frl. de Savornin Lohman het mij wil toestaan, zou ik gaarne in verband daarmee een vraag willen doen aan jonge meisjes die, niet finantieel onafhankelijk zijnde zich door studie voor een betrekking moeten bekwamen, en toch ‘vrouw’ zijn en willen blijven in den echten, goeden zin van het woord.

Heel veel van ons zijn nog in 't onzekere, wat onze bestemming zal zijn. Onze natuurlijke bestemming ligt in het huwelijk; geen van ons die dat ontkent, nietwaar? Maar zullen wij tot onze natuurlijke bestemming geraken, of moeten wij alléén door het leven gaan, als onafhankelijke vrouw ons eigen brood verdienend? Wisten we dat nu maar, dan zouden we ons kunnen bekwamen òf voor het een, òf voor het ander. We weten echter niets, waarvoor moeten we ons dan voorbereiden? ‘Voor beide tegelijk’, antwoorden velen ons, ‘dat is het beste en het zekerste.

De opleiding tot een betrekking kan toch in geen geval kwaad; wat men geleerd heeft kan ook in het huwelijk van pas komen. En de opleiding tot vrouwelijke bezigheden is in ieder geval goed; die kunnen ook buiten het huwelijk gebruikt worden.’

Zeker, dit alles geef ik dadelijk toe; het zou het beste en het zekerste zijn, ons voor beide roepingen te bekwamen. Maar...., en nu komt mijn vraag: hoe mooi dit nu ook klinkt, kan dit in de praktijk werkelijk plaats hebben?

Studeerende jonge meisjes, er wordt zooveel over ons geredeneerd en beslist, wat dunkt u, zullen wijzelf ons nu niet even in den strijd mengen, en tenminste in deze kwestie een antwoord geven, op onze eigen ondervinding en die van onze kennissen onder de meisjes gegrond? Zegt mij dan eens, wat gij er van denkt.

Mijn eigen antwoord is dit: Voor de meerderheid onder de jonge meisjes is het een onmogelijkheid zich voor beide bestemmingen tegelijk even goed te bekwamen. Ik versta onder de opleidingen voor beide roepingen of bestemmingen: de opleiding voor alles wat een degelijke huisvrouw en moeder behoort te kennen en te weten, en de opleiding tot een betrekking die ons in staat kan stellen ons een onafhankelijk bestaan te geven in de maatschappij.

Ik ken enkele jonge meisjes die het wèl kunnen doen, maar zij zijn te tellen, en ik beschouw ze dan ook bepaald als uitzonderingen.

Heeft een meisje met gewoon verstand een studie waarin ze geheel en al op moet gaan om tot een bevredigend resultaat te geraken, dan moet ze de opleiding tot haar natuurlijke roeping beperken tot eenige kleine, lichte huiselijke bezigheden. Als ze haar studie in den gewonen tijd wil volbrengen, dan kan ze daarbij onmogelijk nog leeren koken, naaien, boeken bestudeeren en lezingen bijwonen over opvoedkunde en kinderverzorging, zonder dat ze overspannen geraakt! En dan is het lichamelijk gedeelte der opleiding toch ook alweer in gevaar! Wij zijn reeds lichamelijk minder sterk dan de man, die alléén voor zijn betrekking moet zorgen zonder dat men van hem al die huishoudelijke bezigheden vordert. Zouden wij ongestraft méér van onszelf kunnen vergen?

Hebt gij óók niet meermalen, zooals ik, tijdens een ziekte of afwezigheid uwer moeder het huishouden moeten waarnemen? En zegt mij dan eens eerlijk, hebt gij in die dagen éven goed kunnen studeeren als anders, of hebt gij, evenals ik, de studie gedeeltelijk, soms zelfs geheel, moeten verwaarloozen?

Neen, waarlijk, ik beschouw de meisjes die zich voor beide bestemmingen tegelijk goed kunnen bekwamen zonder ziek te worden, als uitzonderingen. Ik vind dat even goed uitzonderingen als gehuwde vrouwen, die huishouding en opvoeding der kinderen kunnen behartigen zooals het behoort, en daarbij nog aan het openbare leven deelnemen.

