Colloquium Neerlandicum 3 (1967)

Verslag van het derde colloquium van hoogleraren en lectoren in de nederlandistiek aan buitenlandse universiteiten

[p. 216]

Ontspanning na inspanning door Dr. J.M. Jalink

Een gelijksoortige en gelijknamige mij opgedragen bijdrage aan het slot van het Verslag van het Tweede (Brusselse) Colloquium begon ik met de zin: ‘Daar de boog niet steeds gespannen kan zijn, was er zowel tijdens het Colloquium als erna voor de nodige verpozing gezorgd, die de deelnemers tevens de gelegenheid bood elkaar op ongedwongen wijze te leren kennen of vroegere kennismakingen te vernieuwen’. Hoewel ik hoop in de sindsdien vervlogen drie jaren in levenswijsheid te zijn toegenomen, vind ik deze openingszin nog steeds zo doeltreffend, dat ik niet anders kan dan hem hier herhalen. Gelukkig ziet het vervolg van dit stukje er wel wat anders uit.

Als zich afspelend in het grensgebied van inspanning en ontspanning mogen wij misschien nog beschouwen de opening van de drie tentoonstellingen in de Ping-pong-zaal van ‘Het Oude Hof’ op de eerste dag, dinsdag 5.9.1967, 15.30-16.30 uur. Daar was allereerst Serie II van de Reizende Tentoonstelling, die in 65 gecartonneerde foto's van groter (60 × 45 cm) en kleiner (30 × 45 cm) formaat de wanden van de vrij ruime zaal geheel in beslag nemend, de Middelnederlandse cultuur in afbeeldingen van handschriften, miniaturen, gebouwen, schilderijen enz. in beeld bracht. Daar de Werkcommissie zich niet met reproducties van de door haar uitgekozen objecten uit de tweede hand had willen tevredenstellen, doch deze uit de vele archieven en musea in Europa en Amerika, waar de originelen zich bevonden, had laten overkomen, zal men begrijpen, dat de voorbereiding van deze expositie niet bepaald een sine cura geweest was. Gelukkig bleek er tijdens het Colloquium en ook daarna, getuige de vele inschrijvingen van docenten die haar uitgeleend wensten te krijgen, veel belangstelling voor deze tentoonstelling te bestaan. De opening werd verricht door de mediaevist Prof. Dr. R.K.J.E. Antonissen (Grahamstad, Zuid-Afrika), aan wie wij, evenals aan Drs. G. Borgers, conservator van het Nederlands Letterkundig Museum en Docu-

[p. 217]

mentatiecentrum te 's-Gravenhage, die ons bij de voorbereiding behulpzaam geweest is, veel dank verschuldigd zijn. Voorts waren hier nog twee verzamelingen, en wel op lange tafels uitgespreid en gerangschikt, te bewonderen: ten eerste de publikaties van buitenlandse nederlandisten, die deze in de loop der jaren aan de Werkcommissie hebben geschonken, de zogenaamde Centrale Verzameling. En voorts een door de Boekhandel en Uitgevers Maatschappij Martinus Nijhoff N.V. verzorgde collectie vakliteratuur, die begrijpelijkerwijs zeer de aandacht van de buitenlandse nederlandisten trok, daar men hier bijeenvond, wat anders in urenlang bestuderen van fondscatalogi en prospectussen moeizaam moet worden samengezocht en besteld.

Op dezelfde eerste Colloquiumdag vond 's avonds om 20 uur een zeer geanimeerde ontvangst door Z.E. de Minister van Onderwijs en Wetenschappen, Dr. G.H. Veringa plaats. En wel in het mooie, feestelijk verlichte Barokpaleisje, gebouwd door graaf Maurits van Nassau, stadhouder van Brazilië, thans het Koninklijk Kabinet van schilderijen ‘Het Mauritshuis’, welke ontvangst door een rijkelijk voorzien koud buffet werd gevolgd en opgeluisterd, dat de genodigden, waaronder men ook verscheidene niet-deelnemers aan het Colloquium aantrof, nog lang bijeen hield.

