De Hollandsche Lelie. Jaargang 18

Brieven van een Haagsch meisje. VI.

Beste Ciel.

O, je zoudt erom moeten lachen.... als 't niet tegelijk zoo in-jammer was van zoo'n meisje als Jetteke, zoo'n jong, knap ding!

Jetteke kleedt zich tegenwoordig Toorop-achtig, met ‘lange, slanke lijnen’. Stel je voor, onze rozige, gezette, niet-groote ‘dikkert’, zooals Joop haar plagend noemt!! Ze ziet er nu uit als een bakertje, rond en breed, aan alle kanten! Zonder eenigen vorm meer hoegenaamd. Maar wat doet dat ertoe? Ze doet het immers in naam van ‘De Kunst’. - Want ze leeft tegenwoordig heelemaal alleen voor ‘De Kunst’. Nu, dat is op zichzelf zoo verschrikkelijk niet, want alle Haagsche dames zijn gebeten door het modebeestje ‘De Kunst’, en ‘doen aan De Kunst’!

Maar weet je wáárom die onschuldige modeliefhebberij bij haar zoo'n tragische uitwerking dreigt te hebben? Omdat ze zich daardoor verbeeldt verliefd te zijn, verliefd op een mispuntig, langharig, met een reusachtigen roovers-hoed zich versierenden ‘kunstenaar’-schilder, van het puik puik modernste genre.

Tante is wanhopig! Zij, Jetteke, étaleert haar adoratie voor dezen ‘kunstenaar’ zoo in het oog loopend, dat ernstige koopers (pardon, ik bedoel heeren met wezenlijk-gemeende trouwbedoelingen), op deze wijze worden afgeschrikt. - En Elli en Joop! - Elli, - tengevolge van de bij haar komende ‘blijde gebeurtenis’ vindt zij zich gerechtigd, ja zelfs verplicht, er ‘zenuwen’ op na te houden - Elli doet niets dan huilen wanneer het onderwerp ter sprake komt. Joop vloekt erom; hij vindt het compromittant, geloof ik, dat zijn schoonzuster zich zoo ‘verslingert’, en hij zei onlangs heel oneerbiedig tegen mij: ‘Je moet een vrouw zijn om je zoo gek aan te stellen.’ Maar ik gaf hem de volle laag. Want mannen doen net even onmogelijk-gek als ze verliefd zijn. Je moet hen maar eens zien heendraaien om de een of andere geverfde, opgetakelde, van top tot teen kunstmatig in mekaar-gezette, en lang niet meer jonge demi-mondaine.! Honderdmaal heb ik mezelf afgevraagd: Wat vindt zoo'n man nu daarin, dat hij er soms zijn halve fortuin voor op spel zet om aan haar caprices te voldoen? Hij moet toch óók wel zien dat ze geblanket is en geverfde wenkbrauwen heeft en kunstmatig roode lippen....

Joop zette een preutsch gezicht op en zei, zoo'n beetje uit de hoogte: ‘Ik zou wel eens willen weten wat jij van zulke dingen afweet, Lout? Dat zijn geen praatjes voor jou!’

Maar toen werd ik in ernst boos. Ik ben toch geen klein kind meer, of een onschuldig wezentje van 18 jaar, (als die er nog zijn tegenwoordig). Ik steek toch mijn oogen niet in den zak, op reis, in Parijs b.v... En ik werd zoo vinnig tegen hem op het laatst, dat ik hem in zijn gezicht verweet het leventje van al zijn collega-zee-officieren, als ze in de tropen zijn, en aan den wal hun negerinnen, en hoe al die menschen heeten mogen, er op nahouden.... En dan hebben ze ondertusschen dikwijls een van niets wetende vrouw thuis.... Bah!...

Enfin, toen Joop in de tropen was, had hij tenminste Elli nog niet, gelukkig....

