De Hollandsche Lelie. Jaargang 18

Onze dienstmeisjes.
door Mevrouw Ovink-Soer.

(Vervolg en slot van N^o. 2.)

Een zuster, die met zeehaantjes liep en een nare vischlucht in de keuken achterliet, ergerde mij niet zoo als twee hongerige broertjes, die begeerig naar een vierde boterham uitzagen, als zij er drie op hadden.

Kortom Geertje en haar ‘parmantatie’ kon mij hoe langer hoe minder bekoren.

'k Waarschuwde haar dus veertien dagen te voren, dat zij niet langer bij ons blijven kon, en Geertje nam dit nieuws zoo philosophisch op, dat ik bij mij zelve dacht: ‘'t kan haar niet veel schelen’. Maar daarin vergiste ik mij toch. Want toen het eerste meisje haar dienst kwam presenteeren, stond Geertje haar nauwelijks te woord, vloog naar de keuken met de schort voor haar oogen en barstte in tranen uit.

‘'k Dacht, dat je 't niet meende, Mevrouw, o God en vader slaat mij dood; waarom moet ik nou weg?’

‘Hoor eens, Geertje, ik heb je dikwijls genoeg gewaarschuwd, dat je hier nìet blijven kon, en je voorverleden zaterdag den dienst opgezegd, hoe kan je nu zoo dom praten?’

Doch Geertje was voor geen overtuiging vatbaar dien eersten dag; den daaropvolgenden zong zij er weer op los en berustte in het geval. Vader bleek ook zoo kwaad niet, want die had zijn dochter getroost met de verzekering, dat er meer diensten dan kerken waren.

Mijn Scheveningstertje en ik scheidden nog met een kleine scène tot slot.

Even vóór ze wegging, merkte ik, dat ze van de frambozenstroop snoepte, en onderhield haar nog eens ernstig over 't leelijk gebrek: snoepzucht.

‘'k Mag sterven, als 'k er aan ben geweest,’ loog Geertje.

En ik verontwaardigd: ‘Foei kind, jok zoo niet; ik zie aan je oogen, dat je onwaarheid spreekt.’ Waarop Geertje: ‘Nou ja, dan zallen we maar zeggen, dat ik 't gedaan heb, maar 't is ook zulk lekker goedje, en wanneer zal 'k dat nou weer proeven?’

Marie leefde weer geheel op, nu beslist was, dat zij zich bij moeder thuis geheel aan de studie zou wijden; het erfenisje moest er dan maar aan worden opgeofferd. -

Met behulp van de schoonmaakster maakte ze 't huis van onder tot boven keurig in orde; 't was haar eer te nà dat hare opvolgster niet alles in de puntjes zou vinden.

Met een handdruk scheidden wij in der minne, elkaar 't beste toewenschend. Ook beloofde Marie mij stellig af en toe wat van zich te laten hooren; die belofte heeft zij echter schoon vergeten.

Dan toonde Geertje zich aanhankelijker.

Een jaar na haar vertrek schreef zij mij per briefkaart: ‘Mevrouw, daar ik al langen tijd zonder betrekking ben, wensch ik, dat ik, als het kon, weer bij u in dienst kon treden, want nergens vind ik zoo'n goeden dienst als bij U.

Zoo niet; Mevrouw hoort dan eens uit of niet, zoo het mogelijk ware eene of andere Mevrouw een fatsoenlijk meisje noodig had!’

Tot mijn spijt kon ik Geertje niet helpen.

Intusschen had ik al weer veel beleefd met ons volgend stelletje.

Marie's plaatsvervangster heette Charlotte. Zij maakte een recht prettigen indruk op

[p. 38]

mij met haar gezond, blozend gezicht, en knap, rank figuur. Dat ze als meidhuishoudster diende, deed mijne keuze, uit vijftien sollicitanten, op haar vallen.

Charlotte had een betrekking gehad in Rotterdam en dien laatsten dienst verlaten omdat haar heer hertrouwen ging.

'k Kreeg per omgaande antwoord op mijn vraag om getuigen van de jonge Mevrouw (die nog wel eens in stijl- en spelkunst les mocht hebben genomen naar mijn bescheiden meening). Doch de getuigen waren bijzonder mooi, wat kon ik dus meer verlangen?

Van het dagmeisje, dat tegelijk met Charlotte hare intrede bij ons deed, hoorde ik ook niets dan goeds. Hare mevrouw, een oude dame, kreeg zelfs tranen in de oogen, toen zij mij vertelde, hoe het haar speet, dat 't lieve kind haar huis uitging. Maar er waren omstandigheden......

