De Hollandsche Lelie. Jaargang 18

Een Sprookje.

Nauw waren de eerste stralen van de roze-roode morgen-zon door de nevelen heen gebroken, of daar begon het gebabbel van de vele bloemen-kinderen en grashalmpjes, die met elkaar een vierkant hoekje vormden bij een wandelpad, in het bosch. -

Een uil, die zich in een nabijgelegen schuurtje teruggetrokken had, en den slaap niet scheen te kunnen vatten, bromde:

‘Nee maar die bloemen en grasplantjes! 't is zoowaar de menschen-wereld in 't klein - niet zoodra zijn ze ontwaakt, of daar begint het gekef en gekijf. En eveneens bij de menschen, meenen ook het bloempje en het grashalmpje in hun grootheidswaan, dat hun uil een valk is....’

De uil deed nu zijn ronde, groote oogen toe, nadat hij zijn meening gezegd had. - De uil is een wijze vogel, hij wéét wel, wat hij zegt.

Een kleine, kleine stekelbloem stond vriendschappelijk aangeleund tegen een jong

[p. 381]

beukeboompje. Het beukje, dat daar al eenige jaren gestaan had, was door de ervaring van rondom, bijna zoo wijs geworden als de uil - maar omdat zijn natuur vriendelijk en goed was - in tegenstelling met die van den uil, die alles wel heel wijsgeerig bebrommen kon, maar overigens zelf altijd schuw terugweek - deelde gaarne goeden raad uit en steunde en hielp zooveel het kon al dat jonge goedje, dat in 't voorjaar de aarde zoo mooi maakt.

- Nu, het stekelbloempje had wél hulp noodig - het was zoo goed - zoo eenvoudig en zoo nederig, en iedereen lachte om zijn malle vraagjes. Maar toch mocht men het nietige bloempje wel lijden, och ja, het was zoo onderdanig en vroeg met twee woordjes altijd, als het wat weten wilde! -

Het beukje lachte en fluisterde: ‘O, stekeltje, hoor nu die bloempjes, die bloempjes, die dwazen! Inplaats nu te genieten van de heerlijke zon en haar eigen korten bloeitijd - zitten ze weer op elkaar te smalen’. En 't stekeltje stak zijn dik hoofdje zooveel mogelijk in de hoogte om nu óok te hooren. -

Het grauwe stekel-kruid scheen zeer ingenomen met zijn blader-dos, en was juist bezig te vertellen dat men hem laatst voor hulst had aangezien. Een spichtig, groen grashalmpje kwam vinnig tusschenbeide: ‘Als je mijn kleur hadt, zou 't er dóórgekund hebben, die gelijkenis, maar nu is 't te dwaas om 't zelfs te durven zeggen, zonder je belachelijk te maken, want je bent muis-grijs, en de hulst is glanzend-groen en even glad als ik....’ En met een nijdig rukje wendde het zich om....

't Beukje lachte, dat zijn bruine blaren schudden. Sommige bloemen lachten óok met 't beukje mee, maar toch heimelijk vonden ze 't maar erg flink, dat het grassprietje zoo'n groote stekelplant de waarheid durfde zeggen. -

Druk waren ze nog aan 't fluisteren en lachen, toen, zeker door het voorbeeld aangetrokken, een madeliefje vertelde, dat zij door iemand voor eene marguerite was aangezien. ‘Hé, wat mooie, kleine marguerite’, had een meisje geroepen.

‘En plukte ze je dan niet?’ vroeg een gele boterbloem, die gevraagd had, of haar kleur niet geleek op de gouden zonnestralen, en natuurlijk braaf was uitgelachen, en nu graag een ander hetzelfde gunde. - (Ieder zijn beurt, vond de boterbloem...)

‘Nee, zei het madeliefje, maar ze meende mij stellig, want haar oog viel juist in mijn hart; 't kan dus niet anders.’

‘Och kom, alsof dat een afdoend bewijs is, dat ze jóú bedoelde; misschien stond er wel een marguerite bij je,’ kwam weer een grassprietje tusschenbeide.

Dit grassprietje had 's ochtends eene langbeenige mug gewiegd, en van deze vernomen, dat men maar vrijuit moest spreken wat 't eerst op de tong kwam - raak of niet - dat deden de meeste menschen óók, zei ze, want op de aarde gold nu eenmaal de spreuk: ‘de brutalen hebben de halve wereld.’