Maar om op Jetteke terug te komen. 't Is gebeurd door een ‘Cursus in Kunstgeschiedenis’. Je moet weten dat elk Haagsch meisje, dat zich zelf respecteert, tegenwoordig eenige Cursussen volgt, in dit en in dat; en in de uitgaande, méér wereldsche coterieën is een ‘Cursus in Kunstgeschiedenis’ bijzonder en vogue....

Daar behoort dan bij, dat de leermeester van tijd tot tijd met zijn leerlingen een of andere tentoonstelling of museum bezoekt, en hen aanschouwelijk onderricht over de waarde der schilderijen.... Jetteke's meneer houdt erg van het Toorop-achtige. De ‘moderne’ kunst ligt haar in den mond bestorven sedert zij aan zijn club deelneemt. En zoo hebben ze dan onlangs op den Kunstkring, op een ten-

[p. 296]

toonstelling, een fonkelnieuw talent bewonderd, dat uitmunt in het door-een-knoeien van een geelachtig-lila kleuren-gewriemel, dat hij betitelt met den naam: Impressie.... Volgens ‘de critiek’ onzer ‘toonaangevende’ Haagsche bladen is die ‘Impressie’ heel wonderbaarmooi, en ik behoef je dus wel niet te zeggen dat Jetteke's meneer haar ook ‘wonderbaarmooi’ vindt, en dat al zijn dames-leerlingen hem nakraaien: ‘Goddelijk’, ‘Eénig’, ‘Wat een diepte van toon’, ‘Een heel oorspronkelijk talent’ - enz. enz....

Enfin, tot zóóver kon de zaak geen kwaad, was alleen maar een onzer vele dames-fratsen, waarin wij-in-den-Haag in het bijzonder uitmunten! Maar nu komt het droevige slot. Jetteke heeft, dat behoef ik je niet te vertellen, een alleraardigst gezichtje, waarnaar de mannen dikwijls genoeg met zichtbaar welgevallen gluren. En, terwijl zij méékraaide in het bewonderende koor, schijnt de schepper van de Impressie in de zaal te zijn gekomen, en haar enthousiasme te hebben gehoord. Natuurlijk heeft hij daarop haar meneer aangesproken. Natuurlijk stootten al de kunstzinnige dames elkaar verrukt aan. Natuurlijk was Jetteke de uitverkorene, die hij daarop begiftigde met eenige banale phrasen uit zijn artistenmond....

- - En natuurlijk is Jetteke van af dat ‘heilig’ moment, (zij noemt het zelve zoo), geheel en al in hoogere kunstsfeeren.... Ze wandelt steeds in de richting van ‘zijn’ atelier. Ze kleedt zich in ‘zijn’ kleuren, het vieze geel-lila van de Impressie. - Ze ‘drapeert’ zich volgens ‘zijn’ kunstopvatting in ‘sleepende gewaden’ met ‘lange slanke lijnen’, waar ze, gegeven haar mollige dikte, in uitziet als een vormlooze wandelende ochtendjapon-worst....