't Lieve kind heette Anne, en zelden zag ik bij dame of dienstmeisje mooier gezichtje. Nooit heb ik ook grooter nest met meer verbeelding en eigenwaan ontmoet. Overal trok Anne 't mooie neusje voor op. Schoenen poetsen, ba! Trappen vegen, wat een werk! De schel poetsen (met handschoenen aan) deed ze graag en er kon nooit te veel gescheld worden, naar haar zin. De drempel aan de open voordeur was haar dorado. Nu, dat vond Charlotte ook een uitgezocht plekje. Samen stonden ze net zoo lang aan de voordeur, als mijn geduld duurde, in eindeloos gesprek met fruitvrouw, slagersknecht of loopjongen. Trok Anne norsch de schouders op, wanneer ik knorde en boos werd, Charlotte had altijd een verontschuldiging bij de hand, of zweeg beschaamd, en dacht ze: ‘mevrouw is niet boos meer’, dan kwam ze haar spijt betuigen en beloofde beterschap.

Nooit kreeg ik een brutaal of ongepast antwoord. In haar werk was ze vlug en keurig netjes, en 't koken ging ook vrij goed, als zij er op wilde letten. Want, zag ze haar kans schoon, dan was ze boven op haar kamertje, bezig zich 't haar te friseeren of uit 't raam met de buurmeisjes te babbelen. Langzamerhand ontdekte ik al deze tekortkomingen; 't ergste was echter, dat ik Charlotte absoluut niet vertrouwen kon. Nooit kwam ze op tijd thuis; ging ze een dag uit stad, dan kon ik, trots alle beloften, er vast op rekenen, dat ze uren later terug kwam, dan afgesproken was.

Dikwijls waren bij onze onverwachte thuiskomst, Charlotte en Anna verdwenen, en eens, toen ik vroeger dan anders beneden kwam, vond ik niemand en bleek naderhand, dat beide meisjes met 't mooie weer een wandeling in het ‘Bosch’ hadden gemaakt. Natuurlijk gaf dit aanleiding tot een zeer onaangenaam tooneel, en besloot ik voor den zooveelsten keer 't niet langer met Charlotte aan te zien.

Het meisje zelve wilde niet bij ons vandaan; onophoudelijk betuigde zij, toch zoo dankbaar en gelukkig te zijn, het zoo goed in hare nieuwe betrekking getroffen te hebben. En dan had zij iets bijzonder liefs en hartelijks over zich, zoodat ik mij aldoor weer liet inpakken en aan haar gehecht raakte.

Met Anna kon Charlotte 't ook uitstekend vinden. Dat was me een pret, een lachen en gieren in de keuken van 's morgens vroeg tot 's avonds laat. En een vrienden en aanloop als 't meisje had! Er werd zeker driemaal zoo dikwijls voor haar gescheld als voor ons, en zij had den brievenbesteller wel een extra zomerfooi mogen geven, zooveel als de man haar meebracht.

Met al hare openhartigheid had Charlotte toch iets over zich, wat ik niet te best vertrouwde, en dat mij dikwijls intrigeerde; ik hield mij overtuigd, dat er in haar leven dingen waren gebeurd, die zij zorgvuldig verborgen hield. Nu denk ik dikwijls: ‘hoe is 't mogelijk, dat je je zoo bij den neus liet nemen.’ Wat moet die ondeugende meid zich dikwijls heerlijk vermaakt hebben ten koste van haar domme mevrouw. Eindelijk kwam geheel onverwacht, de waarheid aan het licht en wisten we precies, wat we aan Charlotte hadden.

't Had mijn attentie getrokken, dat Charlotte meer dan ooit op zolder zat, en de deur van haar kamertje gesloten hield, ook als zij beneden was. Op een middag had ik Anna uitgestuurd, en daar Charlotte, haar pot ‘à l'abandon,’ latend, weer boven was, wilde ik toch eens zien, wat ze uitvoerde en liep zacht de zoldertrap op.

Tot mijn groote verbazing hoorde ik fluisterend spreken. Charlotte's kamerdeur stond op een kier, ik duwde haar open en.... daar zat Charlotte in druk gesprek met een man, die het midden hield tusschen een heer en een werkbaas.

‘Maar Charlotte!...’ ik kon niet meer spreken van ergernis.

‘O, mevrouw, mevrouw, 't is zoo erg niet als u denkt. Dit is mijn man, hij moest mij

[p. 39]

spreken en ik dacht, dat u uit was.... 't is de eerste keer, dat hij hier komt.’ Rooder dan rood, zenuwachtig snikkend, drukte Charlotte den zakdoek tegen haar gezicht. De man draaide zijn pet tusschen de vingers en keek als een boer die kiespijn heeft. Gelukkig was mijn man niet thuis, anders had 't er misschien kwaad uitgezien voor den wettigen echtgenoot. Nu was hij in minder dan geen tijd de deur uit en Charlotte kwam berouwvol biechten. Twee jaar geleden was zij getrouwd, en had het, van 't begin af aan, niet best met haar man kunnen vinden. Hij verdiende niet veel, en verdronk nog de helft. Zij, die 't in haar diensten altijd royaal had gehad, kreeg nu dikwijls niet genoeg te eten. 't Voortdurend gekijf en armoe lijden moede, was ze weggeloopen naar een tante in Rotterdam; die had haar den weg gewezen om een goeden dienst te krijgen. En nu volgde een verhaal van bedrog en draaierij, als 'k nog nooit in mijn leven had gelezen of gehoord. De weduwnaar bij wien Charlotte gediend zou hebben, bestond niet; tante had de rol gespeeld der jonge vrouw, die mij de schitterende getuigen zond.

