De historie vanden vier heemskinderen

Regelnummers proza verbergen

[p. 261]

Dat XXVI capittel. Hoe Reinout metter hulpen Gods op die Turcken vacht ende hoe Maeldegijs bi hem quam ende hoe Maeldegijs den soudaen versloech.⁺

1Als Reinout aldus te Triple gecomen was, dair lach hi acht dagen 2in groter allende, soe quam daer nyemare dat Tabarie belegen² 3was ende Akers in groter sorge ende dattet veel kerstenen versle-³4gen waren ende gedoot. Doe vergaderden die heren xxx hondert 5man om de stede te secoursen ende te helpen, te pairde ende te 6voet, wantmen koes die vroemste ende cloecste die hem dochten 7nut te wesen om die vaert te bestaen. Ende als Reinout verhoerde⁷ 8dat die kerstenen uuttogen op dye Sarrasinen, so liep Reinout me 9te voet bi theer oft een arm pelgrim geweest had, soe datter nie-10mant op hem en acht.

11Terstont wast verboetscapt onder de Turcken dattet heer van 12Triple onder wege was om die stede te secoursen. Daer reden die 13Turcken die kerstenen te gemoet om dat te benemen. Ende als de¹³ 14kerstenen hoerden dattet heer vanden Turcken op hem quam, 15waren si seer vervaert, want si luttel volcx hadden ende vielen 16alle over haer knien ende anriepen Onsen Here dat hi hem helpe 17ende bistant doen woude, want si anders alle doot blijven mos-18ten. Mittien versagen die kersten den Turcken comen, ende als dit 19de kersten sagen, waren si so vervaert dat si wederkeren wouden. 20Als Reinout dit sach, riep hi: ‘Gi heren, set u alle vromelic ter 21weer ende twivelt niet, God sal ons hulpe senden.’ Met dese 22woerden versach Reinout een pijnboem, groot, dick, schoon en-23de lanc. Reinout lieper toe ende wrancken uuter aerden. Als dat 24de kerstenen saghen, ripen si alle: ‘Helpe, Jhesus van Nazarenen, 25wat wil doen desen pelgrijm? Hi en hevet cousen of schoenen²⁵ 26noch wapenen an, nochtans wil hi hem ter weere setten. Dus laet²⁶

+ soudaen: sultan

2 Tabarie: Tiberias

3 Akers: Akko

7 die vaert te bestaen: de expeditie te ondernemen

13 benemen: verhinderen

25 cousen: beenbedekking

26 wapenen: wapenrusting

[p. 262]

27wi hem leenen wapenen, dat hi niet bloet en stae.’ Doe wert Rei-²⁷28nout wapen gedaen of hernas. Sinen boem, de groot was, corte hi 29tot sinen wille ende maecter een staf of, dair hi op dien dach 30menigen Sarrasijn mede versloech. Onder des zijn die Sarrasinen 31den kerstenen seer genaect mit een so groten heer dair die kerste-32nen seer of vervaert waren. Reinout, die vrome ridder, liep met 33naersten den Turcken tegen ende sloecher wel xxx doot, eer die 34kerstenen anquamen. Die kersten, dit siende, verbliden hem alle 35ende grepen doer Reynouts vromicheit een moet ende baden³⁵ 36Gode dat hi hem die pelgrim behouden woude, ende traden met 37een stoute moet an ende sloeghen op die Sarrasinen dat si den 38rugghe keerden ende setten hem ter vlucht, elc wat si vlien moch-39ten. Als dit Reinout sach dat si vluchtende waren, liep hi mit 40sinen stave na ende sloecher veel doot, want wat hi geraecte met 41sinen stave, moste sterven. Aldus vervolchde Reinout die Tur-42cken tot dat hi quam int grote heer, daer hij niet geduren en 43mochte, ende keerde wederom bi die kerstenen daer die strijt 44geweest hadde. Ende als hi daer quam, besagen si wat volc dat si 45verloren hadden. Doen vonden syer xx doot, x ghewont, daer si 46rouwich om waren. Mer Reinout troestese ende si voeren tAkers.

