Logo DBNL
De historie vanden vier heemskinderen (2005)

De historie vanden vier heemskinderen

(2005)–Anoniem Vier Heemskinderen, Vanden–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Dat XII capittel. Hoe Reinout met zyn broeders voeren om hair moeder te besien als pelgrims ende quamen te Pierlepont, ende hoese die vader vangen woude ende brengense in Vrancrijc, ende hoe Pierlepont vanden coninc belegen was ende Reinouts drie broeders ghevangen waren. Ende de coninc woudese doen hangen, mer Reinout ontquam. Ende hoe de broeders verlost worden met hulpe van Maeldegijs, haer oem.

1Om te achtervolgen onse materie, so geboerdet dat Reinout tot 2hem riep sinen broeder Adelairt, hem seggende: ‘Lieve broeder, gi2 3sijt daer al mijn raet ende troest an staet; ic bid u, helpt mi raden.3 4Het is geleden vii jaer dat wi ons moeder nie en sagen noch daer 5af gehoert. Myn herte is mi hier om so swaer, ic moetse sien ende 6spreken of ic sterf van rou.’ Doe seide Adelaert: ‘Wat hebdi vo-7ren, broeder? Gi weet wel dat onse vader ende moeder onse doot 8gesworen hebben. Comen wi dair, wi zijn verloren.’ Doe seide 9Reinout: ‘Broeder, dien eet en achte ic niet, want de ouders heb-910ben natuirlic den kinderen te lief. Daer om, het gae alst mach, ic 11moet myn moeder sien.’ Ende Reynout seide tot sijn drie broe-12ders: ‘Ic weet ons goeden raet: wi sullen gaen int bosch van Bor-1213deeus ende verwachten dair den pelgrimmen ende bidden hem 14dat si haer cleder geven voer die onse, ende gaen so onbekent 15doer tlant tot onse moeder.’ Desen raet docht de broeders goet, 16ende sceiden so uuten castele dattet luttel waren diet wisten, ende16 17si wachteden int bosch pelgrims.

18Als si een wile inden bosch geweest hadden, quamen dair vier18 19pelgrims de vanden Heiligen Lande quamen. Ende waren uutaant. 20Vrancrijc ende kenden Reinout wel. Ende si hadden palmen in20 21hair handen. Ende als de pelgrims bi de broeders quamen, ghin-

22gen si hem teghen. Doe seyde Reynout: ‘Ghi pelgrims, weest wel-2223coem. Wi bidden u dat gi ons geven wilt uwe clederen ende scoen 24om de onse.’ Als de pelgrims dit hoerden, waren si vervaert. Som24 25en verstondens niet wat hi seide. So wasser een de seide: ‘Rei-26nout, sijt gi nu geworden een rover ende scaker? Hoe lange heb-2627dijt gedaen? Ick segt u certeijn, ist dat ic levende in Vrancrijc keer, 28ic sal den coninc over u clagen als dat gi sijt een rover.’ Doe de 29pelgrim dat seide, wert Reinout toernich ende toech zijn swaert 30ende greep den pelgrim biden baert ende soude hem geslegen30 31hebben, mer een ander pelgrim viel over zijn knien voer Reinout 32ende seide: ‘Genade here, siet wat gi doet: wi zijn Gods pelgryms 33ende hebben gheweest over zee tot Jherusalem. Al waren onse33 34cleder noch soe goet, doeter mede wes u glieft.’ Doe seide Rei-35nout: ‘Pelgrim, gi sijt wys. En dade gi, u broeder waer doot.’ Doe35 36liet hij den pelgrim gaen. De pelgrims togen haer cleeder uut ende 37gavense den heren, ende de heren togen hair cleder uut ende 38gavense den pelgrims, diese antogen. Ende als si die pelgrims 39cleederen hadden, besaghen sise hoese hem stonden, ende als si 40alle gereet waren, ghingen si menige dachvaert ende moede voet-41stap eer si tot Pierlepont quamen.

42Ende als si voer tcasteel van Pierlepont quamen, vonden sijt 43gesloten. Si clopten daeran. Die portier quam ter poerten ende 44vraechde wat si wouden. Doe seide Reinout totten portier: 45‘Vrient, laet ons vier pelgrims ingaen. Wi hebben tot menige stede 46gheweest ende in menich lant: wi hebben geweest te Romen, tot46aant. 47Sinte Andries in Scotlant ende in Pendisen, Sinte Gillis in Proven-48sen. Nu hebben wi groten honger ende dorst, dus bidden wi om 49Gode dat gi ons inlaet.’ Doe seide de portier: ‘Al badi noch soe 50seer doir Gode, ic en sals niet doen.’ ‘Wairom?’ seide Reinout.

