De Hollandsche Lelie. Jaargang 18

Kerstavond.

Toen duwde zij krachtig de schuifdeuren van elkaar en op den drempel stond zij, hoog, slank, lachend, verrukt met uitgestrekte armen; achter haar, in een zachte, gouwige donkerte was de kamer; zij traden binnen, de armen om elkaar, de schuifdeur sloot zij weer.

In den hoek in zachte straling en goudglans praalde de kerstboom; tusschen de zware, fijnnaaldige takken, overal, sterden de kleine vlammen van roode en blauwe en groene kaarsjes in goud-vliezende blauwig doorluchte aureolen, waar af en toe gloeivonkjes snel doorheen gleden, lager boven den vloer waren diepe, geheim volle gapingen van donker, dat deed zoo denken aan een bosch, waaruit zoo dadelijk allemaal kabouters met lange baarden, en oude, zware boeken sneeuwglinsterend te voorschijn zouden komen; over de takken achteloos zwierden en spreidden zich de paarse, roode, gouden draden, overglansd warm, en overal hingen de brooze, kleurige sieradiën, klokken, bloemen, ballonnen, goudenen, zilvernen, likeurroode, azuurblauwe, smaragdgroene, en ook engelen, zwevend en zegenend; onder den boom op het sneeuwwitte kleed, waarop dicht de dennennaalden waren gevallen, was een uit hout gesneden Christusbeeldje, voorstellende Jezus bij zijn geboorte, het lijfke in schamele doeken gewonden, spartelend met armpjes en beentjes in goddelijk verbazen.

Lang bleven zij staan, in zwijgende beschouwing, en in die gouwige donkerte tegenover dien heiligen boom, kerkelijk pralend in vrome glorie, voelden zij in zich worden een stille wijding, een vage behoefte zich neer te zetten en te spreken devotelijk enkel over dingen die des goeden Levens zijn.

Zoo deden zij, zij schoven de kanapee dwars voor den boom, voorzichtig, en zij zetten zich neer, en zij wachtten even.

Dan begon hij te spreken, en hij verhaalde de wondere geboorte van Jezus Christus, toen de maagd Maria het kindeke had gebaard en in den ruwen krib het had gelegd, het toonend den herders, die genaderd waren, en zich bogen, eerbiediglijk, wijl er een glans van heiligheid was om het armelijke lijfje, terwijl rondom ook de runderen en ezels hun ruige koppen beurden en toezagen in groote goedheid; hoe toen buiten op het land in den blauwen nacht engelen over de aarde waren gekomen, en met bazuinen luide den volke wonder hadden verkond.

Het werd haar als een sproke; het verre, heilige land met zijn palmen en moskeeën, slank koepelend en torenend tegen den hemel, altijd wolkenloos, en van een prachtig donkerblauw, met alleen in het midden, hoog, de

[p. 407]

zon, brand-schitterend, blindend, zengend rondom den hemel uit, schroeiend de aarde, dat de rulle woestijnen warm werden gestoofd, en de witte steden te blakeren lagen; met zijn zeebreede Nijl, die elk jaar het land overstroomde ver heen, herscheppend de dorre, doorgescheurde vlakten in een deinend, zwalpend meer, wanneer terug in haar bedding zij was gevloeid, achterlatend een akker, zwaar vruchtbaar, waaruit in het voorjaar het koren opwiesch, welig; met zijn pyramiden kolossaal, als versteende eeuwen, zijn ezelen en kameelen, zijn muzelmannen, devotelijk gebogen, gebeden prevelend in de mysterieuse, vroomstille hallen der moskeeën, zijn geheimnisvolle, donkerkleurige menschen, schrijdend in lichte, siervolle gewaden, met rustigen, wijzen tred, en door die wondere streek zag zij gaan den mensch, den aureool van hemelsch licht om zijn tragische hoofd, getrouwelijk door zijn discipelen omstuwd, vergevend de zondaren, bekeerend, die ongeloovig waren, genezend, die krank, zalig makend.

Hij ook, hij was al warmer gaan spreken, dingen uit zijn vroegste kindsheid waren weer tot hem gekomen, al verhalende: 's avonds, in zijn bed, op zijn knietjes, de armpjes om z'n moeder, die d'r handen op z'n hoofd hield gevouwen, stamelend in zacht monotone klanken het Onze Vader, die in de hemelen zijt, wanneer hij stout was geweest, gejokt had en hij daarna berouw had, en haastig naar Ma liep om alles te vertellen, en dat dan Ma zei, dat hij dat niet meer moest doen, want dat vond Onze Lieve Heer niet prettig; wanneer hij op de Zondagschool was, en hij zat muisstil te luisteren naar al die wonderlijke verhalen van den Heere Jezus, en hoe hij zich daar een beeld vormde van God, een bisschoppelijk, eerbiedwaardig grijsaard, gezeten op een troon van wolken, met een gouden staf in zijn hand, door engelen met bazuinen omzweefd.

De kaarsen brandden op, gestadig drupten de kleurige tranen met zachten val op de naaldenwaaiers, enkele al waren uitgegaan met geknapper en gespetter en fijne rijzing van rookspiralen; hun aandacht werd afgeleid, zij zeiden iets van ‘de kaarsjes gaan uit,’ hoe laat zou 't al zijn?’

Dan stonden zij maar op en terwijl zij de schuifdeuren links en rechts wegduwden, blies hij de overige kaarsjes uit, één voor één, voorzichtig; toen kwam hij bij haar en de schuifdeuren trok hij weer naar elkaar toe.