47Ende Reinout liep mede, de verlicht was met vuerriger minnen 48Gods, lach des dages met sinen gesellen in die poert, mer des 49nachts ghinc hi heimelic van sijn gesellen ende dede hem onder⁴⁹ 50die Sarrasinen, daer hi haer lagen vernam, ende sloecher veel⁵⁰ 51doot. Dit dede Reinout xl nachten, die een an die ander, ende alst 52yet began te dagen, liep hi weder in die stat. Waer eenich Sarrasi-53nen uuten heer waren om water te halen oft anders, die waren 54alle verslagen van Reynout. Ende als die Sarrasinen dat sagen 55dattet hem alle nachte geboerde, gingen die Sarrasinen ende sei-56dent den soudaen hoe datter een was die meerre was dan twee⁵⁶

27 bloet: onbeschermd

35 grepen... een moet: vatten door Reinouts dapperheid moed

49 dede hem: begaf zich

50 daer hi... vernam: waar die gelegerd waren

56 meerre: groter

[p. 263]

57groote luiden ende vacht met een grote stave, daer hi mede ver-58sloech man ende paert. Als dat die soudaen hoerde, swoer hi bi 59sinen god Appollijn dat hi den kerstenen seer verderven soude 60ende niet weder keren, hi en hadde kerstenrijc gewonnen ende 61onder sijn tribuyt ende magnificenci of macht gebrocht. Doe⁶¹ 62dede die soudaen brieven scriven ende ontboet alle zijn baroenen 63dat si bi hem quamen ende brochten met hem alle die gheen die 64ter weere goet waren. Ende voert ontboet die soudaen sinen⁶⁴aant. 65paeus Calistaen dat hi soude varen inden lande van suyden ende⁶⁵ 66winnen alle die steden ende sloten daer hij bi comen mochte ende 67verbernense tot in die gronde. Mer God, die alle dinc versiet ende⁶⁷ 68den sinen inden noot niet en begheeft oft verloren laet, die seynde 69den kerstenen hulp daer si bi verlost werden ende die Turcken 70verwonnen. Die historie seit ons dat dit waren Reynout ende 71Maeldegijs.

72Maeldegijs hadde heremijt gheseten vier jaer. Nu verhoerdi 73dat die Sarrasinen den kerstenen grote persecuci deden ende⁷³ 74wouden overvaren om kerstenrijc te winnen. Maeldegijs dede 75sijn ghebet tot Gode ende badt voir den kerstenen. Ende als hi in 76sijn ghebet lach, hoerde hi een stemme die hem beval van Gods 77wegen dat hy sonder toeven trecken soude ende helpen de ker-78sten haer ongeval wreeken, ende soude daer vinden sinen neve 79Reinout, die Gode ghetrouwelic diende. Als Maeldegijs dit hoir-80de, wert hi seer verblijt, ende sonder vertrecken bereyde hi hem⁸⁰ 81om te gaen na Akers, want hi Reinout seer begheerde te sien. 82Aldus heeft hem Maeldegijs gehaest dat hi des anderen dages bin-83nen Akers quam.

84Hier en binnen is dat Sarasijnse heer overgecomen ende setten

61 onder sijn tribuyt... gebrocht: aan zich schatplichtig gemaakt en onder zijn heerschappij gebracht

64 sinen paeus Calistaen: zie Aantekeningen

65 inden lande van suyden: naar het Zuiden

67 versiet: ziet

73 grote persecuci deden: hevig kwelden

80 sonder vertrecken: zonder uitstel

[p. 264]

85haer tenten ende pauwelionen in der kersten landen. Ende als 86Maeldegijs binnen Akers gecomen was, sochte hi Reinout so 87lange dat hien vandt. Ende als Maeldeghijs Reinout sach, ver-88kende hi hem ende sprack Reynout toe ende seide hem wie hi 89was. Reinout, dat horende, was met bliscap ontsteken, dat hi 90hem niet onthouden en mocht ende nam sinen oem inden arm 91ende custe hem. Daer deden si malcander grote vrientscap. Doe 92vraechde Reinouts geselle: ‘Wat man was dat?’ Reynout seide: ‘Ic 93segge u voerwaer, en hadde God ende die man gedaen, ic had 94lange doot ende verloren geweest. Dicke heeft hi mi ende mijn 95broeders verlost uut menigen swaren perikel met sijn conste ende 96cracht dien hi daer toe dede. Het is mijn oem ende is gehieten 97Maeldegijs.’