En natuurlijk wil ze niet meer ‘uitgaan in de wereld’, zooals ze het noemt met een blasé-airtje. Ze heeft er ‘geen tijd’ meer voor. Ze studeert in een dik boek over de ‘Impressionistische schilderkunst,’ dat ze zich heeft aangeschaft, ze maakt zelfs met een groot potlood ‘aanteekeningen’ bij sommige bladzijden, in één woord ze geeft zich alle allures van iemand die op de dagelijksche dingen van 't leven smadelijk neerziet, en leeft in een hoogere wereld, (natuurlijk de kunstwereld in haar geval). Intusschen, van tijd tot tijd vergeet zij haar rol. Zoo b.v., onlangs, toen Wim van den Straaten ons kwam goeden dag zeggen, vóór zij naar Méran gaat, met een keurig reistoilet aan, een grijs-ruitje met zacht groen leer aan de kraag en de mouwen, zooals nu mode wordt, regelrecht uit Londen besteld, (bij Alfred Daij, dien Ladies-Tailor, je weet wel.) - Het interesseerde haar zóó, dat ze tien minuten lang heelemaal de oude gezellige Jetteke werd. Ze trok het jacquette aan, om te zien of 't haar zou passen; ze verdiepte zich in een andere kleuren-combinatie, die volgens haar nog aparter zou staan, die nieuwe gele nuance op een dieper-grijs-geruit-cheviot dan dat van Wim... In één woord, 't was een heel gezellig damespraatje. Maar aan tafel was ze blijkbaar beschaamd over haar eigen ‘alledaagschheid.’ Ze gaf vreeselijk af op die ‘wereldsche’ Wim, ‘die voor niets leeft dan voor mooie kleeren.’ En ze werd in ernst boos op tante, die haar vroeg den volgenden dag mee te gaan naar een Brusselsche modiste, door wie in de Twee Steden model-hoeden wrerden geëtaleerd.... ‘Ik heb heusch geen tijd voor al die nietigheden,’ zei ze. ‘Ik ga met Corry naar Pulchri.’ (Corry is haar kwade engel; een leelijk, sproetig, voor alle mannen ongenietbaar, vinnig wrezen, die ze heeft leeren kennen op dien Kunstgeschiedenis-cursus, en die zich, geloof ik, voor haar eigen misdeeldheid schadeloos stelt, door andere, mooiere meisjes per-se tegen het huwelijk en tegen de mannen in te nemen.)

Jetteke voegde er nog bij: ‘Waarom gaat U niet liever met Lout.? Die heeft toch nooit iets “degelijks” voor.’ Dat was als een hatelijkheid tegen mij bedoeld, want de niet-gelukkige liefde schijnt de menschen nu eenmaal zuur te stemmen, maar ik trok er mij niets van aan, want ik had wel lust in het gewinkel, vooral omdat ik-zelve óók een nieuwen hoed moest hebben; en ik ging er dus heel bereidwillig op in. Berouw heb ik er ook geenszins van gehad. Ik vond een dot van een hoed. Een heel groote, van zwart vilt. En gegarneerd met struisveeren! In de nieuwe kleur, nam ik er ook nog een. Maar zooiets kan je natuurlijk niet dikwijls dragen, 't is te opzichtig, dat hel-bruin-geel. Je ziet op straat soms sommige menschen, die alles maar aantrekken, ‘omdat het mode is’, met een blauwe japon, een grijze of beige mantel, een schreeuwend-geel-gegarneerden hoed, enz., enz.! En dan die witte vilten hoeden met oranje-geel fluweelband, die sommige jonge meisjes zoo gedistingeerd staan! 't Is om te lachen, zooals Jan-en-alleman die durven opzetten, en bij verschoten, heelemaal niet moderne mantels en japonnen! - Die Brusselsche modiste maakte de op-

[p. 297]

merking tegen mij, dat onze Haagsche dames zoo zelden wezenlijk chique, heel-groote, elegante hoeden dragen. Ze kiezen altijd angstvallig kleine, weinig in het oogvallende, burgerlijke modellen.... Ik zei haar: ‘We zijn zoo bang om de aandacht te trekken.’ Maar ze maakte een superbe beweging van minachting: ‘Ah mademoiselle, et pourquoi?’ Wan neer men de aandacht trekt door een gedistingeerd, wezenlijk-chic uiterlijk, waarom zou men dat niet? Nu, dááraan heeft ze gelijk, vindt je ook niet? Met dat al, ik zie het vinnige gezicht al van Nicht Coos, als ik van den winter met mijn grooten zwarten hoed op haar jour kom. ‘Kind’ zal ze zeggen, ‘Waar heb je dien hoed gekocht? O is dat nu de laatste mode!’ En dan nijpt ze haar dunne lippen op elkaar, en laat haar lorgnet droef neervallen van haar spìtsen neus, op een manier die zonder woorden uitdrukt: ‘Je bent aan den lichten kant.’