51‘Dat sal ic u seggen. Ons quam gister lede mare uten lande van51 52Vrancrijc als dat onse heren gevangen souden wesen, als Rid-5253saert, Adelairt, Wridsaert ende Reinout. Ic segt u, vrient,’ seide 54de portier, ‘en wair u baert so lanc niet, ic soude seggen dat gi 55wairt den stouten Reinout. Ic en sach nye man hem bet gheliken.’55 56Doe seide Reinout: ‘Ic bid u, vrient, om Gods wil laet ons in ende 57doer de lieft van de joncheren. Datse God met ere laet leven. Ende 58heeftse coninc Karel gevaen, dat si ontgaen moeten mit live. Ende58 59sijn si doot of verdaen, God wil haer sielen ontfermen. Sijn si in59 60storme of eniger noot, datse God vander doot behoeden wil.’ Als 61Reinout dese woirden seide, bequamen dese woirden den poer-62tier seer wel, so dat die poertier seide: ‘Ic sal u laten tot mijnre 63vrouwen, de u ghenoech sal geven van spijse ende dranc doer die 64eer vander joncheren.’ Doe seide Reinout: ‘Dat lone u God.’ Met-65tien ontdede die portier de poerte ende die heren ginghen in.

66Ende als si in waren, ginghen si in dye sale, daer si haer moeder 67hebben versien, ende gruetense eerlic, seggende: ‘Joncfrouwe, 68God geef u goeden dach.’ Doe seide die vrou: ‘God loens u, pel-69grims.’ Doe seide Reinout: ‘Vrouwe, wi hebben in menich lant 70geweest, als te Romen, Sinte Jacobs in Galissen ende tot menich70 71ander stede, mer wi en waren nye van honger so sere verwonnen 72als nu. Dus, edel vrouwe, geeft ons teten doir Gode, so dat gi ons72aant. 73weldaet ende pelgrimagien deelachtich moet wesen.’ Doe seide 74de edele vrou: ‘Pelgrims, weest te vreden: ic sal u eten ende drinc-7475ken geven.’ Die vrouwe dede de pelgrims sitten an een tafel ende 76deder op brengen spijse ende dranc overvloedich, so dat die 77heren aten ende droncken ende waren vrolijc. Die vrouwe ghinc 78in de kelre, daer si den besten wijn vant diemen drincken mochte 79ende tapte een kanne vol wijns ende brochtse de heren dair si

80saten an die tafel. Si nam een gouden scael in de hant ende 81schenctese vol ende gafse Reinout. Ende Reinout nam die scale 82ende drancse uut, ende als hijse uut had, seyde hi: ‘Vrouwe, de82 83meer had van dien wijn!’ Die vrouwe nam de scale ende scenctese 84weder vol ende gafse Reinout ende seide: ‘Pelgrijm, hoe moechdi84 85den wijn! Gi drinctse seer, ic duchtse u miscomen sal.’ Reinout 86sette den scale weder an sinen mont ende drancse weder uut. Als 87de vrouwe dat sach, seghende si hair ende seide: ‘Mi verwondert87 88waen du bist gecomen, dattu pelgrim den stercken wijn so 89drinckes, want x ridders en soudens so veel nyet ghedroncken 90hebben als du alleen doetste.’ Reinout sprac: ‘Dat u God lone, 91geeft mi noch meer van dien wijn. Wildijs mi noch eens geven, ic 92sal u mijn leven dancken.’ Dye vrouwe was goedertieren ende 93scencte hem die gouden scale weder vol ende gafse hem weder in 94die hant. Ende als Reynout die scale in de hant had, dranc hijse 95weder uut. Doe en konde de vrou den pelgrim van wonder niet 96genoech ansien. Doe seide Reynout: ‘Vrouwe, ic wilde wel dat 97icx meer had, want had ic noch een scale van dien wijn, ic en ont-9798sage coninc Karel, minen oem, nyet een mite.’ Als Adelaert dat 99hoirde, was hi seer toernich ende stiet Reinout met sijn ellen-100boech dat hy ter neder viel, ende bleef leggen of hi doot geweest 101had, so droncken was hi. Vrou Aye nam Reinout in hair armen 102ende custen menichwerf ende men waende dat si van blijscap bi 103hem doot soude hebben ghebleven, mer Adelaert namse in zijn 104arm ende droechse van Reinout.