Temidden van deze woorden-wisseling zoemde eene nijvere werk-bij over het groepje kibbelenden en waarschuwde: ‘haalt toch geen anderen in jullie geharrewar, en als je dan tóch spreekwoorden gebruikt, gelooft dan maar dat op jullie allemaal toepasselijk is: ‘Ledigheid is des duivels oorkussen’... en wèg zoemde om honing te puren met onverflauwden ijver en lust.

Het stekeltje vroeg nu aan den beuk, waar of de menschen dan eigenlijk waren...

‘O, straks zult ge ze wel zien verschijnen, wacht maar, als de zon niet meer zoo fel brandt, komen ze hierlangs wandelen.’

Vlak in de nabijheid van het stekeltje en den beuk, stonden hoog op ranke stengels vier groote, mooie margueriten, maar doordat ze zoo hoog en zoo voornaam waren, bemoeiden ze zich heelemaal niet met de bloempjes van den grond, natuurlijk. De bovenste beukenblâren alléén, spraken af en toe een woordje met haar, maar 't gesprek wilde gewoonlijk toch niet recht vlotten. -

Het stekeltje zou zoo heel erg graag zoo'n marguerite eens zien, want het beukje vertelde, ze had zoo'n groot gouden hart... en nederig vroeg ze: ‘Mevrouw Marguerite zou ik uw gouden hart wel eens mogen zien?’

Maar de marguerite deed net of ze 't niet hoorde, en dacht: ‘verbeeld je, wat denkt zoo'n ding wel, alsof men maar voor ieder te kijk staat...’ en gelukkig dat ze er zich zoo had afgemaakt, dacht ze een oogenblik later, want daar kwam een groote hommel aanvliegen en zette zich op de marguerite neer en nú kon ze praten en babbelen naar hartelust, met het deftige bezoek.

Het stekeltje stond daar ná de weigering als beschaamd, maar het beukje zei:

‘Kom vriendje, 't hoofd rechtóp hoor! Je zult zoo'n marguerite-hart nog wel eens zien, op een keer.’

[p. 382]

En 't goede stekeltje stak het hoofdje weer rechtóp en knikte zijn vriend het beukje eens toe, terwijl het fluisterde:

‘Och beukje, wat zou ik zonder jouw hulp zijn.’

Een oogenblik later begon het weer:

‘Wat zou ik graag zoo hoog staan en zoo vóór aan den weg, om de menschen goed te kunnen zien, als ze komen.’

‘Pas op stekeltje’, waarschuwde het beukje, ‘als jij nu óok hoogmoedig wordt, dan zal er werkelijk geen enkel levend wezen in mijn buurt mij meer vreugde kunnen geven, want juist jouw leventje is nog zoo onschuldig en goed. - Och, en geloof ook niet, dat het zoo prettig is, als 't wel schijnt, om zoo mooi te zijn en zoo hoog te staan - wie aan den weg timmert, heeft veel bekijks’. - Dit laatste begreep het stekeltje niet recht, maar als zijn vriend het zeide, zou het wel zoo zijn.’ -

Opeens kwamen donkere wolken aandrijven, de wind stak óp - er kwam een geweldig onweer opzetten. De twijgen der boomen zwiepten heen en weer, ook het beukje maakte keurige buiginkjes, maar de slanke stengels der margueriten bogen zóó ver door, dat het stekeltje de groote bloem-gezichten vlák vóór zich zag. - Het genoot daarvan en zei nog zacht-vleiend en geheel zonder wangunst of wraak: ‘O, Mevrouw Marguerite, wat zijt u mooi! Uw hart lijkt wel zuiver goud.’ -

De marguerite zei niet veel terug, maar het beukje spotte onder hevig heen en weergezwiep: ‘Ja, dat is toch maar waar, hooge boomen vangen veel wind... wat zegt gij marguerite? - Lijken we nu geen acrobaten 1^e klas..?’

Het antwoord ging verloren door een ratelenden donderslag, maar dat kon het beukje ook niet schelen; het verachtte al die trotschheid op niets en ging voort triumfeerend-luid tot het stekeltje te zeggen:

‘Nu, wat heb ik gezegd? Nu heb je tóch het margueriten-hart gezien, ook al wou ze dat niet, toen je vriendelijk en als gunst er om vroeg... maar och stekeltje je moet denken er is altijd baas bóven baas - de wind is weer voornamer dan de marguerite en laat háár buigen vóór hèm, zie je.’

De marguerite was wel erg boos, dat die kleine bruine boom zóó maar over haar durfde spreken - maar als ze een poging deed om zich óp te richten dan... phhyff... kwam mijnheer de wind en boog ze weer heel diep voorover.

