De Hollandsche Lelie. Jaargang 18

Rotterdamsche Schetsen. Getrouwd.

Met een helder-wit huishoudschort voor staat Suze aan de ontbijttafel de boterhammetjes te smeren. Lies en Annie kijken door 't raam naar de muschjes op straat.

- ‘Toe Moes, laten we nou wat kruimeltjes strooien.’

- ‘Dadelijk poes, 'k ben direct klaar. Roep Pa maar even.

Kattig tript Lies naar de slaapkamer.

- ‘Hè pa, kom u noú-oú.’

Met 'n grom rijst-i uit z'n bed, linkerbeen, rechterbeen, boem op den grond.

Suze komt om 'n hoekje kijken.

- ‘Ben je 'r uit, Frans?’

- ‘Ja.’

- ‘Kom je gauw? 't Is al bij half negen.’

Brommend stopt-i z'n beenen in de broekspijpen, gooit dan wat schoon water in de waschkom, plast en ploetert even, droogt zich snel af. Nu staat-i ongeduldig voor den spiegel, nek achterover, z'n boordje te knoopen. 't Lukt niet, 't veeren knoopje is verlamd, nijdig stampt-i z'n voet. Z'n handen beven vréémd, hij kàn ze niet stilhouden. Met 'n rùk schiet de knoop erdoor, goddank, noù z'n vest, z'n jas. Kláár.

Suze zit al met de kinderen aan tafel.

- ‘Morgen.’

- ‘Dag paatje.... dag paatje’ klaterjubelen de blondkopjes.

- ‘Dag Frans.... uitgemaft?’

- ‘Ja. Geef me één boterham. 'n Dunnetje.’

- ‘Niet méér? Wat eet je weinig, vent.’

[p. 624]

- ‘'k Heb geen trek.’

Z'n zònderling-bevende vingers omklemmen 't mes, dat trillend de boterham doorvlijmt.

- ‘O, kijk Pa is beven!’

Suze verschiet van kleur, snèl coupeert ze den uitroep van het kind:

- ‘Lies, eet je brood op. Pas op, je gooit je melk om!’

Frans gluurt hatelijk naar Lies, die met kinderlijk mondvertrekken gebaart, dat het ‘ommers toch wáár’ is.

En nu kijkt Suze aandachtiger naar Frans bewegingen. Hij beeft. Hij beeft geweldig. Vandaag weer erger dan gisteren. En ze weet bèst hoe 't komt.

In ééns staat Frans op, loopt naar de gang. Bij de gangkast doet-i net, alsof hij wat zoekt. Maar hij zoekt niets. Snèl grijpt-i uit een jaszak een fleschje, neemt vlug een gróóten slok. Nú voelt-i zich kalmer worden, 't beven der handen bedaart. Straks is hij weer de oude.

Kleine Annie trippelt de gang in.

- ‘O pa, wat doet n? Wat ruikt 't hier gek!’

En nu komt Suze. Haar mondhoeken trekken nerveus.

- ‘Wat schéélt 'r an?’

- ‘Niks, niks. Maken jullie niet zoo'n drukte.’

Duidelijk ruikt ze uit z'n mond 'n sterke jeneverlucht.

Ze wil òpstuiven, òpvliegen. Maar z'n minachtende oogen ontwapenen haar. Met de handen bedekt ze haar gezicht.

Frans schuurt langs haar heen, trekt z'n jas aan bij de kapstok, zet z'n hoed op.

- ‘Saluut.’ Traptreden kraken. De buitendeur bonst. Tegen de deurpost van 't zijkamertje staat Suze. En ze snikt.

* _* *

Lize en Annie zijn naar school.

Suze staat voor 't raam, kijkt de schatten van kinderen na. En nu ze terugkeert in de kamer, ziet ze Frans theekop, nog half-vol, z'n halve boterham. Stàr kijkt ze naar z'n leegen stoel, waar die zoo zat te beven. Haar oogen loopen over, maar ineens dringt ze alle tranen weg. Ze snelt naar de kleerenkast in de gang, neemt een overjas van Frans, dezelfde, die hij gisteravond heeft aangehad. Ze bevoelt de zakken. Iets hards, ronds zit in een binnenzak. Ze haalt het te voorschijn. Een klein fleschje. En ze ruikt den jenever. O God, nù begrijpt ze, nù begrijpt ze. Dat is dus 't middel tegen z'n beven, z'n trillende handen, dat is dus de remedie, welke z'n drankziekte-verschijnselen moet wegmoffelen! O God, Frans, waar moet het met jou heen. Vergeet je dan heelemaal je vrouwtje, je twee lieve krullekopjes? Is 't niet erg genoeg, dat we zoo aan lager wal zijn geraakt door jou vervloekte drank? Wat hadden we 't niet heerlijk-gòed kunnen hebben, nòu zitten we in de schuld door jou eeuwigdurende drinkpartijen. Frans, o, o Frans, denk toch om je betrekking, om je kantoor, je patroons....’

Met de overjas in de hand staat ze te huilen.

Maar plotseling besèft ze, dat zij als vrouw hem leiden moet, hem terugbrengen tot z'n plicht, en 't oude liefdegevoel weer moet ontwaken doen. Met geduld zou ze 'm wel verbeteren, met véél geduld. Hij was toch 'n goèie jongen. Vanmiddag bracht-i immers weer z'n traktement méé. En bovendien de jaarlijksche gratificatie van wel haast honderd gulden.