105Dit heeft versien een verspier of verrader ende seide: ‘Vrou 106Aye, doet Reinout vangen ende senden coninc Karel, want ghi 107hebtet ghesworen ende u eet en hoerdi niet te breken. Ende wil-108dijt niet doen, so sal ic ter stont totten coninc riden ende seggent 109hem, dat gi Reinout, den moerdenaer, u sone van Montalbaen, in

110u casteel ontfaet. So coemt die coninc voir u casteel ende doeten 111vangen ende hanget hem ende Aymijn, ende u sal hi doen verber-112nen.’ Als dit de verrader seide, wert die vrouwe seer toernich om 113sijn woerden ende seide: ‘Valsce tyran! Al dede mi coninc Karel, 114mijn broeder, sweren opt lichaem van Sinte Dyonijs, mijn hert en 115consenteerdet niet mijn kinder enich quaet te doen, want om 116leven noch om sterven en sal ic mijn kinder niet begeven.’

117Doe liep die verrader daer hi Aymyn vant staende in een vier-117118scare ende seide: ‘Here, uwe kinder zijn alle gader in uwe sale, de 119coninc Lodewijc doot sloegen. Doetse vangen ende binden ende 120sentse coninc Karel. Ende wildijs niet doen, ic segt u certeyn, ic 121sal totten coninc varen ende seggen hem dat si sijn in uwe castele. 122So sal de coninc comen ende vangen u ende uwe kinderen ende u 123vrouwe, ende doen u bi u kinderen hangen ende vrou Aye verbar-124nen.’ Als Aymijn vanden verrader dese woerden hoerde, wert hi 125toernich. Met haesten nam hi een stoc de daer stont ende sloech 126den verrader dat hij doot voer sijn voeten viel. Doe seide Aymijn: 127‘Van dien worter niet geseit.’ Doe riep Aymijn: ‘Edele baroenen,127 128wapent u geringe ende helpt mi mijn kinder vangen, dat icse128 129coninc Karel mach senden.’ Doe wapende si hem alle, out ende 130jonc, ende als si gewapent waren, toech Aymijn met sijn volc na 131die sale.

132Dit wort Adelaert gewaer ende seide: ‘God ende Maria, helpt 133ons! Het staet ons nu tot groten sorge: ic sie myn vader comen na 134de sael met menige gewapent man.’ Hi seide: ‘Moeder, nu geeft 135ons raet. En weet gi ons geen raet te geven, wi sijn verloren, want 136Reinout, de stoutste van ons allen, die leit in onmacht.’ Doe seide 137de vrou Aye: ‘Draecht Reinout daer binnen ende hout de camer137 138manlic, want daer is geen so starc opt casteel.’ Si deden dat hem 139haer moeder hiet ende droghen Reynout in de camer ende leiden139

140neder op een steen. Doe ghingen de iii broeders met hair swair-141den voir de camer staen, ende onder des quam Aymyn ende hiet 142datmen sijn kinder vangen soude ende niet sparen, want hi wou-143dese coninc Karel senden. Do seide de grave Adelairt: ‘Gi heren, 144staet after. De gene die mi willen vangen, ic salse mit minen144 145swaerde slaen. Ons en vangdi nemmermeer.’ Met dien woerden145 146de heren starckelic bevochten ende wat de broeders metten 147swaerde geraecten, bleef doot of seer gequetst.

