De Hollandsche Lelie. Jaargang 18

De huiselijke Opvoeding van onze Meisjes.
Naar het Amerikaansch van Caroline Hardy Peton.

Bij begin van elke opvoeding moet het einddoel reeds voor oogen gehouden worden; het einde moet als 't ware het natuurlijk gevolg zijn van het begin. Zonder een helder begrip van de bestemming, de levenstaak van een kind, loopt de opvoedster gevaar onoordeelkundig te werk te gaan, dikwijls van richting te veranderen, het onderwijs, dat in een vaste lijn moest doorgezet worden, meer te beschouwen als een geschikt middel om de jaren te vullen, dan om het zoo verstandig mogelijk aan het in 't oog gevatte doel dienstbaar te maken.

De breedste ontwikkeling is ten slotte man noch vrouw van groot nut, tenzij daardoor 's menschen levenstaak tot grootere volmaaktheid gebracht wordt. 't Gevolg zal anders meestal wezen: een mensch opgeleid voor allerlei soort van werk, maar zonder de warme ambitie voor een aangewezen taak, die het bloed sneller door de aderen jaagt, zonder het vermogen al die verworven kennis practisch toe te passen.

[p. 647]

Moeders uit de hoogere standen laten in den regel de zorg en opvoeding hunner kinderen aan anderen over. In de eerste levensjaren worden de kleintjes voor een groot deel aan kindermeisjes toevertrouwd. Later geven zelfs de moeders, die hun kroost in de eerste jaren verzorgden, ze in vreemde handen en in veel gezinnen houdt de moederlijke leiding feitelijk op wanneer het kind naar de openbare school gaat.

't Is zeker gewenscht, dat verschillende specialiteiten zoowel voor 't lichamelijk als voor 't geestelijk heil van het kind helpen zorgen, maar laat de moeder nooit vergeten dat, al legt ze een deel van haar taak op de schouders van anderen, de eigenlijke vorming van haar kinderen háár werk blijft, uitsluitend het hare. 't Is haar plicht om één middelpunt te groepeeren het onderwijs der verschillende specialiteiten, dit samenhang te geven, het kind langzamerhand het begrip bij te brengen, dat er eenheid van doel is in zijn werk.

Het groote belang van de opvoeding in huis springt duidelijk in het oog als het kind een meisje is, want voor de vraagstukken en werkzaamheden die het vrouwenleven in 't bizonder raken, is geen plaats op het programma der openbare school; ja zelfs op onze beste particuliere scholen en de meeste opleidingsinstituten voor vrouwen, wordt volstrekt geen rekening gehouden met een opleiding, die het meisje geschikt maakt voor haar waarschijnlijke toekomst.

Dat de meeste meisjes toch eenmaal vrouw en moeder zullen worden, wordt niet algemeen erkend. We leiden onze dochters vóór alles op voor een beroep, zoodat ze de jaren die aan een huwelijk voorafgaan zichzelf kunnen onderhouden en geven hen gelegenheid tot ruimer ontwikkeling, om hen beter van het leven te doen genieten. Zoekt men echter een meisje dat voor haar waarschijnlijke bestemming ‘het moederschap’ opgeleid is, dan zult ge haar slechts bij groote uitzondering vinden.

Over 't algemeen laten wij Amerikanen onze kinderen veel te veel buiten de groote waarheden, die toch van 't grootste belang voor hen zijn. Voor den jongen man brengt dit gebrek aan onderricht dikwijls groote zedelijke en lichamelijke gevaren mee, terwijl de ernstige vrouw haar geheele leven door deze leemte in haar opvoeding pijnlijk voelt. Dagelijks komt ze voor moeilijkheden te staan, die ze niet weet op te lossen en die ze pas leert doorzien, als de tijd om haar kennis te gebruiken voorbij is.

De jonge vrouw, die niet als toekomstige moeder is opgevoed, treft soms het onbillijk verwijt dat ze tegen het kinderen krijgen opziet; de jonge moeder wordt verantwoordelijk gesteld voor fouten in de behandeling van haar baby, fouten die zeker niet voortkomen uit gebrek aan liefde, maar eerder uit grove onwetendheid, het gevolg van gebrekkig onderricht in de meisjesjaren. De vrouw krijgt eenige kennis van de wetten der erfelijkheid en ontdekt dat ze door een overijld, ondoordacht huwelijk, niet alleen haarzelf, maar ook haar kinderen benadeeld heeft. De moeder leert pas na de geboorte van haar kind, wat verstandige zorg vóór de geboorte kon hebben uitgericht; wanneer haar zoontje tot man opgroeit, begint ze te beseffen wat de huiselijke omgeving in zijn jongensjaren voor hem had kunnen doen.

Onze hedendaagsche moeders erkennen de behoefte aan een speciale opleiding voor de vrouw, door cursussen en voordrachten te volgen over opvoeding en verzorging van het kind, meestal hun studie aanvangende met de eenvoudigste begrippen. Zal de poging, om het hiaat in de vrouwelijke opvoeding aan te vullen, hiermee ophouden? Zullen wij onze dochters laten kampen met dezelfde moeilijkheden die wij op ons pad gevonden hebben, of zullen wij hen door een betere huiselijke opleiding trachten voor te bereiden tot een gelukkiger, heiliger, verstandiger moederschap dan de meesten van ons gekend hebben?