Een opleiding voor een betrekking, die géen schade doet aan die voor de natuurlijke roeping is, dunkt mij, die voor het pensionvak. En ik vermoed dat onze geachte redactrice, die dit zeker reeds lang ingezien heeft en wier helder inzicht van de vrouwenkwestie ik steeds méér leer waardeeren, hoe ouder ik word, juist daarom zoo herhaaldelijk op dat vak heeft gewezen. We kunnen ons echter niet allen daarvoor gaan bekwamen; velen onzer zijn meer voor hoofdwerk, voor studie, geschikt.

Wat wij, studeerenden, echter moeten doen, is m.i. dit: tijdens de studie en in de betrekking die wij hierna waarschijnlijk zullen bekleeden, onzen vrijen tijd, voor zoover dat mogelijk is, besteden aan vrouwelijke bezigheden en 't lezen van alles wat van belang zou zijn in onze natuurlijke bestemming, om dan ons op dit alles toe te leggen zooals het behoort (n.l. er een hoofdzaak van te maken) zoodra we door een verloving zekerheid hebben gekregen, dàt we tot die natuurlijke bestemming zùllen geraken.

En de moeders kunnen haar dochters helpen eenig begrip en handigheid van vrouwelijke

[p. 687]

bezigheden te verkrijgen, door ze als kleine meisjes reeds eenigszins daarin te oefenen; ze kunnen hen kleertjes laten maken voor de pop, zooals geschreven staat in het stukje van de Holl. Lelie, dat ik in 't begin van dit schrijven heb genoemd. Ook kunnen de meisjes leeren koken, maar.... ik twijfel er aan of de rechte lust daarvoor zal ontstaan, als ze altijd voor poppen moeten koken! Ik zelf maakte vroeger niet graag iets klaar voor mijn poppen: zij zaten daar steeds zoo stijf te kijken met nietszeggende gezichten, maakten mij nooit een complimentje over mijn kookkunst en aten bovendien van niets! Wèl deed ik mijn best, als andere kinderen bij me kwamen dineeren, want die ‘aten heusch’, en zouden me ferm uitgelachen hebben, als er iets aangebrand smaakte!

Dus, studeerende jonge meisjes, die inziet dat ook ons vrouw-zijn ons plichten oplegt, zegt mij eens oprecht, zonder ijdelheid of zelfverblinding wat gij uit eigen ondervinding antwoordt op mijn vraag! en of gij tot dezelfde slotsom zijt gekomen als ik! Me dunkt dat de vraag wel van eenig belang is.

STUDIUM.

IV. Vraag aan de Lezeressen.

Ik zou gaarne ingelicht worden, of de in de advertenties voorkomende Waschinrichting van J.F. Willems, te Gouda, werkelijk aanbevelenswaard is. Over alle Waschinrichtingen hoort men klachten, en het is zoo jammer wanneer het goed in de wasch veel te lijden heeft of niet netjes opgemaakt terugkomt. Zou het niet geschikt zijn, dat dames zich aan het hoofd van dergelijke inrichtingen stelden om eenig toezicht te houden? Zouden er dergelijke inrichtingen reeds bestaan, waar men zeker is dat het goed zonder schadelijke stoffen wordt behandeld, dan houd ik mij voor een dergelijk adres ten zeerste aanbevolen. Het liefst niet al te ver van Arnhem, om de kosten van vracht en lang onderweg zijn.

P. te A.

Willen zij, die op deze vraag een antwoord weten, zoo goed zijn hun meening, of wel een adres, in te zenden in deze rubriek? Het is niet noodig met den eigen naam te onderteekenen. In het duitsche blad Für 's Haus geven de abonnées elkander gedurig op deze wijze goeden raad en voorlichting, en het zou mij veel genoegen doen, indien de abonnées van de Lelie dat goede voorbeeld willen volgen.

Redactrice.