148Aldus worden si bevochten drie dagen, ende si hielden de 149camer twe dagen vechtender hant, dat Reinout noch sliep ende 150dair niet of en wist. Ende alst quam anden derden dage, bequam 151Reynout ende was vanden slaep opgestaen. Doen sach hi sine 152broeders noch staen vechten of si uuten sinnen geweest hadden, 153ende begonden moede te werden. Doe nam Reynout sijn swaert 154in de hant ende seide: ‘Broeders, staet afterwaert: gi sijt te moede, 155u slagen sijn te swac.’ Doe traden de broeders afterwert ende Rei-156nout ginc staen midden in de sale. Doe seide Reinout: ‘God moet 157mi scenden of ic yemant spair, al wairt Aymijn, mijn vader. 158Coemt hi in mijn gemoet, hi salder die doot om sterven.’ Hi trat158 159daer hij volc dicste sach ende sloech so vreselic dat hem elc ont-160sach als de doot, want wat hi met nyde sloech, bleef doot, hoe 161starc dat si waren. Als dat Aymijn sach, seide hi tot zyn volc: 162‘Mijn kinder bliven ongevaen, want Reinout doet meer vromi-163cheit dan al mijn volc ende hij heeft tbeste swaert datmen vinden 164mach. Wat hi raect, dat blijft doot. Aldus laet ons vlien of wi bli-165ven alle doot.’

166Doe sette hem Aymijn met zyn volc ter vlucht, wat elc lopen 167mochte. Als dit Reinout sach, volchde hi sijn vader met nide. 168Daer om waren de ander broeders droevich ende Adelairt volch-169de Reinout na. Reinout doerbrac de scare met crachte tot dat hi 170sijn vader vant. Ende had zijn swaert verheven ende soude sijn

171vader ghedoot hebben, en had Adelaert gedaen, die Reinout met171 172cracht hielt dat hi sinen vader niet slaen en soude ende seide: 173‘Edel here Reynout, wat wildi doen? Sloechdi doot onsen vader, 174die scande en mochten wij nymmermeer verwinnen noch voer 175God beteren, ende oec nemmermeer in edels mans hof comen, 176ten soude ons staen tot een scandelic ende groot verwijt. Ende 177tegen coninc Karel en verworven wi dan nemmermeer soen, ende 178tegen Gode en mochten wijs niet beteren.’ Doe seide Reinout: ‘Ic 179segt u certeijn, ic sal hem leren dat hi sine kinder wil vaen.’ Hi 180nam sijn vader ende leiden op een banc ende bant hem handen 181ende voeten ende leyden op een paert. Mettien quam dair een 182knape gaen. Reynout riep den knape ende seide: ‘Vrient, nem dese 183man ende voirten haestelic tot coninc Karel.’ Die knape seide: ‘Ic 184en sals niet doen. Dede ict, het ware onrecht, want het is mijn 185gerechte here. Gi doot mi liever eer ict dede.’ Reynout wert toer-186nich als hi den knape dus hoerde spreken ende nam hem ende 187hielt hem een hant af ende stac hem een oge uut, doe sneet hi zyn187 188rechter ore of. Doe badt de knape genade ende seide hi woude 189gaern doen wes hi hem beval ende brengen Aymijn tot coninc 190Karel. Doen seide Reinout: ‘Nu doestu als de wise. Vaert haeste-191lic ende segt coninc Karel dat ic hem dese gifte sende ende dat hi 192hem tselve doe dat hi mi doen soude, of hi mi gevangen had.’

193De knape voir dach ende nacht ende vloecte Reinout menich-194werf onder wege. Ten lesten quamen si tot Parijs. Ende als si doer 195de poerte leden, seiden de poertiers: ‘Mi dunct het die duvel is dye 196daer opt paert leit.’ Dus voeren si so lange dat si quamen voer 197Karels hof, dat gesloten was. De gersoen clopte herde an die197 198poert, als dat de poertier ter poerten quam ende ontdede dat198 199clincket ende vraechde den knape waen hi quam of wat niemaer199aant. 200dat hi brocht ende wat gevangen hi dair had. Doe seide die ger-