'k Was diep verontwaardigd, en al wilde ik Charlotte's betuiging, dat zij haar geluk bij ons niet kende, graag gelooven, en in haar berouwvolle tranen een verzachtende omstandigheid zien, ik liet mij niet vermurwen. Met Februari was zij gekomen, en den 1^sten November verliet zij ons huis, tot het laatste toe vriendelijk en opgewekt, bij het afscheidnemen mij nog voorstellend, als ik niet slagen mocht met een goed meisje, haar stellig terug te roepen. Zij wilde altijd weer bij ons dienen.

Anna ging tegelijk met Charlotte. 'k Had meer dan mijn bekomst van dat stoute nest, en hield Charlotte met al haar draaien en bedriegen in veel vriendelijker aandenken dan mooie stuursche Anna.

Wat nu aan te vangen?

'k Begon, na zooveel treurige ervaringen er aan te wanhopen ooit een knappe, fatsoenlijke meid te krijgen, zoo eene als ik mij uit mijn ouderlijk tehuis herinnerde die zes, zeven jaar of langer bleef en ons huis slechts verliet om te trouwen. Zou dat ras zijn uitgestorven?

Voorloopig nam ik een noodhulp, die mij drie maanden zoo uitstekend diende, dat ik haar dolgraag voorgoed gehouden had. Toen besloot ik maar weer een advertentie te plaatsen, daar het niet baatte langer te wachten op een toevallige onderhandsche recommandatie.

En zie daar keerde de kans ten mijnen gunste, door tusschenkomst van niemand anders dan mijn stoute, doch goedhartige Charlotte.

Op een avond klonk een bedeesd schelletje en even later kwam de noodhulp binnen met de boodschap, dat Charlotte mij gaarne even wilde spreken.

En daar stond ze in de gang met een klein, vlug persoontje, dat mij werd voorgesteld als: ‘Mina van hier naast.’

‘Mina heeft een veel te drukke betrekking,’ vertelde Charlotte, en zou graag veranderen. Als u nog niet voorzien is mevrouw, wil u haar zeker wel hebben. Ik hoef u Mina niet te recommandeeren, u weet wel van mevrouw hiernaast hoe zij is.’

Nu, dat was waar; ik had mijn buurvrouw, die nooit anders dan met den grootsten lof over haar sprak, het knappe nette meisje dikwijls genoeg in stilte benijd. Twee jaar was Mina bij Mevrouw L. in dienst geweest en deze had haar, toen zij naar Indië vertrok, dolgraag meegenomen. 'k Las de mooie getuigschriften, die Mina mij overhandigde, slechts voor de leus, vooruit al vastbesloten het meisje te nemen, terwijl ik Charlotte dankbaar bleef, dat zij mij haar bracht.

Tot dusver heb ik hier nog geen oogenblik spijt van gehad.

Met Mina nam mijn droeve ervaring op keukenmeisjes gebied een einde. Zij is er eene van den goeden ouden stempel, bedaard en fatsoenlijk, zeer goed wetend wat haar toekomt, doch zelve ook vol plichtbesef.

In de keuze van een nieuw dagmeisje bracht zij mij ook geluk aan en heb ik nu slechts te roemen, waar ik vroeger reden te over tot klagen had.

Beide meisjes voelde zich leden van ons gezin, vertrouwen mij haar lief en leed toe en laten zich dikwijls ten besten door mij raden tegen haar eigen overtuiging in. Zij voelen dat ik 't goed met haar meen. Geen bonds-blaadjes met hun opruienden inhoud, maar de vreedzame ‘Hofstad’, of dergelijke onschuldige lectuur ligt op de keukentafel.

'k Geloof zelf, dat mijn meisjes niet eens weten dat er een dienstboden bond bestaat. Waar de verhouding tusschen dienstmeisje en meesteres is, zooals zij wezen moet, dunkt mij dit ook geheel onnoodig.

[p. 40]

'k Weet zeker, dat het tweetal zich tevreden en gelukkig bij ons voelt en ik voor mij wensch niets liever dan Mina, althans, zoolang te houden tot haar eens, in ons huis de medaille voor vijf en twintig jarigen trouwen dienst worde uitgereikt.

's-Gravenhage, Juni 1904.