Die historie vanden vromen ridder parijs ende van die schone vienna des dolphijns dochtere

¶ Hoe ende in wat manieren dat die schoone vienne parijse haer herte ontdecte

DEs anderen daechs ghinck die bisschop met groter nernsten derwerts ende leyde parijse met hem Ende vienne groette parijs zonder hem te tooghen enich gelaet van liefden. ende mettyen vertradt vienne een luttel vanden bisschop ende oeck vanden anderen een weynich ende sprack tot parijse aldus. Ten is niet langhe geleden dat ghi getrocken waert in brabant

[fol. c2r]

ende dat ick verselde met mijn vrou moeder om te besueckenne uwen vader die sieck lach. ende doen besaghen wij alle tcasteel tot uwer oratorien toe. ende dair sach ick sommighe iuweelen die mi seer hertelick behaechden. ende alsoe nam ick die met my. ende hebse tot noch toe bewaert Ick weet wel datse v toe behooren. ende soe willick v die wederkeeren Ende bidde v hieromme eest dat ick v daer ane vertorent hebbe dat ghijt mi wilt vergheuen. want inder waerheyt ick en hebs in gheenen arghe gedaen. op dwelcke parijs haer in groter reuerencien oetmoedelicken antwoerdde aldus segghende Vrouwe bi uwen oerloue ghi quamt wt uwer goeder duecht mijnen vader besueken bi welcken besuecke niet alleen mijn vader maer alle onse vrienden ontfaen hebben een seere ouerdraghende grote eere. nochtans hoghe weerde vrouwe dat mijn vader ende mijn moeder ende wij alle uwe syn met gaders alle tghene dat wi hebben Ende oft dan bi auentueren uwe hoochheyt ghelieft heeft te nemen van mynen iuweelkens. voerwaer dat is v meer dan gheorloeft te moghen doene. ende ic bens in myn herte bat te vreden dan eenich mensche gepeynsen can. ende noch meer soude waert dat die selue iuweelkens die helft beter waren dan sy syn Daeromme biddic v eerweerde vrouwe dat ghi niet alsoe en wilt segghen. want niet alleen die iuweelkens maer oick myn vader ende ic zyn geheel v ende bereet v dienst ende ghehoorsamheyt te bewisene. U belieue oick te weten mijn weerde vrouwe hoe dattet niet langhe geleden en is dat mi die iuweelkens bi eenen fransschen riddere ghegeuen worden.

VIenne antwoerde hem daer op aldus. men en behoeft my niet te seggen wan die iuweelen ghecomen syn. want ic weet so wel als ghi doet. My verwondert hoe ghi my uwe minne dus langhe verborghen moecht hebben Ick bidde v so hertelic als ick emmermeer bidden mach, ende opt betrouwen dat ghi te mi wert hebt dat ghi my doch segghen wilt die waerheit van des ick v vragen sal want icket bouen maten beghere te weten. Doen seide paris O eerwerdighe hooghe ende gheminde vrouwe. ghi en behoeft niet te biddene al dair ghi macht hebt te ghebiedene. Vienne seyde. Do beghere ick dan ten iersten te weten. oft ghi niet en waest die ghene die in dat iaer alle nachten quam synghen ende spelen voer mijn camer. Voerdane begheer ick te weten of ghi niet en waest die ghene die den ternoye wan die in dese stadt was den eersten dach van mey ende oft ghi met v niet en vuerdet den cristallynen schilt ende het cransken van bloemen dat ic in v oratorie gesien hebbe. Noch beghere ick te wetene oft ghi niet en waest die ghene die den ternoye gewan die in die stadt van parijs geschiede den achtsten dach van septenbri. dair soe vele edele ridders waren ende baroenen. ende oft ghij niet met v en vuerdet die drie juweelen ende die drie banieren die ick in v oratorie ghesien hebben. en-