201soen: ‘Het is de grave Aymijn van Dordoen.’ Als dat de poertier 202hoerde, was hi droevich ende seide: ‘Heer Aymyn, wie mocht so 203stout wesen die u dus bant ende so scandelijc tot een present hier 204ghesonden heeft?’ Aymijn antwoerde: ‘Mijn kinder hebbent mi 205gedaen. Ondoet die poerte ende laet my doerliden, dat ic den 206coninc minen here clagen mach.’ Doe ondede die poertier de 207poirte ende Aymijn voir doer, tot dat hi quam in des conincs sale. 208Ende als hi nu in de sale was, wort hi vanden pairde geboirt.208 209Terstont quam de coninc nyemare dat Aymyn was gecomen ende 210gebonden handen ende voeten. Doe ginc Karel in de sael, dair hi 211Aymijn vant, ende seide tot hem: ‘Here Aymijn, sijt welcoem.’ 212Doe seide Aymijn totten coninc: ‘Heer coninc, laet u ontfermen 213over mi.’ Doe seide de coninc: ‘Heer Aymijn, wie heeft u dit ge-214daen?’ Aymijn seide: ‘Heer coninc, mijn kinder. Si quamen op 215mijn casteel. Als ict vernam, dede ic mijn volc wapenen ende 216meendese te vangen ende hier te senden, mer ic seg u, heer coninc, 217dat si mi afsloegen v hondert man.’ Als de coninc Aymijn hoerde 218seggen, verdroefde hem sijn moet ende seide: ‘Ic salder selve 219varen ende doense vangen.’ Doe hiet coninc Karel sijn baroenen 220ende ander volc dat si hem wapenen souden, edel of onedel. Ende 221als si alle gewapent waren, quamen si tot coninc Karel, ende als 222coninc Karel sijn volc dus rede sach, sat hi op zijn paert ende reet 223met zijn volc soe lange dat si quamen tot Dordoene.

224Op dese selve tijt was Reynout gestaen boven opter tinnen 225ende sach den coninc van Vrancrijc comen met een groot heer 226van volck ende beleide dat castel. Hi sach dat si haer tenten ende 227pauwelionen begonden te rechten voerden castele. Doe ginc Rey-227228nout tot vrou Aye, zijnre moeder, ende seide: ‘Moeder, het staet 229ons nu eerst tot sorgen, want coninc Karel heeft den casteel bele-230gen ende ist dat hi ons mach vangen, hi doet ons alle hangen. 231Moeder, en weet ghi ons nu gheen raet, soe bliven wi alle verlo-232ren.’ Doe seide die moeder, vrou Aye, tot Reinout: ‘Trect an u cle-

233der die ghi hier brocht ende ic sal u tot eenre posternen uutlaten.233 234Aldus moechdi u leven bergen.’ Reinout dede dat hem sijn moe-235der hiet: hi toech de pelgrims clederen aen ende nam oerlof an 236sijn broeders, de hem seer mislieten, want si niet en dorsten aven-236237turen doir de posterne te gaen, want daer grote sorge in lach om237 238daer niet doer te comen. Aldus was haer dat sceyden seer verdrie-239telic. Reinout was seer droevich dat hij zijn broeders dair laten 240moest, ende als Reinout oerlof an zijn moeder ende broeders 241genomen had, ghinc hi heimelic ter posternen uut. Sijn moeder 242ende broeders dreven alle groten rouwe om tsceiden van Reinout 243ende baden Gode voer hem.

244Vrou Aye seide tot Adelaert met wenende ogen: ‘Hoe seer rou-245wet mi dese vaert, ende sijt in mijn huys belegen vanden coninc. 246Des is mijn hert in swaer verdriet. Mer, lieve kinder, doet minen 247raet, hi sal u goet wesen: gi sult wollen ende bervoet den coninc te 248voet vallen. Daer is u vader ende alle uwe magen; si sullen u hel-248249pen bidden.’ Si deden dat hem haer moeder riet ende namen mal-250cander bider hant ende gingen wollen ende bervoet na den here. 251Ende so drae alsmense vernam, worden si gevangen ende voer 252den coninc gebrocht. Ende als si voerden coninc quamen, vielen 253si over hair knyen voer des conincs voeten ende baden hem doer 254Gode oetmoedelic dat hi hem genade doen woude. Ende seiden, 255wes si misdaen hadden, wouden si beteren so veel als si vermoch-256ten, met live ende siel, op dat si ter soenen mochten comen. Co-257ninc Karel hiet datmense bonde, twelc ter stont gedaen wort, 258want haer handen ende voeten worden te samen gebonden so 259strenghelijc dattet bloet ter nagelen uutquam. Ende als dat vrou 260Aye sach, was haer wee te moede. Si viel voer des conincs voeten260 261over haer knien ende badt genadelic den coninc dat hi haer gave 262hoer kinder. Coninc Karel antwoerde dat hijs niet doen en woude

263ende seide: ‘Ic salse houden so langhe dat ic Reinout mede heb 264ende doense dan te samen hangen an Montefaucoen.’aant.264

265De coninc voir met sijn vole weder tot Parijs ende dede die drie 266broeders in hoeden leggen.266



illustratie


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

titels