De Gids. Jaargang 165

[p. 655]

Florimond Wassenaar
Jetlag

Haar huid is bleek. Hij weet dat het het poeder is en wacht niet totdat het neerdwarrelt op haar kotelet. Hij heeft een seconde gewonnen. Hij zegt het haar, zij kijkt kauwend op een boon op. Vragend. Een man in het vliegtuig vertelde hem dat. Onnavolgbaar maar evident. Overtuigend. Omdat zij altijd op de grond bleef, staand tussen de paardebloemen in het veld, op de grindtegels achter het huis of op het parket van de overloop, een verdieping hoger. Alleen hoger, maar niet vooruit. ‘En dat is de kwestie, doorvliegen in de richting van het draaien van de aarde,’ zegt hij en zij kijkt op, happend naar het vlees op haar vork. Een drup diervocht valt op haar bord, spat op en belandt uiteengeslagen in minuscule druppels op het wit servet dat ze over haar schoot heeft gelegd.

‘Omdat jij altijd blijft. Hier, thuis,’ zegt hij en wijst met zijn vinger naar de tafel. Ze kijkt op, kijkt naar zijn gezicht dat een aardappel neemt. Ze kijkt naar zijn ogen, ziet het glimmen van het bestek erin en van de kaarsen, maar niet of het een verwijt is. ‘Jaha, een seconde.’ Ze denkt altijd aan hem. Omdat ze vrees heeft dat hij valt. Als er weer zo'n joekel aluminium over komt brommen, dan denkt ze aan hem, als ze staat te wieden in de tuin, als ze het kind naar school brengt, als ze tijdens een zakenlunch een stuk brood neemt en naar de zakenpartner kijkt, naar zijn rode stropdas, zijn lach, de stof van zijn fijn gesneden pak, en mijmert over zijn taille, hem voorrekent wat de beste deal is, welke ‘package’ vermoedelijk het hoogste rendement op zal leveren, en zij de zakenpartner naar haar ziet kijken en haar borsten schatten, hem ziet zweten van begeerte terwijl er op dat moment een vliegtuig overvliegt, dan denkt ze plotseling aan hém.

Hij heeft een seconde gewonnen. In het vliegtuig. Business class, hij blikte naar de nieuwe film en zag Gere kijken naar Anderson. Ze stonden op een verlaten kermisterrein met een draaimolen die leeg was, maar de twee zagen het rad niet, speelden geliefden. Hij vroeg

[p. 656]

zich af, bedwelmd door de roussillon uit het flesje met de schroefdop, hoe het zou zijn voor Anderson en Gere, of voor Gere alleen als zij, of Gere alleen, daadwerkelijk geliefden zouden zijn en hoe zij dan hun liefde speelden, of ontspeelden op het doek, als er gefilmd werd. En op dat moment vertelde zijn toevallige reisgenoot, toen hij zag dat hij niet echt op de film lette, hem over die seconde die hij aan het winnen was. Hij moest zijn oortelefoon ervoor afzetten omdat Anderson en Gere in een flash forward aan het converseren waren over dille of tijm in het recept van de coq au vin die ze onder het kussen bereidden.

Hij is onbereikbaar, hij is geen bedrieger, hij mist iets en toch wil ze dat van hem hebben. Hij eet. Altijd eerst het vlees en als dat half op is ontdekt hij de groenten, soms de garnering of slechter nog: het zout en de peper, die hij dan over het dood vlees sprenkelt, waarna hij herbegint, na het toucheren van een aardappel, een wortel of een blad sla, totdat het bijna op is. Dan eet hij echt van de groenten, waarop hij voordat hij voldaan is het laatste stuk van het braadsel neemt en kauwend nog zijn mes en vork schuins over het email legt. Want hij vindt het altijd lekker. En dat is niet waar, weet ze. Ze is soms bang dat hij doodgaat.

Het komt als hij weggaat op zakenreis en gaat weg als hij uit het zicht is en welt op als er een overkomt, overdag opduikend tussen de wolken en 's avonds als ze dalen en ze in de verte als zwevende kerstverlichting door de lucht passeren. En nu heeft hij een seconde gewonnen en ze begrijpt er niets van, ze vreest een grap. ‘Maar hoe,’ vraagt ze. ‘Kijk dan,’ zegt hij, ‘zie je het niet dan?’ en wijst lachend naar zijn stoppelbaard. Hij houdt van haar. Hij heeft haar intens lief, ze is mooi, maar niet omdat ze mooi is ziet hij haar graag. Het is in haar ogen. Hij ziet er iets in. Soms denkt hij dat het van steen is en dan weer zweert hij van velours of mosselschelp. Hij weet het niet maar het is zwart en er zit een glans over waardoor het diepte krijgt en hij snikt niet zelden van gemis in zijn hotelbed bij de gedachte aan haar onnavolgbare pupillenglans. Ze weet zoveel over hem maar niet dat.

‘Het blijft zo,’ vertelt hij, de reisgenoot in het vliegtuig vertelde hem dat. ‘Een zakenreiziger, net als ik, maar ook kenner van de Britannica, meer dan ik.’ Hij dronk whisky toen hij zag dat op de wijn die ze schonken en schroefdop zat. ‘Whisky is altijd hetzelfde,’ had hij gezegd en ze hadden er beiden smakelijk om gelachen. Ze begrijpt het niet, het ontgaat haar, de whisky, de seconde en de wijn.