[fol. c2v]

de dat ghi voert segghet ofte ghij my dienst ghedaen hebt. want alsulcken dinghen en behoort ghi niet te swyghene Ende oft ghijt bi auonturen hebt ter eeren ende liefden van mijnen vader ofte van sijnen houe gedaen wi sijns grootelic in v ghehouden ende wi behoorens v te danckene Ende of ghyt bi auentueren ghedaen hebt om eniger vrouwen wille oft ter liefden van mij. soe danck icx v soe ick emmermeer meest mach. ende is wel reden dat ghijs geloont wert ende ghedanct. Weet mijn lieue vriendt sprack voert vienne dat ick dit ouer langhen tijt begheert hebbe te wetene, ende nv begheer ickx aldermeest waeromme ick bidde v op dat ghy mij liefde doen wilt dat ghi mi die waerheit hier af segghen wilt.

DOen sprack paris mit grooter beschaemptheit haer antwoerdende aldus Eerwerde lieue gheminde vrouwe. ick en ben niet weerdich te hebbene den name vanden ghenen daer ghi nae vraecht. maer al eest dat ick ben cleyne van state. ick bid de v nochtans dat ghij mijn antwoerde niet in onweerdicheiden verstaen en wilt. want v edelheyt en sal des niet te minder sijn This waer seyde hy voert met ghebuechden knyen ende groter reuerencien eerweerde vrouwe dat ic parijs v alderminste dienre die gene hem daer ghi na vraecht Ende noch so wil ic v onderdanich sijn ende v dienen in allen dinghen want sijndert dat ic verstant ghecreghen hebbe heeft mij therte altijts ghedraghen tuwen dienste. Doen seyde vienne. Paris mijn lieue vrient. ten gheeft nv gheen pas Daer op tantwoerdene. want die tale mocht te langhe vallen. maer niet te min. ick wille wel dat ghijt weet dat my uwe minne beuanghen heeft so seere datter gheen dinck ter werelt en is dat ick soe beminne als v. daeromme so hebt goeden moet ende. weest blije. want ic hope oft god wilt: dat ghij dat sult waer beuinden. Doen parijs dese antwoerde was hoorende vander scoonder viennen sprack hi met blijder herten aldus O eerwerde geminde vrouwe wie kan nv ghepensen die bliscap die mijn herte ontfaet doer die antwoerde Ick en meende nemmermeer alsulcken troosteliken antwoerde ontfangen van v te hebben Het waer eenen coninc genoech v minne te hebben Ic bidde gode dat hi mi macht gheue te doene dingen die di behaechlijck wesen moeten Ende dat ick nemmermeer alsoe langhe en moet leuen als dat ick eenighe dinghen bestae die tuwen ondanck syn Ende alsoe schieden sij van malkanderen met veel meer der liefden dan sy oyt te voren gehadt hadden. ende namen dach dat sy malckanderen sien mochten, ende dat zoe eer so lieuer. Aldus keerde vienne vele blider dan sij haer gheliet ende ghinck in haers moeders camere Ende paris verselde den bisschop al tot in sijn pallays, ende als hi thuys quam vertelde hi eduwaerde sijnen gheselle die woerden die hy met vienne gehadt hadde. Doen seide eduwaert mijn lieue gheselle ende broedere. daer en schuylt gheen

[fol. c3r]

bedroch inne. maer ick bidde v dat ghi v dinghen doch heymelicken beleydt. want der valscher tongen is vele. Hierna bedreuen parijs ende eduwairt sijn gheselle vele faiten ende spelen van wapenen die der schoonre viennen te mael wel behaechden Item die dolfijn aensiende dat vienne sijn dochtere xv. iaren oudt wart. soe begonst hi te peynsene om vienne sijn dochter te hijlicken. ghelijck hi alreede menichweruen aensocht was van vele groter heren Ende als paris dat verhoirde was hi seer bedroeft ende seide in hem seluen. hoe en bedacht oft en versach ic dit niet van te voren eer icse aenghesproken hadde. wat soude ic oec peisen te hebben alsulcken edelen vrouwe, die van so veel edelen heeren ende princen te huwelike versocht is aldus so verfuwede paris hem seluen. Niet te min hi dede so vele dat hi vienne quaem te spreken. ende seide haer aldus O schone vienne wat mach dit bedieden dat myn auentuer aldus cranc is, ende dat ick alreede vergheten ben O schone vienne waer laet ghi uwe schone ende lieflike ghelofte die ghi mi dedet doen ick van v schiet. hoe mach dit bi comen dat uwe vader spreeckt van v te hijlijcken