Het stekeltje genoot bij elke buiging... ‘Och welk een heerlijk bezit, dat gouden hart’ lispelde ze dan....

‘Dwaas stekeltje’ lachte de beuk.

De onweerswolken waren wèggedreven; de zon scheen vroolijk weer, van uit den azuren hemel en de margueriten stonden weer rechtóp. -

Daar kwam een kind aanhuppelen, 't klapte in de handen van blijdschap, toen het de margueriten ontdekte en riep:

‘O moe, moesje, wat een mooie bloemen hier!’

Haastig kwam een jong vrouwtje aanloopen en riep dringend:

‘Liefje, niet plukken... niet plukken...’

En toen ze bij de bloemen stond, nam ze de grootste marguerite in haar hand, bezag ze vol bewondering en sprak tegen haar dochtertje:

‘Kijk eens hoe prachtig, dat gouden hart met die witte stralen-krans er om heen. We zullen ze stil hier laten staan, want als je ze meeneemt, verdorren ze in je warme handjes en dat zou groote zonde zijn, vindt je oók niet?’

En het kleine meisje huppelde door, vroolijk en wel.

De margueriten staken nòg hooger de bloemgezichten in de lucht, nadat ze dit gehoord hadden.

‘Dat zijn nu menschen’, vertelde de beuk, ‘wat aardig zijn die dan,’ vond het stekeltje.

‘Dat denk je maar, antwoordde het beukje, deze twee menschen waren aardig en lief, dat stem ik toe, ze hebben veel van jou, stekeltje, maar er zijn er, en ik geloof de meeste, die alleen om zichzelf en aan eigen genot denken.’

En wéér kwam er een mensch langs 't wandel-pad.... een meisje, dat in gedachten verdiept scheen, en langzaam voortliep.

Maar nauwelijks had ze de margueriten in 't oog gekregen, of ze liep er vlug heen en trok de groote marguerite onbarmhartigwreed van haar stengel.... krak... klonk het en de kleine stekel stond stijf van schrik... en fluisterde angstig:

‘O beukje, die arme marguerite.’

Het meisje rukte met een haast, een betere zaak waardig, de blaadjes éen voor éen uit, en mompelde:

[p. 383]

‘Ja, - neen - ja - neen.’

‘Wat doet ze toch,’ vroeg het stekeltje.

‘Ze raadpleegt het bloemen-orakel en als ze nu met het laatste blaadje “ja” zegt, dan zal ze heel blij zijn, let maar eens op, want dat beduidt dan, dat ze mag rekenen, op hetgeen ze hoopt.’

Daar begreep het stekeltje nu heelemaal niets van. Maar het zag toe, en hoorde: ‘ja - neen - ja.’

Haast was 't kransje witte blaadjes afgetrokken... nog drie... nee - ja - nee... en met een nijdigen ruk gooide het meisje het gele hart van de marguerite op den grond. - Met haastigen tred liep ze door. -

‘Dat is geen lief mensch, is 't wel beukje?’

‘Neen, zeker niet, kleine vriend, dat is een boos, leelijk karakter wat dat meisje bezit - jammer voor haar, - zij zal alleen lief en aardig zijn als 't haar goed gaat in de wereld... Zag je wel hoe wreed ze die bloem afrukte? en hoe driftig gooide ze haar neer! -

“Arme marguerite” fluisterde het stekeltje, wat ligt ze nu met haar gouden hart op den zwarten grond. Dat dit nu het einde moet zijn van die mooie bloem!...’

Met een groene bus aan een lint in de hand, kwam toen een meisje door 't bosch en plukte nu dit, dan dat plantje, welke ze dan zorgvuldig in de bus wegbergde.

‘Dat is eene geleerde juffrouw,’ onderrichtte het beukje, dat kun je wel zien aan haar deftig-langzaam en nauwkeurig doen en aan die twee glaasjes op haar neus vooral, dàt is het echte teeken voor geleerdheid.’

Pas had 't beukje dit verteld, of daar kreeg het meisje de margueriten in 't oog, - - - en de mooiste der drie werd door haar heel voorzichtig met een mesje afgesneden - vlug in de bus gedaan en iets verder bukte zij weer naar een varenplantje. Het stekeltje was zóó ontsteld... 't kon niets zeggen... Dat blanke, scherpe voorwerp, wat zoo maar ineens die bloem zonder knak af deed tuimelen... ‘Wat is dat, beukje’ vroeg het bevend.

‘Dat is een mes, eigenlijk een mesje, maar - als je wist wat in de menschen-wereld met messen gebeurde, dan zou je nog anders beven, stekeltje.... want heel vaak dooden de menschen elkaar met een mes....’

