De Gids. Jaargang 161

(1998)– [tijdschrift] Gids, De– rechtenstatus

Jan Heemstra De grote Wernher von Braun-test Kies bij de volgende16 vragen het juiste antwoord

1 De sabotage

Als op 4 oktober 1957 de Russen hun eerste satelliet lanceren en Chroesjtsjov nadien een lachende menigte in Minsk toespreekt met de woorden: ‘Als de Duitsers de Sovjet-Unie helpen, waarom helpen ze dan de Verenigde Staten niet?’

a.	dan zegt dat niets over Wernher von Braun.
b.	dan is dat een fijn stukje propaganda dat zijn evenbeeld in de Verenigde Staten heeft in een conference van Bob Hope (‘Hun Duitsers zijn beter dan onze Duitsers’). Meer overeenkomstig de realiteit is dat de Amerikanen net na de Tweede Wereldoorlog een verzoenend beleid nastreven en het rakettenproject zodanig hebben genegeerd dat men wel spreekt van Project Ice-box.
c.	dan is dat een reële aanwijzing om Wernher von Braun wel degelijk te wantrouwen. Vooral ook omdat Wernher von Braun en zijn Peenemünde-team nog geen vier maanden daarna ineens wel een satelliet in een baan om de aarde weten te brengen.

2 De woorden I

Als Wernher von Braun in 1930 als achttienjarige student wordt voorgesteld aan professor Hermann Oberth, schrijver van het baanbrekende boek Die Rakete zu den Planetenraümen, en dan zegt: ‘Darf ich Ihnen helfen, Herr Professor?’

a.	dan zegt dat niets over Wernher von Braun.
b.	dan is de naadloze overgang van welwillende hulpvaardigheid naar tomeloze passie kenmerkend voor de persoonlijkheid van Wernher von Braun. Die karaktereigenschap is ook terug te vinden in zijn reactie op de vorderingen van de sovjet-ruimtevaartdeskundige Ziolkowski. Tegen zijn superieur Walter Dornberger zegt hij daarover: ‘Wir müssen sehr fleißig sein, sonst kommen uns die Russen zuvor, Herr Hauptmann!’
c.	dan hebben wij hier te maken met een man die door Walter Dornberger wordt beschreven als ‘jong, blond met blauwe ogen’, en die in 1945, als hij op het punt staat Duitsland te verlaten om naar de Verenigde Staten te gaan, zegt: ‘Mein Land hat zwei Weltkriege verloren. Diesmal möchte ich auf der Seite der Sieger stehen.’

3 Het leven

Als Wernher von Braun in 1931 al deel uitmaakt van ‘Raketenflugplatz Berlin’ en daar samenwerkt met specialisten als Rudolf Nebel en Hermann Oberth

a.	dan zegt dat niets over Wernher von Braun.
b.	dan is dat tekenend voor de genialiteit van Wernher von Braun en wordt het begrijpelijk dat deze man later aan de wieg zal staan van de A-4 raket, ontwikkeld in Peenemünde, en van de raket die de Amerikanen later als eersten op de maan zullen zetten.
c.	dan geeft dat een juist beeld van een man die nog geen jaar later dienst neemt in het leger en daar werkt aan de ontwikkeling van de A-4, de raket die later als V-2 dood en verderf zal zaaien, en die uiteindelijk gaat werken voor SS-Obergruppenführer dr. Hans Kammler, de man die vanaf 1944 verantwoordelijk is voor de productie van de V-2 raketten in Nordhausen, een ondergrondse fabriek waar tijdens de assemblage van die raketten gemiddeld 1500 concentratiekampgevangenen per maand creperen.

4 De verliezers

Als Wernher von Braun zijn Peenemündeteam in de jaren dertig samenstelt en geen beroep doet op zijn voormalige leraar en toonaangevend onderzoeker Rudolf Nebel

a.	dan zegt dat niets over Wernher von Braun.
b.	dan maakt Wernher von Braun dat later weer goed door een patent van Nebel aan te kopen voor een bedrag van 75.000 Rijksmark.