Zullen de toekomstige jonge moeders hun roeping vreezen en verkeerd begrijpen als zoovelen in onze dagen, of zullen zij met blijdschap de verantwoordelijke taak op zich nemen, in het volle bewustzijn van de uitgestrektheid en den heerlijken rijkdom van hun arbeidsveld?

Wat wordt het moederschap tegenwoordig dikwijls verkeerd opgevat! Onder mijn kennissen heb ik een gehuwde vrouw, die als meisje niets liever wenschte dan een flinke betrekking te bekleeden, welke haar een onafhankelijk bestaan zou verschaffen. Na veel teleurstelling en tegenspoed in allerlei richting trouwde ze ‘omdat ze zich een overbodig schepsel achtte, ongeschikt tot nuttiger levenstaak.’

Schande over ons moeders, dat wij onze schoone roeping zoo weinig aantrekkelijk weten te maken; schande over ons, dat

[p. 648]

menige jonge vrouw tegenwoordig onder protest in onze gelederen treedt en dan nog slechts omdat ze niet slaagde in het leven! En toch, is zulk een opvatting eigenlijk te verwonderen, zoolang onze meisjes voor elk beroep of ambt een speciale opleiding genieten, maar ze zonder eenige voorbereiding de taak van vrouw en moeder aanvaarden? Een moeder van zeven kinderen, presidente en directrice van een Shakespeare-tooneel-vereeniging, werd kort geleden door een jonge vrouw toegevoegd: ‘Ik begrijp niet hoe u er tijd voor vindt met zoo'n groot gezin!’ De Shakespearevereerster antwoordde kalm, overtuigd van haar goed recht: ‘O, mijn kinderen zijn maar van ondergeschikt belang in mijn leven.’

Laat het volgend geslacht haar Shakespeare-club en geschiedeniscursus houden als het er lust in heeft - en dat hopen we - maar laat het zich eerst degelijk voorbereiden voor het moederschap, opdat een kinderleven dat ‘maar van ondergeschikt belang is’ even onbestaanbaar worde als een moeder, die zoozeer het hoogere leven uit het oog verliest, dat ze ‘verdrinkt in een poel van ziekelijke moederliefde’. Geven wij onze meisjes een verstandige opvatting van de moederplichten, een opvatting die de kinderen een teedere verzorging zal verzekeren, zelfs terwijl de moeder met belangstelling deelneemt in het hoogere geestesleven van haar tijd.

Deze samensmelting van de oude in de nieuwe vrouw is bestaanbaar; we ontmoeten haar nu en dan zulk een moeder wier rijk, evenredig ontwikkeld gemoedsleven zoo helder uitblinkt boven het karakterloos bestaan der minder begaafden.

Er wordt de laatste jaren veel geschreven over het afnemen der geboorten in verschillende landen; sommige naties geven zelfs hun vrees te kennen dat er binnenkort gebrek aan soldaten zal wezen om de legers in stand te houden. Het onderwerp is al van alle kanten besproken en de kwestie, waardoor die vermindering ontstaat en hoe het geboortecijfer te verhoogen, openlijk behandeld.

Is het niet natuurlijk dat de vrouw weinig of geen kinderen begeert, als ze geestelijk noch lichamelijk voor haar taak berekend is en is het te verwonderen dat het sterftecijfer in de eerste twee levensjaren abnormaal hoog is, daar die jaren voor de meeste jonge moeders een periode vormen van angstige, verbijsterende proefnemingen? Hoe zouden uit velen onzer jongelieden flinke, strijdbare mannen groeien, als we bedenken dat hun moeders in de meeste gevallen onnadenkende schepseltjes waren, die de opvatting hunner roeping slechts van zorgelooze ouders geleerd hadden.

Een vrouw, die zich in haar meisjesjaren aan gelijkvloersche idealen en aan een platte levensopvatting gewend heeft, kan haar kind niet met de hooge gedachten en motieven bezielen, die hem alle tot een ernstig, nobel mensch kunnen vormen.

Als we niet geschikt zijn voor het besturen van een huishouden, het verzorgen van een gezin, moeten we die plichten wel vreezen. Hoe zouden we onze kinderen leeren wat we zelf niet kennen?

We krijgen een speciale opleiding voor zangeres, doctores, tooneelspeelster, ziekenverpleegster en onderwijzeres, maar voor moeder schijnt het overbodig; dát kan iedereen zijn!

Ik zou bij onze meisjes het algemeen moederlijke gevoel willen ontwikkelen: dat instinctmatig gevoel van te willen helpen en verzorgen elke misdeelde kleine, die de omstandigheden op haar weg plaatsen; ik zou wenschen dat onze jonge vrouwen, wie het bezit van kinderen ontzegd is, hun arbeidsveld kozen onder die erger dan moederlooze stumperdjes, die onze achterbuurten in overvloed opleveren.