Het stekeltje zei niets hierop; het dacht na over de menschen en over de bloemen, die zooveel overeenkomst met elkaar schenen te hebben. -

Langen tijd stonden ze in droef-stil gepeins.

Toen kwam er wéér een meisje aanloopen, hard, en riep vol blijdschap tot eene, die zoo hard niet had meegekund: ‘o, kijk eens hier, wat heerlijk! twee heele groote witte bloemen, - wat ben ik blij!’ En voorzichtig plukte ze de twee overgebleven margueriten. -

Het andere meisje scheen ook erg verheugd met deze vondst en zei:

‘Wat zal hij verrast zijn; echte groote bloemen zoo mooi als uit een bloemen-winkel. Gauw, gauw nu naar huis’....

En de meisjes waren spoedig uit 't gezicht. -

‘Wat zou dit beteekenen’, vroeg het stekeltje.

‘Ik weet het niet, maar ik veronderstel iets goeds want de oogen der meisjes stonden vol tranen - èn ze waren blijde en gelukkig tegelijk, toen ze de margueriten zagen, dus, dat móét goed zijn. Weet je stekeltje, we zullen het aan de maan vragen, als ze vannacht voorbij glijdt. De maan weet alles, we zullen 't haar vragen, dat beloof ik je.’

Tegen den avond kwam de uil vanuit zijn schuilhoek voor den dag; en - het beukje en 't stekeltje nog wakend ziende, vroeg hij:

‘Waarom slapen jullie nog niet?’

‘Och, zei het beukje, we wachten op de maan, straks gaat ze over ons heen, en we willen graag weten, wat er met de twee 't laatst afgeplukte margueriten is gebeurd.’

‘Hé, viel toen de uil in, terwijl hij zijn ronde oogen opensperde; zijn die margueriten dan alle vier al weg? En ze bloeiden vandaag voor 't eerst!’

En het beukje vertelde wat het er van wist.

‘Ja, zei toen de uil, 't is maar onbestendig, het ondermaansche geluk; hij die meent te staan zie toe, dat hij niet valle, en vooral die trotsche houding der margueriten hinderde mij zoo, want wat de een voor heeft aan uiterlijk schoon mist hij soms aan innerlijke mooiheid. Maar och, dat is in de menschenwereld precies eender zoo.’

‘Zijn daar dan óok mooie en leelijke?’ vroeg het stekeltje.

‘Nòu, èn òf’ - zei de uil met grooten nadruk.

En de uil, die wijs is van nature, begon:

‘Ja, daar zou ik nu wel een jaar lang over kunnen redeneeren, stekeltje, en dan kon ik weer opnieuw een tweede jaar ingaan, want men raakt nooit uitgepraat over dat onderwerp. - De een zegt b.v. het leven is een droom - een lange, bewuste droom, want wat zijn de jaren van een menschenleven tegenover de eeuwigheid? - Niets. - Een drupje aan den emmer, - een stofje aan de weegschaal... de ander zegt....

‘Wat noemt u eeuwigheid? mijnheer de uil,’ vroeg het stekeltje, want och, wat wist het van leven en menschen en dood! -

De uil, verteederd door het woordje ‘mijnheer’ vergat het stekeltje te beknorren om het in de rede vallen en antwoordde:

[p. 384]

‘Wat eeuwigheid is? Ja, daar kan ik je geen goed denkbeeld van geven... 't beste denkbeeld geef ik je nog als je maar denkt dat je altijd en altijd en altijd hier bleef staan... dan weet je er zoo iets van, wat eeuwigheid beteekent, maar, ik beken gaarne 't is geen duidelijke verklaring. - Veel gemakkelijker zou ik je het verschijnsel van dommen hoogmoed kunnen verklaren, want hoogmoedig zijn, is dom zijn. - Want dát is een verschijnsel, dat o zoo dikwijls in de menschenwereld voorkomt. Daar noemen ze die domme snoevers, parvenu's. - Zie je, die marguerite is eigenlijk een groote kamil, maar omdat ze wel wat lijkt op een leelijke, onontwikkelde chrysant, wil ze liever, begrijp mij goed, omdat ze dom is, de minste onder de hoogeren zijn, als de koningin in den kamillen-hof.

‘Nu, nu, stekeltje, als jij niet wijs wordt, dan weet ik het niet,’... lachte het beukje vriendelijk, ‘je mag den uil wel bedanken!’ -

Maar het stekeltje dacht nog om geen bedanken en het begon weer:

‘Waarom moeten we dan toch eigenlijk leven, als er toch nooit een eind aan de eeuwigheid komt. Waarvoor dient het dan te leven?’