98Hier en binnen begonden die Sarrasinen hem te bereyden om 99te striden. Ende dit wert binnen der stat vernomen ende wapen-100den hem ende deelden haer volc, ende Maeldegijs met Reinout 101soude wesen metter eerster scare. Aldus reden de kersten uut der 102stat in schoender ordinancien, ende die Sarrasinen setten haer 103volc mede in ordinancie, ende sloegen so op malcander met gro-104ter nijt dat daer menich mensch ghevilt wert. Daer sachmen¹⁰⁴ 105Maeldegijs menigen Turck vanden paerde slaen. Ende als dit 106Reynout sach, loech hi ende sloech met sinen staef so vreselic dat-107tet menich Turc metten live becopen moste. Ende die Sarrasinen 108meenden die kersten sonder weer te verwinnen overmits haer 109grote menichte van volc. Mer God en woudes niet verhengen, 110want Maeldegijs ende Reinout doden so veel Turken met die 111hulpe van God dat si der Turcken scare doirbraken. Die kersten, 112siende dese vromicheit van Maeldegijs ende Reynout, sloegen 113mede inder Turcken heer so datter veel doot bleven. Met dien 114versach Maeldegijs den souden van Parsijs ende reet op hem, mer¹¹⁴ 115het en deerde hem niet overmits sijn starke wapenen die hi aen-

104 ghevilt: neergeveld

114 den souden van Parsijs: de sultan van Perzië

[p. 265]

116hadde. Ende die soudaen stac weder op Maeldeghijs mit sulcker 117cracht dat hi met zijn paert vallen most. Reinout, die altoes bi 118hem was, sach dat ende was vervaert ende sloech weder op den 119soudaen dat hi doot ter aerden viel. Reynout nam des soudaens 120paert biden toem ende gaft sinen oem Maeldegijs, dier met haes-121ten op spranc ende dancte Reinout sinen neve, ende toech sijn 122swaert mit groter nijde ende sloech weder op den Turcken daer¹²² 123hijse dicste sach. Ende Reinout volchde hem altoes na ende doer-124braken der heiden scaren ende scoffierden theer. Ende aldus¹²⁴ 125vochten dese twe heren sonder rusten van des morgens totter¹²⁵ 126noene ende Reinout sloech met zijn stave drie soudanen. Als dit 127de heyden sagen, worden si alle versaecht ende stelden hem ter 128vlucht, ende al haer enginen lieten si after. Als dit die kersten 129sagen, dat die Turcken voervluchtich waren, volchden sise na 130met al haer macht. Ende Maeldegijs, de altijt de voerste was, vel-131der veel van den orsse. Aldus werden die Turcken al vliende ge-132slagen, want wat Reinout met sinen stave beliep, sloech hi doot. 133Aldus vervolchden si die Turcken tot Nazareth toe, daer si in 134weken, ende die kersten bleven buten.

135Die Sarrasinen, droevich sijnde van haer verlies, ginghen te 136rade wat si doen souden: of si die stede tegen die kersten houden 137wouden of niet. Doe seide die coninc die de stat behoerde: ‘Gi 138heren, wij en mogen die stede tegen dye kersten niet houden. Laet 139ons te nacht vlien in een ander stat.’ Desen raet genoechde hem 140allen ende deden also ende togen des nachts uuter stat met groter 141haest. Ende als die kersten vernamen dat die Turcken uuter stat 142gheruymt waren, keerden si weder nae Akers ende deelden tgoet 143dat die Turcken daer gelaten hadden.

122 daer hijse dicste sach: waar hij er de meeste zag

124 scoffierden theer: joegen het leger uiteen

125 totter noene: tot de middag