dan geeft Wernher von Braun als reden op dat Nebel na Hitlers machtsovername in 1933 heeft vastgezeten vanwege pacifisme en een huwelijk met een vrouw van niet-Arische afkomst. Later probeert Wernher von Braun deze schuld af te kopen door een patent van Nebel aan te schaffen voor 75.000 Rijksmark. Dat het onderzoek Nebel naar zijn eigen zeggen een veelvoud van dat bedrag gekost heeft, wordt door Von Braun genegeerd. Hem ging het erom dat opnieuw één van zijn concurrenten van het toneel verdween. Dezelfde tactiek paste hij ook toe bij Hermann Oberth. Omdat deze na 1933 plots een Duitser-geboren-in-Roemenië was geworden, vond Wernher von Braun het verstandig voorlopig te wachten met zijn aanstelling. Oberth werd pas in 1942, toen de V-2 al geheel was ontwikkeld, opgenomen in het Peenemünde-team; te laat om nog met enige eer te gaan strijken. En er zijn meer van dit soort gebeurtenissen, alle even mysterieus en even gunstig voor de carrière van Wernher von Braun. In 1930 al verongelukte Max Valier, pionier op het gebied van raketaangedreven auto's, sleeën en treinen. Tijdens één van zijn experimenten explodeerde plots een motor en stierf hij in de armen van Walter Riedel, later een van de naaste medewerkers van Wernher von Braun. Drie jaar later verbrandde Kurt Wahmke tijdens een brandstofproef die moest leiden tot een evenwichtige raketaandrijving. Nog geen negen maanden daarna boekte Wernher von Braun zijn eerste grote resultaat. De uitkomsten daarvan, die allemaal betrekking hadden op de raketaandrijving, werden niet openbaar gemaakt, zoals ook de dissertaties van én Kurt Wahmke én Wernher von Braun altijd geheim bleven.

5 De vrouwen

Als Wernher von Braun in december 1946 op vierendertigjarige leeftijd vanuit de VS aan zijn vader schrijft: ‘Kannst du nicht mal als mein Braut-werber zu meiner Kusine Maria fahren und ihr sagen, ich möcht' sie heiraten?’

a.	dan zegt dat niets over Wernher von Braun.
b.	dan getuigt dat van de vurige liefde van Wernher von Braun voor het meisje Maria von Quisdorp, van wie hij op dat moment door een oceaan gescheiden leeft en die hem nadien twee dochters en één zoon zal schenken.
c.	dan is zij één van de drie vrouwen uit het leven van Wernher von Braun. Als zij drie maanden daarna trouwen is het meisje, zijn volle nicht, zestien jaar jonger. Zij hebben elkaar dan in totaal drie keer ontmoet, de eerste keer als zij gedoopt wordt. De tweede vrouw uit het leven van Wernher von Braun is Hanna Reitsch. Hij kent haar al sinds zijn negentiende, als zij samen hun vliegbrevet halen. Volgens Wernher von Braun ziet hij haar nog één keer en wel op 17 augustus 1943. Hanna Reitsch is dan naar Peenemünde gekomen om als testpilote een V-1 te vliegen. Wernher von Braun vertelt later dat ze de avond van hun leven hebben en kostelijke herinneringen uitwisselen. Als Peenemünde die nacht wordt gebombardeerd, heeft Wernher von Braun dan ook maar één zorg: het redden van de A-4 documenten. De derde vrouw van Wernher von Braun duikt negen maanden later op. Wernher von Braun is dan gearresteerd door de Gestapo. In hun onderzoeksrapport staat opgetekend dat Wernher von Braun ‘intiem bevriend is met Frau Irmgard Gröttrup’. Zijzelf schrijft in haar dagboek: ‘Wernher von Braun aß seine Pellkartofeln am liebsten so, wie sie auf dem Tisch kamen, um sich den mühsamen en zeitraubenden Vorgang des Schälens ze ersparen.’ Na de oorlog besluit haar man, Helmut Gröttrup, als enige topwetenschapper uit de Peenemünde-groep, voor de Sovjet-Unie te gaan werken.

Wernher von Braun trouwt met zijn nicht Maria von Quistorp

6 Hitler

Als Hitler tijdens een bezoek aan Peenemünde op 23 maart 1939 geheel onbewogen toekijkt hoe een raket met razend geweld opstijgt en Wernher von Braun in de loop van de dag ontzag krijgt voor de Führer en zijn opnamevermogen prijst

a.	dan zegt dat niets over Wernher von Braun.
b.	dan hoopt Wernher von Braun op dat moment nog op een goede afloop en is hij bijzonder teleurgesteld als Hitler naar aanleiding van een droom nog datzelfde jaar uitroept: ‘Ich werde in diesem Krieg keine Raketen gebrauchen!’
c.	dan is de bewondering van Wernher von Braun voor Hitler hier nog niet zo uitgesproken als in 1943. In dat jaar lukt het hem om Hitler ervan te overtuigen zijn raketten in productie te nemen. Tijdens hun ontmoeting raakt hij geheel in de ban van de Führer als deze hem erop wijst dat de raketten meer effect zullen hebben als zij net voor de inslag exploderen. Een jaar later lukt het Wernher von Braun opnieuw om Hitler over te halen. Als het besluit genomen moet worden op welke wijze de V-2's het best gelanceerd kunnen worden, kiest Hitler voor het voorstel van Wernher von Braun mobiele lanceerinstallaties te gebruiken. Hoezeer Wernher von Braun daarna wil dat de raketten ook daadwerkelijk resultaat hebben, blijkt uit het feit dat hij één week na de invasie in Normandië de V-2 immuun maakt voor radiostoring door een mechaniek, ontwikkeld voor een nietoperationele luchtdoelraket, over te zetten in de V-2. Dat al die inzet uiteindelijk ook vruchten afwerpt, blijkt uit het feit dat er maar liefst drieduizend V-2's worden gelanceerd, die in totaal negenduizend slachtoffers maken.