ALs vienne dit hoorde soe antwoerde sy dair op aldus Parijs vrient, al eest dat myn vader spreect van mi te huwen dat en is niet alte vreemdt. want ick en machs hem niet verbieden niet te min. ic en hebber noch gheen consent toe gedraghen. ende ghi weet wel dat gheen huwelick voert en gaet sonder consent van beyde den partijen Hier omme bidde ic v dat ghi des te vreden sijt. ende ick gheloue v dat ic nemmermeer man nemen en sal dan v. Ende ic wille dattet oeck voertganck hebbe corttelinghe bi den wille gods eerbairlicken ende duechdeliken. ende niet in sonden oft anders in sulcker wijs Ende daerom begeer ic dat ghi een dinc beprueft. dwelc v swaer ende sorchlijcken wesen sal. nochtans moettijt doen. dats dat ghi van stonden aen segghet uwen vader dat hi gae aen mijnen heer vader ende versuecke mij aen hem te huwelike. ende dat emmers dair inne gheen faute en sy. Ende als parijs hoorde den wille van viennen soe was hi seer verslaghen ende seide. eerweerde vrouwe wildi dat ic also sterue. ick bidde v oft wesen mach om verdrach van dien Vienne antwoerde weder, hoe soe. en gheuet v niet meer ane dat ghi dat niet en soudet willen aen nemen te doene. waer is nv uwe begrijpelicheijt ende verstant. het moet emmers ghedaen sijn Metten gange antwoerde paris. eerweerde vrouwe in dien ghi dit emmers dus hebben wilt soe sal ickt volbrenghen al soude icker dusent doden om steruen. Ende mettyen nam hij verlof aen viennen ende ghinc tsijnen vader ende seide tot hem Mijn lieue vader ghij hebt mij oyt bewesen groote liefde dwelcke dat v god onse heere loonen moet. Ick soude v gheerne bidden myn lieue vader om een dinc. maer om dattet beduchtelicken is. so begheer ick dat ghijt mi toesegghen wilt te doene. al eer ickt v open doe. want anders en wil

[fol. c3v]

icks v niet te kennen geuen Sijn vader antwoerde hem seggende. my lieue sone ic en weet niet ter werelt dat ick doir v niet doen en soude. ende daerom segget mi coenlicken Ende doen begonste parijs te vertellen synen vader vanden dingen ende geloften tusschen hem ende vienne, verhandelt. te dien eynde dat hi mits dien synen vader te bat verwecken soude te doene tghene dat hi segghen woude. Die bede die ic v doen wille is dese sprack paris voert dat ghi lieue vader, den dolfyn seggen wilt, dat hi my sijne dochter te huwelike geue. ende ick bidde v dat ghi mi dat niet weygheren en wilt. Als heere iacob synen sone hoorde spreken, so waest wonder dat hi sijn sinnen niet en gemiste om der dwaesheit wille die hem sijn sone seide. ende seyde hem daer af straffende. dat hi dair af nemmermeer en sprake. want hi en woude om des dolfijns dochter wille niet steruen. maer dat hi ghesynde ander dingen. want dit mer een dwaesheit en ware Paris antwoerde. mijn eerwerdige lieue vader dit dinc is also sorchlick voer mi als voer v Ic en verwondere mi niet dat ghijt weygert te doene, maer liefde bedwingt mi soe seere, dat ick haluelinge confuys ben. ende ben also wel te ureden dattet niet en gebuere als dattet ghebuere. mer dat ghi doch v vermogen daer inne doen wilt. Ende also langhe bat paris synen vader dat hijt hem gheloefde te doene.