Clotilde is een heelen tijd van huis geweest; ze heeft gelogeerd bij ‘geestverwanten’. Over de geschiedenis met Jetteke, die tante haar schreef, schijnt ze nog geen besliste opinie te hebben; aan den eenen kant ergert het haar dat Jetteke ‘zich vergooit aan den bruut-man.’ Aan den anderen kant, vindt zij het heel gelukkig dat Jetteke ‘door de kunst tot een ernstige en degelijke levensbeschouwing geraakt.’ Intusschen heb ik, in de paar dagen die ze nog maar terug is, al weer flink met haar gekibbeld. Ik heb mij namelijk een hondje aangeschaft, o een snoes! Freule Lohman's ‘Frits’ uit de Lelie is er bepaald nog niets bij! En wat zegt Clotilde! ‘Wat moet dat akelige dier hier?’ riep ze dadelijk. En toen Tante haar had uitgelegd, dat hij mijn eigendom was, en ik hem heelemaal zou verzorgen: ‘O, als hij dan maar nooit bij mij komt, op mijn kamer.’ En een oogenblik later kreeg ik pedant te hooren: ‘Ik begrijp niet dat je je zoo voor dieren kunt interesseeren terwijl er zoo veel menschen-leed bestaat.’

‘Dieren zijn er dan toch ook eenmaal’, zei ik. ‘Moeten die dan maar niet-verzorgd worden? Bovendien, ik ken menig dier dat ik hooger stel dan een mensch.’

Dat was een vinnigheid tegen haar terug; die ze ook wel vatte en met majestueus stilzwijgen voorbij ging. Maar gisteren ging het opnieuw los. Ik ging met hem, met ‘Darling’ (zoo heet mijn foxje) even een brief naar de bus brengen. Ik kwam onderweg Clotilde tegen, en we gingen samen terug. Ik was bepaaldelijk terwille van Fox uitgegaan, en hij begreep dat ook zeer verstandig, en deed zijn boodschap zeer onbevangen op het trottoir. Maar toen hadt je die malle Clotilde eens moeten zien. Eerst kreeg ze een soort kleur, toen keek ze zenuwachtig naar een winkel-raam, toen liep ze in eens dóór, maar ze verwarde zich in het koordje waaraan ik Darling vastheb in de drukte, en toen riep ze woedend: ‘Als ik dat geweten had, dat ik hier zoo voor gek zou staan. Bah, zoo'n viezigheid.’

- ‘Ik zou 't viezer vinden als 't arme dier het niet behoefde te doen’, zei ik boos. ‘Dacht je dan soms dat hij geen natuurlijke behoeften heeft, zoo goed als elk ander levend schepsel....’

Ze zette een preutsch gezicht. ‘Iedereen lacht er om, als je met een hondje uit bent’, zei ze. ‘We lijken net een paar sentimenteele oude-juffers, met dat staan wachten op hem...!’

‘Nu, oude-juffers zijn we ook’ riep ik woedend. ‘En als 't sentimenteel is om op je hond te wachten als het beest zijn behoefte moet doen, dan mijnentwege! En jij, met al je mooie theorieën over menschenliefde, moest je schamen dat je nog zóó kleinzielig bent op zulke punten.’

Daarmee was de strijd tusschen ons voor de zooveelste maal uitgebroken! Den heelen dag hebben we niets meer tegen elkaar gezegd.

Je LOUT.

P.S. Ik maak dezen weer open, om je te vertellen dat Clotilde gisteren-avond, terwijl zij niet wist dat ik op mijn kamer was, over den gang liep, en Foxje, die net de trap opkwam, stilletjes naar zich toe lokte met allerlei lieve woordjes. Ze is dus bezig te ontdooien. Geen wonder, je hart moet wel van steen wezen als 't niet warm wordt door zóó'n lief diertje als Fox....