Rudolf Nebel en Wernher von Braun

7 De SS

Als Wernher von Braun in 1938 lid wordt van de nazi-partij en anderhalf jaar later officier is bij de SS

a.	dan zegt dat niets over Wernher von Braun.
b.	dan zwicht Wernher von Braun hier voor de politieke druk. Het SS-uniform zal hij echter maar één keer dragen en wel als SS-Reichsführer Heinrich Himmler Peenemünde bezoekt.
c.	dan is het niet zo vreemd dat Wernher von Braun er in 1943 mee akkoord gaat dat zijn Peenemünde-team onderdeel gaat uitmaken van de SS en dat hijzelf onder het bevel komt te vallen van dr. Hans Kammler, de SS-Brigadeführer die berucht was vanwege zijn rücksichtsloze inzet van concentratiekampgevangenen bij bouwwerkzaamheden. Wernher von Brauns vermogen om van een nood een deugd te maken krijgt een extra dimensie als zijn gedrag vergeleken wordt met dat van wetenschappers als Carl von Weizsäcker, Max von Laue en Wernher Heisenberg, die alle drie in staat waren een atoombom te ontwikkelen maar die bij een vergelijkbaar desinteresse van Hitler ervoor kozen niet langer aan te dringen.

8 Verraad of verzet I

Als het hoofd van de SS, Heinrich Himmler, op 29 juni 1943 Peenemünde bezoekt en gedurende een gezellige avond met Wernher von Braun en Walter Dornberger converseert over onder meer de mogelijkheden van ruimtereizen

a.	dan zegt dat niets over Wernher von Braun.
b.	dan klinkt in dat gesprek ook het verzet van Wernher von Braun door als Dornberger vragen gaat stellen als: ‘Mag dat wel, een heel volk onderwerpen? Trouwens, waar vechten we eigenlijk voor?’
c.	dan is er iets mis met de arrestatie van Wernher von Braun negen maanden later. Zo zou hij bij de Gestapo zijn aangebracht door een spionne (Wernher von Brauns vierde vrouw?), die ontdekt had dat hij zich regelmatig bezighield met het staatsgevaarlijke onderwerp ruimtereizen. Ook valt op dat het onderzoek direct in handen komt van het hoofd van de Gestapo, Heinrich Müller. Hij wijst onder anderen Walter Dornberger erop dat de Gestapo in het bezit is van een centimeters dik dossier, volgens Walter Dornberger ‘weil, Herr General, Sie Ende März voriges Jahr in einer Besprechung die Äusserung getan haben, der Führer habe geträumt, daß dieses “Aggregat 4” nie nach England fliegen werde’. Het spreekt voor zich dat het onderhoud met Gestapo Müller een ander onderwerp heeft gehad dan een van de twee bovengenoemde. De vraag is alleen: wat was dat andere onderwerp? Heeft het er bijvoorbeeld iets mee te maken dat van de medearrestanten van Wernher von Braun, Helmut Gröttrup en Klaus Riedel, de eerste een aantal dagen langer wordt vastgehouden en daarna voor de rest van de oorlog huisarrest krijgt en dat de tweede enkele maanden later een au-to-ongeluk krijgt waar de SS de hand in heeft gehad? Heeft het er misschien iets mee te maken dat Wernher von Braun niet lang daarna onderscheiden wordt met het

Ritterkreuz? Of heeft het alleen maar te maken met de veranderingen die niet lang daarna plaatsvinden en waardoor het Peenemünde-team in het vervolg deel uitmaakt van de SS en Wernher von Braun SS-Obergruppenführer dr. Hans Kammler als zijn nieuwe baas accepteert?

