De Hollandsche Lelie. Jaargang 18

Ingezonden stukken.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.

I. Vrindschap.

Lotos.

Indien de ruimte voor rubriek ‘ingezonden stukken’ niet al te beperkt was, zou ik degenen, die in dit blad met mij van gedachten hebben gewisseld over het woord ‘Vriendschap’ enz. even willen bedanken.

Verheugd was ik te vernemen, hoe de een en de ander er over dacht.

Het meest was ik het eens met den heer Nieuwveld, die de mogelijkheid ten minste niet uitsluit en zegt, dat men, om op de vraag een beslissend antwoord te kunnen geven, volkomen ingewijd zou moeten zijn, in het leven, denken en voelen van beide personen. Ook dat ‘vrindschap’ minder ‘egoistisch’ is dan ‘liefde,’ omdat zij minder verlangt, met wat ‘Mary’ echter antwoordt betreffende dit onderwerp, ben ik het in de verste verte niet eens; ik zou voor geen geld al de leelijken den kost willen geven, waarvoor de mannen vrindschap koesteren. Dàt is zeker, dat een vriendelijk lief snuitje wèl aantrekt, maar mij dunkt, dat ware vrindschap toch naar de inborst kijkt en niet naar het uiterlijk.

Ik ken o.a. een meisje, de meesten vinden haar leelijk, bepaald leelijk, maar ze is zóó lief en aardig en geestig, dat ik dat leelijke heelemaal niet meer zie en er zelfs oogenblikken zijn, dat ik haar uiterlijk aantrekkelijk vind.

Enfin, mooi of leelijk is eigenlijk ook ‘a question of appreciation.’

Ik voor mij geloof wel, dat vrindschap tusschen een man en een vrouw van gelijken leeftijd kan bestaan zonder dat er een ander gevoel zich daaraan vastknoopt.

II. Strijen, October 1904.

Geachte Redactrice.

Met belangstelling las ik uw beschouwingen over Socialistische romans. Met veel er van ben ik het eens. Wat m.i. voornamelijk bij het Socialisme niet deugt is haar filosofie, die in 't materialisme haar uitgangspunt vindt. Dit is natuurlijk zeer gevaarlijk, omdat allerlei gedachten over godsdienst en zedelijkheid op die wijze vervallen. De practische zijde moet worden gezocht in wat men zou kunnen noemen: de evolutie der maatschappij. Voor dit laatste feit kan niemand blind zijn. De toenadering der standen b.v. is zeer aanmerkelijk te noemen tengevolge van het gemeenschapsleven en 't gemakkelijk verkeer. Dat men alle middelen in het werk stelt om de armoede te lenigen en den strijd om het bestaan te verlichten is allerminst af te keuren. Of de Socialisten nu door het zaaien van ontevredenheid en klassenhaat den juisten weg hiervoor bewandelen, is zeer te betwijfelen. De knecht moet niet meer willen zijn dan zijn meester. Het zij voldoende, zoo ze ieder op zijn plaats arbeiden naast elkander. Want dit moet toch niet worden voorbijgezien: het onuitroeibaar denkbeeld, dat onder alle godsdiensten voorkomt, n.l. de menschheid is van éénen bloede, de ontwikkeling van het gemeenschapsleven. De Bijbel zegt zelfs ergens: wie zijn naaste liefheeft, heeft de wet vervuld. Het zou dwaas zijn, zoo de aristocratie verwierp haar verworven hooge zielskwaliteiten. De bekwamen moeten voorop gaan, maar ze vergeten niet: slechts dienaren te zijn van hunnen naaste, van de menschheid, en dat wel om Gods wil, die hen daartoe riep.

M.i. kan het Socialisme gelijk het nu werkt nooit haar doel bereiken, eenvoudig wijl zij bij het volk zoekt, wat er niet is: n.l. intellect en bekwaamheid om te regeeren.

Ze spannen de paarden achter den wagen, terwijl ze door verandering van tactiek juist de

[p. 253]

grootste kansen van slagen zich verzekerden tot heil van allen.

Eenheid is goed, maar dan moet ieder op de hem aangewezen plaats zijn plicht doen.

England expects every man to do his duty zij met de noodige wijziging ook hier van toepassing.

Hoogachtend

Uw dw.

J.B. NAAKTGEBOREN.

III. (Naar aanleiding van de Ingez: stukken over Vriendschap enz.)

Twee Englen zijn door God op aard gezonden;
Mijn hart! hebt gij reeds beider naam verstaan?
De een draagt een staf met leliën omwonden
En de ander biedt de frissche rozen aan.

De Liefde is de een, zwartlokkig, vurig, gloeiend,
Schoon als de Lente, ontluikend in haar pracht;
De tweede is blond, van zachter kleuren gloeiend
't Is vriendschap, stil gelijk een zomernacht.

De Liefde - een zee, waar 't rustloos golfgewemel
Veel duizendmaal zich breekt, verdringt en groet;
De Vriendschap als een Zwitsersch meer, dat hemel
En aarde stil weerspiegelt in zijn vloed.

De Liefde doet op eens haar bliksems schieten
De Vriendschap blikt als scheemrend maanlicht neer;
De Liefde wil verovren en genieten;
De Vriendschap offert op, maar vraagt niet weer.

Maar wie beschrijft de zaligheid naar waarde
Van 't hart, waar beider outers staan gesticht,
Waar lelieglans met rozengloed zich paarde,
En toch de Lelie voor de Roos niet zwicht?

O kennst du, Herz, die beiden Schwesterengel,
Herabgestiegen aus dem Himmelreich:
Stillsegnend Freundschaft mit dem Lilienstengel,
Entzündend Liebe mit dem Rosenzweig?

Schwarzlockig ist die Liebe, feurig glühend,
Schön wie der Lenz, der hastig sprossen will;
Die Freundschaft blond, in sanftern Färben blühend
Und wie die Sommernacht so mild und still;

Die Lieb' ein brausend Meer, wo im Gewimmel
Vieltausendfältig Wog' an Woge schlägt;
Freundschaft ein tiefer Bergsee, der den Himmel
Klar wiederspiegelnd in den Fluten trägt.

Die Liebe bricht herein wie Wetterblitzen,
Die Freundschaft kommt wie dämmernd Mondenlicht;
Die Liebe will erwerben und besitzen,
Die Freundschaft opfert, doch sie fordert nicht.

Doch dreimal selig, dreimal hoch zu preisen
Das Herz, wo beide freundlich eingekehrt,
Und wo die Glut der Rose nicht dem leisen
Geheimniszvollen Blühn der Lilie wehrt!

Jan van den kruier en Piet van den sleeper
Speelden heel liefjes met den bal op de straat;
Maar op het einde kregen de vrindjes
Het om een kleinigheid vreeselijk te kwaad.

De moeder van Jan en de moeder van Pieter
Liepen op de vechtende jongens dra toe;
En vlogen elkaar toen geducht in de haren
En werden het razen en tieren niet moe!

En toen de moeders nog scholden,
Wierp heur kroost weer den bal om de beurt;
Ze lachten en stoeiden en sprongen,
Alsof er niets was gebeurd.

Ik dacht aan het woord van den Meester,
Het woord aan leering zoo rijk,
En, ach, zoo dikwijls vergeten:
‘Wordt meer aan de kinderen gelijk!’

P.K.