De Hollandsche Lelie. Jaargang 18

Onze vroeg-rijpe jeugd.

We zijn in honderd jaar geen stap vooruitgegaan, want waar tegenwoordig, en in vele opzichten terecht, de klacht wordt geuit, dat er geen kinderen meer zijn, was dit een eeuw geleden al geen haar beter.

De oude tijd is voor ons altijd een leerzame tijd, en daarom deelen we er zoo graag wat uit mede. Veelal zien we er in, als in een spiegel, en dan treedt dikwerf ons drakerige portret, helder voor de oogen.

De Haagsche Courant van 15 December 1804 brengt, onder Buitenlandsch Nieuws, uit Neurenberg, met dagteekening van 5 December, een paar berichten, welke voor ons nuttige wenken bevatten.

Eerst wordt te velde getrokken tegen het bangmaken onzer kinderen, voornamelijk op St. Nicolaasavond.

Dit kinderfeest bij uitnemendheid moet ontdaan worden, zoo schrijft de berichtgever, van de misbruiken welke er mede gepaard gaan.

Het is niet noodig den kinderen de ‘onnozelheid haarer onschuldige verrukkingen, en betoveringen van dien heuglijken vieravond, uit eenen al te ontijdigen ijver, tegen vooroordeelen en bijgeloof te betwisten, maar slechts te bevrijden van het onbedachtsaam dwaaze en gevaarlijke bangmaken, 't welk zonder de minste noodzaak, om een misrekent best wil, tusschen de kindervreugt zoo onbarmhartig ingement wierd.’

Dit alles overwegende had de regeering van een naburig keurvorstendom, (in 1804), een streng verbod uitgevaardigd tegen het ‘onbesuisde verbluffen en bullebak spelen.’

Zoo oppervlakkig te oordeelen is er eenige contradictie in verband met het andere verbod van den Keurvorst van Baden en het hiervoren medegedeelde.

Uit het eerste zou men kunnen opmaken deze leer: houd de kinderen niet te onnoozel. In het andere, dat we gaan mededeelen, wordt ons op het hart gedrukt: laat de kinderen kind blijven.

Overtuigd, dat de huiselijke levenswijzen en gebruiken, zulk een grooten invloed hebben op het gewichtig stuk der opvoeding, had de vorst gemeend paal en perk te moeten stellen aan het ontaarden van het kinderspel in groote-menschen gedoe.

Roemende het spel der kinderen als een uitvloeisel van onbegrensde en onbekommerde

[p. 376]

vroolijkheid der kindjaren, welke nooit terugkomen, en zoo onmisbaar is voor den wasdom en ‘den kweek’ der veerkracht van ziel en lichaam, betreurt hij het dat het kinderspel herschapen wordt ‘in geregelde en puntige saletten en kinderbals, om, zoo mogelijk, zuigeling-Fatjens en Coquettes te formeren, en de rijpere jeugt, door deze anticipatie op den leeftijd, de verrukking en verrassing van den overstap uit de kinderkamer tot de fraaye waereld en haare veroorloofde genugten te verstompen, en vroeg versletenen, aan den volgenden leeftijd, ten akeligen geschenke aan de verveeling over te laaten.’

De berichtgever voegt er nog bij, dat deze ‘Kinder-Bals publiek gegeven werden, en zoo uitsporig liepen, dat zij geheele nachten duurden, ja, den hoogmoed der ouders op deeze vroeg gepolijste kinderen, zoo ver ging, van hen zelfs op de Redouten (gemaskerde bals) mede te brengen.’

De ordonnantie daartegen uitgevaardigd hield in, dat kinderbals slechts mochten plaats vinden onder toezicht der onderwijzers, en niet later mochten afloopen dan 11 uur des avonds. Bovendien zouden gestraft worden al degenen die kinderen op de gewone bals, of de gemaskerde bals medebrachten.

Wij zullen hieraan niet veel toevoegen, dan alleen dit, dat het vroeg-rijpe der jeugd moet tegengegaan worden, wil men niet op 20-jarigen leeftijd oude vrouwtjes en mannetjes zien, die der wereld zat zijn.

SERVAAS VAN ROOYEN.

Gemeente-archivaris.