Voor woensdagmiddag en -avond 6.9.1967 stond er een autobustocht naar het Rijksmuseum Kröller-Müller op de Hoge Veluwe met o.m. zijn rijke Van Gogh-verzameling op het programma, na een bezoek waaraan in de Commanderije ‘De Kloosterhoeve’ te Harmelen, een in 1288 door Herman van Woerden gebouwde boerderij, thans als restaurant ingericht, werd gedineerd. Via de Vereniging van Letterkundigen waren op dit diner en daarop volgende ‘neut’ een aantal Nederlandse schrijvers uitgenodigd. Hoe geslaagd tijdens het Tweede Colloquium een dergelijk samentreffen van buitenlandse nederlandisten met Vlaamse schrijvers (toen in het Rode Klooster in het Soniënwoud) ook geweest was, hun Nederlandse collega's lieten het tot aller teleurstelling afweten, behalve hun voorzitter en Mevrouw Stuiveling die ons daardoor slechts te meer welkom waren. De schrijvers hadden zich vergist, want het werd een bijzonder genoegelijke avond, die opgeluisterd door harpspel en zang door Lea de Boer van volksliedjes uit allerlei landen, de gasten tot middernacht bleef boeien.

Op de derde Colloquiumdag werd na de ochtendvergadering Emile Degelins verfilming van Karel van de Woestijnes meesternovelle: ‘De boer die sterft’ vertoond, terwijl na de middagvergadering een gemeenschappelijk bezoek gebracht werd aan het Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum (Museum van het Boek). 's Avonds vond een ontvangst van het Gemeentebestuur van 's-Gravenhage in het Gemeentemuseum plaats,

[p. 218]

waarna i.p.v. de Louis Couperus-avond aangeboden door Albert Vogel, die geheel buiten zijn schuld verhinderd was, Nel Oosthout in de aula van genoemd museum optrad met een stuk van de jonge dramaturg Otto Dijk ‘De Bekentenis’.

Na de morgenvergadering van vrijdag 8 september werd er wederom een film vertoond en wel die van Roland Verhavert naar Guido Gezelles ‘Kerkhofblommen’, die de leden van de Congrescommissie voor de resoluties vanwege het samenvallen van hun vergadering met deze voorstelling helaas niet konden bijwonen.

's Avonds aan het einde van deze vierde dag had dan het slotdiner plaats in de feestelijke restaurantzaal van de Tweede Kamer der Staten Generaal, dat behalve door de docenten-deelnemers aan het Colloquium, ook door vertegenwoordigers van het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen die aan de vergaderingen hadden deelgenomen, werd bijgewoond en waar verscheidene geestige toespraken werden gehouden en heilwensen werden uitgebracht.

Dit diner vormde dan het officiële slot van het Colloquium. Maar de organisatoren en subsidieverleners hadden voor nog een volkomen aan de verpozing gewijde dag gezorgd in de vorm van een excursie op zaterdag 9 september. Deze full-time ‘uitstap’ bood gelegenheid in het fraaie Hilversumse raadhuis de door de Nederlandse Televisie Stichting vervaardigde Multatulifilm van Prof. Gomperts te bewonderen, die volle twee uren duurde en geestdriftige bijval vond.

Na te Muiden te zijn ingescheept werd vervolgens, bij stralend weer en gesterkt door de uitgereikte lunchpakketten, een boottocht over het IJsselmeer ondernomen, die te Monnikendam eindigde, waar vandaan de tocht per bus naar Zaandam werd voortgezet. Daar wachtten de deelnemers in de Taveerne ‘De Walvis’ ‘schemerkelkjes’ en het (officieus) slotdiner. En wij menen dat ieder bij het nu spoedig volgend afscheid in Den Haag dankbaar en voldaan was voor de rijke en verkwikkende dagen die achter ons lagen.