De Gids. Jaargang 165

[p. 245]

Mirjam Boelsums
Fragmenten

(1)

Hij zei dat ik moest ophouden, dat ik te mager werd en dat hij niet van mager hield.

‘Ik kook eten voor je,’ zei hij.

Ik zei dat het er niet meer toe deed wat hij vond.

Hij hakte op een groot blok hout. ‘Dit gerecht heet Arancine e suppli di riso,’ zei hij, alsof de naam alleen al voor de smaak zorgde.

We aten zwijgend, met malende kaken zaten we tegenover elkaar. De zon scheen door het raam, precies op de plek waar we zaten. Op de keuken na was het hele huis leeg.

‘Het is een picknick,’ zei ik. Ik zette het raam open zodat we de wind zouden voelen. Mijn hand trilde. Mijn hand trilde wel vaker de laatste tijd, zonder dat ik wist waarom. Ik keek ernaar en hij ook, maar hij zei niets.

‘Is er nog wat gebeurd?’ vroeg ik.

‘Ja,’ zei hij en ging actief naar voren zitten. ‘Een ongeluk op een zebrapad bij het winkelcentrum. Een groepje voetgangers stapte en masse door rood.’ Hij pauzeerde.

‘Ze liepen gewoon door?’ zei ik.

‘Een dode,’ zei hij en zweeg om de ernst door te laten dringen.

‘Waarom liepen ze door?’ vroeg ik.

‘En twee gewonden.’

‘Waarom liepen ze door?’ vroeg ik weer.

‘Ik weet het niet, oké, ik weet het niet en het doet er niet toe.’

‘Ze hadden gezien dat het rood was en toch liepen ze gewoon door,’ zei ik.

‘Wat doet het er nou toe of ze doorliepen of niet. Er is iemand dood en er zijn twee zwaargewonden en een van hen kende ik. Dat doet ertoe.’ Hij schreeuwde.

‘Je hebt iets vies' in je oog,’ zei ik. Ik keek naar buiten. Een rode auto kwam langzaam de straat inrijden. De bestuurder hing zoe-

[p. 246]

kend voorover en bewoog zijn hoofd van links naar rechts. Toen draaide hij zich om, plaatste zijn arm op de rugleuning en reed achteruit.

(2)

Wat zei hij toch allemaal? Zijn omhaal van woorden leek deze keer nog groter dan anders. Ik had het warm, het broeide onder mijn haargrens en in mijn nek was het nat. Seegers sprak ernstig en geconcentreerd, hij keek mij aan en maakte dat ik knikte. Als hij zijn lippen gesloten hield zat er in het midden een rondje.

‘Dat hebben we in de commissie besproken,’ zei hij, ‘en ik heb mijn best gedaan, daar kun je van op aan.’ Wat wilde hij toch, waar stuurde hij op aan? Wat zat ik hier op deze verstikkende vrijdagmiddag te doen. Rond de lamp zoemden twee vliegen. Ook zonder dat hij brandde was de lamp voldoende concentratiepunt om er eindeloos omheen te vliegen.

‘En dus is besloten er een ander op te zetten,’ zei Seegers ineens. Daarna zweeg hij nadrukkelijk. Ik besefte dat al die omhaal van woorden, zijn hele opbouw, maar één doel had gediend: het uitspreken van dat zinnetje. Ik krabbelde overeind, hoorde zijn woorden, maar kon de lading niet vatten.

‘Je bedoelt het project?’ zei ik. Seegers knikte, nog steeds ernstig om de integriteit van het besluit te onderstrepen.

‘Ik word ervan afgehaald?’

‘Als je het zo wilt stellen.’

‘Is het dan niet zo?’

‘Daar komt het wel op neer, ja.’ De vingers van Seegers stonden als bruggetjes tegen elkaar.

‘Maar dat kan niet.’

Een zweem van een glimlach om zijn lippen, zijn wenkbrauwen wilden omhoogschieten, maar werden op het laatste moment in toom gehouden.