Zij aarzelden nog wat rond, in hun hoofd hoorend nog vele klanken, ziende de schoonheden nog der sproke.

‘Zeg,’ begon hij dan eindelijk, ‘als we eens een eind gingen loopen in 't Vondelpark, 't zal daar wel mooi zijn met die sneeuw.’

‘In 't Vondelpark,’ peinsde zij hardop, ‘ja, goed, ja, hè ja, laten we dat doen.’

Zij trokken dan hun mantels aan, hij hielp haar met haar bontmanteltje, duwde den pelskraag goed hoog, lekker warm in haar hals en over haar oortje, zoo zij hem. Dan bleven zij een oogenblik staan voor de spiegelkast vroolijk zich bekijkend en in den spiegel elkaar toelachend, grappend over het leuke van het verschil tusschen die zware, donkere, winterkleeding, waarin zij zooveel grooter en breeder leken, en hun lichte kamerkleeding van zoo even.

Dan gingen zij.

Buiten, in de eenzame lantaarnenlichte sneeuwstraat, luisterden zij naar het kraken der sneeuw, zacht en vast onder hun voeten; de hemel rondom de maan was als een kruiende zee, ijswolken botsten en schotsten tegen elkaar op, het was sneeuwkoud, scherp en fel. Ze liepen arm in arm, dicht tegen elkaar an en telkens huiverden zij en zeiden enkele woorden met slaande kaken.

‘Zeg, is 't je nou niet te koud? Zullen we nou maar liever niet teruggaan?’

‘Nee,’ hijgstamelde zij, ‘we zullen wel warm worden.’

In de Constantijn-Huygensstraat en Vondelstraat was wat geloop van menschen, haastig dicht langs de huizen, diep in hun kragen gedoken.

Staal hief de Vondelkerk zijn steile spits op in den helderen, blanken, wolken werkenden winternacht; de maan verzilverde de sneeuwsierselen, die om den toren krulden en zoomden; door de bonte, met heiligen beschilderde kerkramen glansde zwak licht, zoodat een krans van klimopbladeren, de muren bedekkend in dichten woeker, oplichtte schimmig om elk boogvenster.

Hij toonde haar al en zij vertraagden hun passen, stonden af en toe even stil en spraken zachtjes hun bewondering uit; dan traden zij het Vondelpark in, en rechts af, de blanke donkerte in, gingen zij dadelijk. In mystieke kathedraalslicht droomde het blank-grijze park; door den matten weerschijn der sneeuw was een zachte schemerhelderte alom, zoodat

[p. 408]

zij zien konden hun gezichten en onderscheiden hun monden, oogen; rondom in de diepten van het schemerportaal en dieper al dichter koraalden de zwart-witte stammen der boomen en boven hun hoofden beurden zij hun besneeuwde kronen, die zilveren luchters geleken, wanneer de maan er achter blonk.

Zij gingen, sprakeloos; de stilte was als dons om hen heen, een enkele maal viel van een tak de sneeuwvracht neer op den zachten bodem met zachte plak, ergens, tusschen het stamgemast rondde een licht, als een rood oog. Op een plaats, waar de kronen der boomen wijder van elkaar stonden, zoo, dat de maan door den takkenwarrel niet meer bekrast, gaaf en munt-glanzend was te aanschouwen, bleven zij staan, onwillekeurig en zij zagen omhoog; het werd hun toen zoo, als stonden zij in een legendarische, bouwvallige kathedraal, waarvan de hal nog onbeschadigd was en de heilige stilte had bewaard, maar waar in het witbogig gewelf een bres was, zoo, dat in den maannacht men uit kon schouwen. Toen vielen er lichte, glinsterende pluisjes op hun gezichten en hechtten zich aan hun donkere kleederen; zij zagen rondom zich, verbaasd, dan elkaar aan, en weer omhoog. Het sneeuwde; onhoorbaar zegen de vlokken omlaag, en dichter, zwaarder zonken zij al en zij dartelden niet in dansende deining en zwierlijk en sierlijk deden zij niet; maar zij daalden gestadig in vromen ernst. In de stilte rondom was leven geworden, tusschen de koralen en omhoog door de luchters waarden geluidloos de vage mazen, gerucht, mysterievol, ging op, alom, een zachte suizel, als gefluister van vele kabouters, op en samen zoedend tot onkennelijk vreemd gezucht.

Onder de bres in het sneeuwtakkengeweef stonden zij en omhoog zagen zij steeds, geboeid door het kleurlooze dwarrelende net, dat voor de maan werd gebreid, dan sloegen zij op met hun handen en vingen de vlokken en knepen ze samen, dat door hun handschoenen heen, zij ze voelden verwateren en zij openden hun monden en achterover hieven zij hun hoofden en lieten ze dalen in de warme holte en zij lachten.

Dan zagen zij elkander aan; door de sneeuwpluizen waren hun kleederen nu zilverglinsterend en op haar zwarte bontmutsje kristalschilverde het vinniger; uit hun monden dampte hun adem vervormend om hun gezichten en door de blankstippelende mazen; zij lachten elkaar toe en zij vonden het vreemd alleen hun gezichten te zien; zij bogen zich over tot elkaar, en zij kusten elkaar en waren toen heel warm.

Plotseling streek een donkere schaduw door de blanke hal, zij zagen omhoog, lichtelijk verschrikt, daar was alles nu zwart; dan zagen zij elkaar aan en zij wisten, dat zij beiden verlangden naar hun huis met de kamers, die zoo licht waren en zoo warm. En zij gingen, met zachten stillen tred. -

R. v. GENDEREN STORT.