Het beukje schrikte... het schrikte o zoo hevig... want deze vragen bewezen duidelijk en klaar, dat het stekeltje goed begrepen had... en dat waarom, het was immers de smartvolle en droeve vraag ook altijd van de menschen-kindren, waarop de meesten een antwoord hadden gezocht maar niet gevonden....

Die uil met zijn wijsheid ook!

Nú was het droom-leventje van het stekeltje uit, nú zouden zijn malle vraagjes niet meer gericht worden tot het goede beukje...

Maar de uil, die zoo wijs is, weet, dat men niet filosofeeren kan, zonder hard te zijn tegen het gevoel, en zich daar nu oók niet om bekommerende, ging hij vol ijver voort:

‘het “waarom” is het meest gewichtige punt van den dag. Tegenwoordig beweren de Theosofen en de Spiritisten, dat ze volgens hunne leer het “waarom” kunnen oplossen en bewijzen zelfs.’...

‘Nee maar mijnheer de uil,’ viel opeens zeer boos de beuk in, ‘ge moest u nu toch schamen, gij die u wijs weet. Ik zou werkelijk van u verwacht hebben dat ge wijs zoudt doen en zwijgen over dingen, die tot de hoogste mysteriën behooren, wat begrijpt zoo'n stekeltje van uw wonderbaarlijke vertelling, 't heeft nooit van theosofie of spiritisme gehoord; ik verzoek u vriendelijk niet verder te gaan, het arme stekeltje staat bedroefd nu en dat is uw schuld.’

En werkelijk het stekeltje liet het ruige kopje treurig zinken...

Boos draaide de uil zich om - en vloog wreg. Och zoo'n uil is oók al niet wijzer dan een mensch in zoo'n geval... òf was het juist wijs, dat hij stil heenging, zonder een woord meer te zeggen? Wat hij zeide, was toch waarheid? en men vroeg hem toch naar de waarheid?...

Het beukje en het stekeltje wachtten nu maar stil de komst der maan af.

En toen ze boven hen glansde, vroeg het beukje:

‘Goede, zilveren maan, zoudt ge ons een groot genoegen willen doen?’

‘Wanneer het in mijne macht staat, natuurlijk, beukje.’

‘Nu dan, goede maan, kunt gij ook ontdekken, gij gluurt zoo gemakkelijk door de ruiten heen, waar of twee mooie, witte margueriten gebleven zijn en waarvoor ze hebben gediend, nadat twee meisjes ze hier weggeplukt hebben?’

Men beweert, dat de maan een koel en stijf gelaat heeft, dat nooit verandert, maar dat is niet zoo, want toen ze de vraag hoorde, glimlachte ze van blijdschap en zei opgewekt:

‘Ja, dàt kan ik je vertellen, want ik was daar net getuige van een droef, maar innig lief tooneel, op een klein, armelijk kamertje, in een nauwe straat. - Ik zag een klein, bleek knaapje uitgeput op zijn bedje liggen. - De dood was niet verre meer, dat hoorde ik aan het uiterst zwakke ademhalen... zijn groote oogen staarden met liefde op twee mooie, witte margueriten, die men in een glas water vlak bij het bedje had neergezet. - Hij had ze eerst in zijn handjes gehouden, maar die teere last scheen nóg te zwaar op den duur voor de uitgeteerde, was-witte handjes, waar het leven zachtkens uit heen vlood. -

't Was stil - o zoo stil in dat kamertje,... en toen kwam de dood - en sloot zachtjes, o zoo zachtjes de oogleden van het knaapje... ‘Het broze, teere bloempje was nu overgeplant in een mooier en warmer hof, vol englen-gezang en geluk’, troostte de predikant de arme twee zusjes, die nu in tranen baadden, nu broertje geen stilte meer nóódig had!

‘Hij is nu bij moeder in den Hemel’, fluisterde de kleinste, met overtuiging... en ze nam de beide margueriten en lei ze tusschen zijn verstijvende, kleine vingertjes... ze waren immers van hem?

En 't beukje weende tezamen met 't stekeltje, om wat de maan vertelde...

En toen de maan weer verder gleed, vroeg het stekeltje, fluisterend-zacht:

‘Dit vind ik véél mooier van het Leven, dan wat de uil vertelde, gij óók beukje?’

En het beukje fluisterde terug:

[p. 385]

‘Liefde is het hoogste - en wat de arme uil zeide is alleen maar wijs.’

Einde.

ANNIE NAUTA.