‘En waarom niet, als ik vragen mag?’ Zijn duimen permitteerden zich nu kleine klapjes, maar de vingers bleven tegen elkaar. Een echte bruggenbouwer die Seegers. Seegers is de geschikte man om het te vertellen, had de vergadering natuurlijk besloten.

‘Omdat het mijn project is,’ zei ik.

Seegers liet een langgerekt ‘Aaahhh’ horen, om aan te geven dat hij mijn denkwijze eindelijk begreep. ‘Dat is natuurlijk een gevoel dat we allemaal wel hebben als we intensief met iets bezig zijn,’ zei hij inlevend. ‘Je hebt een waardevolle bijdrage geleverd, ik zou de

[p. 247]

laatste zijn om dat te ontkennen en de commissie is zich daar ook terdege bewust van. Maar in deze fase lijkt een ander toch meer geschikt om de zaak over te nemen.’

Daar kwam de adrenalinestoot, mijn lichaam leek zich nu pas te realiseren dat er serieus gevaar was. Het hormoon verspreidde zich door mijn lijf als vloeibaar lood.

‘Het is míjn project, ík heb het geïnitieerd, ik heb het van de grond getild, ik heb het ontwikkeld, ik heb er drie jaar lang al mijn weekenden ingestoken, ik heb voor de financiering gezorgd, ik heb...’

‘Daar, nu zeg je het zelf,’ zei Seegers glunderend.

Ik zweeg, gestuit in wat nog maar de opmaat van mijn tegenaanval was.

‘Je zegt het zelf,’ zei hij naar voren leunend. Ik probeerde razendsnel te bedenken waar de man in godsnaam op doelde.

‘Drie jaar lang, al je weekeinden...’ zei hij als een ouder die het kind zelf het raadsel wil laten oplossen.

Het zweet barstte uit al mijn poriën. ‘Inderdaad,’ zei ik.

‘Drie jaar is lang, zeg nou zelf, dat is heel lang. Té lang, begrijp dat toch, geen bedrijf kan zich dat permitteren. Het moet af, het moet gaan draaien, het moet geld gaan opbrengen in plaats van geld kosten.’

‘Weet jij wel, Seegers, dat ik hier degene ben die zo ongeveer de helft van de opdrachten binnensleept, die de beste contacten met de financiers onderhoudt.’

‘Rustig, niemand heeft er wat aan als we ons opwinden. En niemand ontkent je kwaliteiten. Maar we kunnen ons geen eilandjes veroorloven binnen het bedrijf, we zijn een team, een organisatie met de juiste persoon op de juiste klus.’

Ineens zag ik heel duidelijk dat een van de mandarijntjes op Seegers' bureau een gezicht had. De groene puisten in de witte schimmel keken me verschrikt aan en het mondje stond permanent op ‘oh!’ Ik wendde mijn blik af van de sprakeloze gil en zei: ‘Ik ga dit aanvechten.’

‘Dat heeft geen enkele zin,’ zei Seegers, ‘het besluit staat vast.’

‘Dat zullen we nog wel eens zien,’ zei ik, maar aan zijn gezicht zag ik dat het waar was. Ik zakte in mijn stoel, keek naar de vliegen, keek naar de vingers van Seegers die zo krachtig tegen elkaar waren gedrukt dat de kootjes wit zagen.

‘Dan stap ik helemaal op.’ Het was bedoeld als een slag in zijn gezicht, een stomp in zijn maag. Hij mocht zijn handen vouwen en mij smeken, op zijn knieën wilde ik hem, door het stof, voor ik zou

[p. 248]

overwegen te blijven. Maar in plaats van dat alles knikte Seegers bedachtzaam en zei: ‘Misschien is dat wel het beste.’

Vanuit mijn maag kwam een misselijkheid opzetten. Iets in mijn hoofd maakte een kwartslag. Ze hadden dit zonder twijfel zelf al bedacht op de vergadering, ingecalculeerd, misschien zelfs gehoopt. Ik pakte mijn tas en stond op. Met benen van rubber en de deurknop al in mijn hand vroeg ik: ‘Wie neemt het over?’