Zoolang de school nog niet in de door mij bedoelde richting werkt, kunnen onze meisjes alleen de vereischte kennis opdoen in hun eigen tehuis. Het ernstig onderricht der moeder begint zoodra het kind haar naar zijn oorsprong vraagt. Dit is een van die kostbare oogenblikken, waarin een volkomen vertrouwen tusschen moeder en kind gevestigd kan worden en in dat oogenblik krijgt het kind voor 't eerst begrip van den ernst van het moederzijn. Zullen wij dan met een onwaarheid antwoorden? Neen - hoe moeilijk de taak ook wezen moge om het levensmysterie op teedere wijze te onthullen, is dit toch de heilige plicht der moeder en de ondervinding leert, dat de reine geest van het kind de geschiedenis van moeders lippen opvangt alsof het een openbaring des hemels was. Is haar geest niet vooraf vergiftigd door leelijke woorden en toespelingen, dan zal geen profane gedachte in haar onschuldig hoofdje opkomen.

Naarmate het meisje ouder wordt moet ze de functies van haar lichaam leeren be-

[p. 649]

grijpen, ze moet er op gewezen worden hoe gevaarlijk het is de wetten der natuur te overtreden. Ze moet als volwassen meisje weten dat alleen naar lichaam en ziel gezonde ouders een gelukkig gezin kunnen stichten en een krachtig geslacht nalaten.

Van de kinderjaren af, moet ze geleidelijk ingewijd worden in allerlei huiselijk werk. Onder moeders toezicht kan ze met handigheid al die kleine bezigheden leeren verrichten, waarvan voor zoo'n groot deel het geluk van haar toekomstig gezin zal afhangen. Kennis van 't koken bijvoorbeeld is van 't grootste belang. Zenuwen, hersenen en spieren worden gevoed door 't geen wij eten; smakelijk toebereide en met oordeel samengestelde maaltijden maken gezonde, opgewekte gezinnen. Waar de kennis der huisvrouw te kort schiet, wordt ze òf bedrogen, òf ze legt een onbillijken maatstaf aan.

De kunst van naaien moet naar mijn idee ook elke huisvrouw beoefenen en al vroegtijdig haar meisjes onderrichten. Geef uw dochtertje een goed voorzien eigen werkmandje en laat haar bijvoorbeeld een uitzetje naaien voor een pop, die ze krijgen zal, zoodra de kleertjes klaar zijn; ze zal stellig met de grootste ambitie werken. Draag haar reeds vroeg eenige zorg op voor planten of huisdieren, nog beter voor een klein broertje of zusje; oefen haar verantwoordelijkheidsgevoel. Leer haar de waarde van geld door haar eerst week- later kleedgeld in handen te geven en vertrouw haar, volwassen geworden, nu en dan het geheele bestuur der huishouding toe. Behartig haar lichamelijke opvoeding door ruime, makkelijke kleeding en veel beweging in de buitenlucht, want van haar eigen gestel hangt het leven en de gezondheid harer kinderen af.

Lang voordat ze dit alles begrijpt, kan ze al iets van kinderverzorging leeren door het spelen met de pop. Moeder kan haar vertellen hoe het poppenkind gebaad en gekleed moet worden, wat ze eten moet en hoe ze het prettigst in haar wiegje ligt.

Men beweert wel eens dat de vrouw bij de geboorte van haar eerste kind ook het verstand krijgt om het te verzorgen. Met allen eerbied voor het moederlijk instinct, geloof ik toch dat dit, als alle andere gaven, leiding en ontwikkeling behoeft.

Laat uw meisjes, als ze aanleg hebben, muziek of teekenen leeren; gun haar, als ge kunt, het groote genot en voordeel van academische lessen, maar welke studie ze ook moge kiezen, beschouw haar opvoeding niet als voltooid, wanneer ze niet een tijd lang ernstige studie gemaakt heeft van kinderverzorging, opvoedkunde en Fröbelleer.

Geef uw dochters een breede ontwikkeling maar reken daaronder in de eerste plaats de voorbereiding voor haar natuurlijke levenstaak. Moet het een of het ander verwaarloosd worden, offer dan het eerste op; de vrouw toch, die zich met hart en verstand aan de verzorging van kleine kinderen gewijd heeft, zal ook buiten het huwelijk een nuttigen werkkring vinden.

Wek bij uw meisjes liefde voor vrouwelijke bezigheden; leer ze dat niet het werk maar de werkster soms minderwaardig is; niet het arbeidsveld bekrompen, maar zij, die er de onuitputtelijke schatten niet in ziet.

Ze moge in de maatschappij een betrekking zoeken maar niet omdat ze te begaafd is om te trouwen. Geen talent is te goed om thuis gebruikt te worden.

Laat haar van moeder leeren, dat het meer waard is der menschheid een mooi kind dan een mooi schilderij te schenken; dat het schooner taak is een ongevormd jong leven te ontwikkelen tot een flink karakter, dan om honderd boeken te schrijven. Laat de harmonie in haar moeders gezin haar leeren dat het beter is een lied te ‘leven’ dan er een te dichten en dat de schoonste muziek, de geheele wereld door, een wiegelied is.

Uit ‘The Home Science Magazine.’