* _* *

't Salaris had Frans haar trouw gegeven. Hij was au fond bàng voor Suze. Het was een laffe, karakterlooze vent. Maar de jaarlijksche toelage scheen uit te blijven. Eérst zei-die, dat de balans in de war was, toen, dat de patroons op reis waren, later was er wéér wat anders, en maanden verliepen, zonder hij een duit extra mee naar huis bracht.

Voor Suze waren de dagen eindelooze martelingen. Den heelen onafzienbren dag was ze alléén. Frans kwam om zes uur thuis, moest om half acht weer naar kantoor tot tien. Dit was 'n fatale leugen. Frans behoefde volstrekt niet des avonds op kantoor komen. Hij maakte dit Suze slechts wijs, om 's avonds van huis te kunnen blijven. Hij sleet den avond in kroegen van een min allooi. De vertering liet hij opschrijven. De avonden waren haar grootste kwelling. Meest naaide ze wat voor de kinderen. Om half elf kwam Frans weer. Dan mocht ze niets meer doen. 'n Vrouw die handwerkte vond-i onuitstaanbaar.

Strijk-en-zet liep hij iederen avond naar de gangkast, nam een fleschje bier, soms twéé, soms drie. En hij dronk glázen, glázen bier. Iederen avond. Om half twaalf gingen ze naar bed. Frans lag links, Suze rechts. Meestal lag hij met z'n rug naar haar toe.

[p. 625]

En dan huilde ze wel eens zachtjes, verwonderd-bedroefd als ze was over 'n jonge man, die als een blok hout naast z'n jong vrouwtje lei.

* _* *

Na het eten had-i wat geslapen, ging toen om half acht de deur uit. Haastig greep Suze eveneens hoed en mantel, volgde hem oogenblikkelijk.

Nù zou ze zich overtuigen.

't Was wel niet-mooi, vond ze, om je eigen man te bespieden, maar 't was toch beter dan er een derde op afsturen.

Onwrikbaar besloten ging ze.

Op honderd meter distantie bleef ze volgen. Als hij nu naar kantoor ging, moest-i de Noorderbrug over, de Jonkerfransstraat door, de Heerenstraat en zóó de stad in.

Maar bij 't Noordplein veranderde hij plots van richting, sloeg rechts af naar den Hofdijk.

Ze bleef hem volgen, angstig, dat-i haar bemerken zou. Ze hóópte maar, hóópte maar dat-i 'n anderen weg nam, toevallig, naar z'n kantoor. Maar intuitief begreep ze, dat hij niet ging. Op 't Hofplein stapte hij 'n vuns kroegje binnen.

Ze wachtte.

Hij kwam er uit, lachend. Z'n hoofd glom róód. Toen liep-i de stad in, den Coolsingel, de Blaak. Hij keek naar de opgedirkte meiden en vrouwen.

Suze volgde van ver. In 't gedrang van de Hoofdsteeg verloor ze 'm uit het oog. Ze zocht, zocht, keerde terug, nam een zijstraat. Frans was verdwenen.

Met 'n gevoel, alsof ze 'n mokerslag op 't hoofd had gekregen, sufte ze naar huis. Om half elf kwam Frans terug.

- ‘Druk geweest op kantoor?’ vroeg ze met beving van aandoening.

- ‘Ja’ zei Frans met half-toeë oogen. ‘Drùk.... drùk.... allemachtig drùk.’

* _* *

Den volgenden namiddag kwam Frans boven z'n theewater thuis.

Hij waggelde de kamer binnen. Lies en Annie keken met bange kinderoogjes.

Zonder commentaar wou-die gaan eten.

- ‘'t Eten is nog niet klaar,’ zei Suze kalm.

Toen vlámde z'n drift op, greep-i woest 'n leege dekschaal, wou die naar haar hoofd smijten.

- ‘Laffe kerel,’ riep ze, durf jij ‘je vrouw slaan.’

- ‘Jij hebt je bek te houwen.’

- ‘M'n God wàt 'n leven. Was ik maar thuis.’

- ‘Wàt thuis! Ga naar je moeder, naar je vader, die hebben zèlf amper genoeg! Rúk jij maar óp hoor, met je lekkere kinderen erbij!’

- ‘Kòn et maar hè.... dan kon jìj je gang gaan. Làfbek.’

Mopperend, zwáár van hoofd, bleef hij in z'n stoel suffen.

- ‘Wáár is je gratificatie?’ ging ze voort. ‘Waar is je toelage?’

- ‘Die.... die.... die....’

- ‘Die heb je verdrónken, kwajongen! Dat wéét ik.... dat wéét ik....’

Wild stond-i op.... strékte z'n arm.... gaf een klinkenden slag op haar lief gezichtje.

De kinderen huilden.

* _* *

Ze leven nog kalm naast elkander voort. Hij, de laffe, karakterlooze, aan drank verslaafde echtgenoot, zij, het lieve, zachtaardige, gemartelde huisvrouwtje.

Nog iederen avond gaat hij naar kantoor.

En Suus zit thuis te weenen.

CHR. VAN ABKOUDE.