Seegers nam zijn handen niet eens uit elkaar, hij glimlachte alleen en boog daarbij bescheiden, haast verontschuldigend, zijn hoofd.

(3)

Ik vond het vervelend de hond te doden. Ik hou van honden. De meeste honden houden van mij, vertrouwen me. Deze ook. Hij keek me aan en ging op zijn achterste zitten. De lange dunne staart sloeg op de grond, de kop een beetje scheef, alsof hij met zijn hondeninstinct doorhad dat dit het was, dat dit het moment was, zonder precies te weten wat er zou gebeuren. Ik dekte zijn ogen af met mijn jas. Anders kon ik het niet. Hij mocht het niet zien.

Zelf was ik blind geweest toen D. stierf. Zodra ik het nieuws hoorde van haar dood knapte er iets in mijn hoofd en zag ik niets meer. Het duurde tweeëndertig uur. Pas toen ik naar de begrafenis moest, begonnen er weer beelden te verschijnen.

De hond werd onrustig, met de jas over zijn kop voelde hij het gevaar. De staart was opgehouden met kwispelen. Ik wist dat ik snel moest zijn. Ik pakte de fles en sloeg zo hard ik kon. Het kraakte. Dat was de fles, zei ik tegen mezelf en bleef dat herhalen al die maanden daarna, toen het me gelukt was te vergeten hoe alles precies in zijn werk was gegaan, hoorde ik het kraken alsof het naast me in de kamer gebeurde. Het was de fles, dacht ik, niet de hondenkop.

Hij viel plat voorover en met mijn hand voor zijn bek voelde ik zijn adem nog heel lichtjes over mijn vingers strijken. Joy gaf me de stroomdraden. Ik zette ze op zijn kop tot het ademen ophield.

‘Hij is dood,’ zei ze.

‘Ja,’ zei ik. Het was schemerdonker, de stoppen waren doorgeslagen. ‘We moeten hem begraven. We moeten hem met respect begraven.’ En ik vroeg me af of dat kon, een hond ombrengen en hem dan eer bewijzen en ik vroeg me af of hij er nog wat aan had.

‘Ik wil hem niet in mijn achtertuin,’ zei Joy.

We legden hem in de achterbak van de auto en reden naar Spaarnwoude. Daar kreeg hij zijn graf. We maakten er een heuveltje op. Joy had een bordje gemaakt: ‘ik was trouw, maar aan de verkeer-

[p. 249]

de’, en daaronder stond ‘wist ik veel’. Ik vond dat het niet kon, maar ze prikte het bordje toch in de natte aarde. Ze draaide zich om en liep weg. Voor ik haar volgde, griste ik het bordje eraf.

Achter elkaar liepen we de bossen uit. In de auto rook het vagelijk naar hond. Ik draaide alle ramen open.

‘We hadden het moeten filmen,’ zei Joy.

‘Waarom?’ vroeg ik. Ze haalde haar schouders op, ze wilde alles filmen.

‘Je weet maar nooit,’ zei ze.

We gingen naar zee. We lagen aan het strand en ik voelde me hond. Ik voelde me met mijn hele uitgestrekte lijf in het zand, hond. Hij had aan mijn hand gelikt en ik had hem dood gemaakt. Het deed er niet toe dat hij al oud was, het deed er niet toe dat hij niets gevoeld had. Ik had hem afgepakt wat van hem was, zijn leven. Zijn hele hijgerige, stinkende, lijfelijke hondenleven. Misschien houdt hij wel van me, dacht ik. Misschien ziet hij in zijn oneindige hondenwijsheid dat we niet anders konden, dat hij was opgeofferd voor een goed doel.

‘Ik wou dat we het niet gedaan hadden,’ zei ik tegen Joy. Maar ze hoorde me niet en toen ze op haar ellebogen omhoogkwam om te vragen wat ik zei, herhaalde ik het niet.