Zeker de wijn, want voor haar is die veeleer troostrijk dan om te lachen. Ze drinkt er een glas van als de wind uit het noorden komt

[p. 657]

en de aanvliegroute over hun stad ligt. De wijn schenkt haar op zo een moment troost, terwijl ze naar pianomuziek luistert en denkt aan het ivoor van de toetsen en zijn voorzichtige handen die haar naakte schouders vatten of haar zij ergens. Stilletjes humt ze mee met de tonen en wiegt zo haar angst in slaap.

Hij drinkt zijn wijn uit, zet zijn glas rechts van zijn bord, waarop de kelner aanstalten maakt bij te schenken. Hij legt zijn hand op het lege glas en plaatst het kristal dan links, onderwijl denkend aan de film en de waarheid. De lach verdwijnt van zijn gezicht, al is het maar voor even en ziet zij het niet. Hij denkt, terwijl hij het lemmet van haar mes door een aardappel ziet gaan: Waar ben je, als ik weg ben, wie ben je dan? ‘Heb jij de nieuwe van Gere en Anderson al gezien?’ vraagt hij aan haar.

Ze is verliefd geworden. Zij moet nu naar de film vragen, waarop hij dan de plot, de flashbacks, de flash forwards, de synopsis als het meezit, aan haar vertelt opdat ze niet meer hoeft te gaan en alleen maar aan de gezichten van Gere en Anderson hoeft te denken en te mijmeren, maar ze doet het niet. Ze denkt aan de zakenrelatie.

Toen ze het brood doorgeslikt had, het motorisch gebrul van de een of andere luchtvaartmaatschappij was overgewaaid, net als de gedachte aan hem, wist zij het. Ze keek naar het glimmende voorhoofd van haar relatie, geschrokken, herbeleefde het gemis, de angst in een echo, maar keek daarop gulzig naar hem die daadwerkelijk tegenover haar zat. Eén seconde. Ze wisten het van elkaar, heel zeker, afspraken hotel, eten, toneel, het concerthuis, de jeugd, de toekomst, de wensen, verlangens, alles onuitgesproken en toch, het lag daar door deze verstandhouding, onbekend, maar zijn vormen al prijsgevend, als meubelstukken in een verlaten huis toegedekt door wit linnen tegen het stof. Enkel de beslissing was nodig en ze kon uitstel lijden. Er is geen haast weet ze en ze denkt eraan terwijl hij ongeduldig wacht op haar vraag ‘Is er een nieuwe dan?’

Een tel te laat merkt hij. Haar ogen, het zwart erin het leek zonder focus, een blik naar binnen gericht, op wat? Terwijl hij haar van de film vertelt denkt hij aan het hotelbed, wrijft over het tafellaken en herinnert zich het frisse linnen van het beddengoed. In het centrum van de stad was een kermis. Hij heeft er nauwelijks iets van gezien, alleen de hoogste gondels vanuit het hotelraam. Hij is het kwijt. Ze kijkt geschrokken naar hem, alsof hij een geheim prijsgeeft. ‘En, hoe verder, hoe ging het verder?’ vraagt ze. Hij moet iets wegslikken, kijkt naar zijn glas, plaatst het rechts. Het was een klein zwart kevertje dat hij door het nat van zijn grienen op het laken zag. Het zat roerloos en hij dacht het dood totdat hij zijn vinger ernaartoe

[p. 658]

bracht om het glimmend schildje te bevoelen, waarop het opvloog in zijn gezicht, wat hem beangstigde, de minuscule aanval van het zwart insect.

Hij legt het uit. Met zijn twee vuisten, Anderson en Gere, rond zijn leeggegeten etensbord, de draaimolen. Dat ze rond elkaar cirkelden als geliefden en hij niet vatte waarom zo langdurig, het toeschreef aan de scenarist omdat er minuten over waren die gevuld moesten worden, seconden soundtrack die gecomponeerd waren en ondanks de volgelopen plot toch vol gemijmerd moesten worden ‘vanwege de rechten’, met uitstel en hopeloosheid, hoe slaapverwekkend dat was en hoezeer dat toch een andere afloop suggereerde ‘immers ook dat betekent wat’, en hoe hij toen zijn eerste gaap in zijn hand geeuwde en zijn reisgenoot die dat zag daarop vertelde over die seconde, de seconde die hem en haar van elkaar scheidde. ‘Begrijp je?’ vraagt hij.

Ze knikt van ‘ja’, precies op tijd. De kelner schenkt zijn glas vol. Ze ziet het beginnende gesticuleren van zijn handen op het verwachte ‘nee’. Ze glimlacht naar hem. Hij ziet het in haar ogen: een man. Hij laat zijn handen zakken om het neerdalend ‘ja’ in zijn wezen. Ze denkt aan dwarrelend laurierblad, vallende tijm, de schoenen van Gere en de hakken van Anderson. Ze buigt zich voorover tussen de waarschuwende kaarsen door, om hem te kussen. ‘Zulke goede eindes bestaan niet,’ zegt hij te vroeg. Ze kan hem niet meer kussen, weet ze, te laat. Waar ze eerst alleen wit tafellaken zag, ziet ze nu zijn schaduw, zijn seconde. Ze begrijpt het. Hij wist het al.