9 De fabriek

Als Wernher von Braun de onderaardse fabriek bij Nordhausen, waar vanaf 1944 in de Höhle der Raketen door concentratiekampgevangenen V-2's in elkaar worden gezet, zo'n acht- tot tienmaal tijdens de oorlog bezoekt en daar later over zegt: ‘Es war für mich natürlich jedesmal ein außerordentlich deprimierender Eindruck’

a.	dan zegt dat niets over Wernher von Braun.
b.	dan spreekt daaruit de betrokkenheid van Wernher von Braun en is het overleg dat hij in de herfst van 1944 tot tweemaal toe had met Dornberger over de omstandigheden van de kampgevangenen een bevestiging daarvan. Dat uit dat overleg nooit actie is voortgekomen, is begrijpelijk daar Wernher von Braun zich er steeds van bewust was dat iedere poging in die richting zeker zou eindigen voor een ‘einsichts- und erbarmungslosen SS-Gericht’.
c.	dan moet dat citaat worden afgerond met de reden: ‘Es ist entsetzlich, plötzlich von Gefangenen umgeben zu sein.’ Daaruit blijkt zonneklaar dat het niet de toestand van de gevangenen is die Wernher von Braun verontrust alswel het feit dat het gevangenen zijn. Die constatering geeft ook een oude ddr-beschuldiging weer wat meer glans, als zou Wernher von Braun door de ontdekking en melding van sabotage aan V-2 onderdelen indirect schuldig zijn aan de dood van meerdere gevangenen.

10 Het vertrek I

Als Wernher von Braun in februari 1945 bindende orders krijgt Peenemünde te verdedigen tegen de oprukkende Russische legers en dan toch weet te vertrekken

a.	dan zegt dat niets over Wernher von Braun.
b.	dan is de organisatie daarvan in handen geweest van een zekere Hans Schulze, Transportbevollmächtigte en in het bezit van een Sonderausweis van Himmler, en van een zekere Erich Nimwegen, die op handige wijze gebruik maakt van een zetfout van een drukker. Als het nieuwe departement van Dornberger (bzbv-Heer) in 1945 herkenbaar moet worden gemaakt als een SS-onderdeel, wordt dat door de drukker vervormd tot vzbv. Erich Nimwegen maakt van die initialen een geheime operatie (Vorhaben Zur Besonderen Verwendung) en creëert in de directe omgeving een zodanige verwarring dat het Peenemünde-team ongehinderd kan vertrekken.
c.	dan zijn deze Schulze en Nimwegen gewoon Wernher von Braun en heeft hij niets hoeven veranderen aan de bzbv-symbolen van het SS-departement van Dornberger. Doordat niemand deze nieuwe afdeling kende, was de SS-uitstraling ervan voldoende. Wel blijkt Wernher von Braun ineens in het bezit te zijn van briefhoofden en legitimatie met daarop de eenduidige vermelding dat zijn afdeling onder de directe verantwoordelijkheid valt van de Reichsführer SS, Heinrich Himmler. Later, als hij zijn assistenten Dieter Huzel en Bernhard Tessmann de opdracht geeft om alle V-2 documenten in een lege mijn te verstoppen, beschikt Wernher von Braun opnieuw over een SS-document met daarop de noodzakelijke stempels om 14 ton aan documenten ongehinderd te kunnen verplaatsen.

11 Het ongeluk

Als Wernher von Braun op 16 maart 1945 op de snelweg naar Berlijn een auto-ongeluk krijgt

a.	dan zegt dat niets over Wernher von Braun.
b.	dan is Wernher von Braun die nacht naar Berlijn gegaan om verwarming voor zijn laboratorium te regelen en is zijn chauffeur, onder andere omdat hij in het donker met geblindeerde lampen moet rijden, van de weg geraakt.
c.	dan behoort dat ongeluk uitgebreid te worden met een aantal enormiteiten. Zo wordt de auto, ondanks dat het pikkedonker is en de auto in een talud is gestort, opgemerkt door twee assistenten van Wernher von Braun, waaronder Bernhard Tessmann, die ondanks de strenge maatregelen van de SS in Nordhausen ook al op weg zijn naar Berlijn. Ondanks zijn verwondingen (de linkerarm is op twee plaatsen gebroken en de linkerschouder is verbrijzeld) blijft Wernher von Braun maar vier dagen in het ziekenhuis en keert dan terug naar Nordhausen. Met een wel erg nadrukkelijke gipsarm regelt hij daar onmiddellijk de overgang naar Oberammergau.

De belangrijkste raketdeskundigen bij hun ‘aanhouding’ in 1945

12 Het vertrek II

Als het Peenemünde-team op 2 april 1945 uit Nordhausen vertrekt naar Oberammergau in de Beierse Alpen

a.	dan zegt dat niets over Wernher von Braun.
b.	dan volgt Wernher von Braun in deze uitsluitend een nieuw bevel van dr. Hans Kammler op, in de wetenschap dat een weigering een zekere dood zou betekenen. De trein die de vijfhonderd man naar de Alpen vervoert, wordt door het Peenemündeteam olijk de V-Expreß gedoopt.
c.	dan staat het ongeduld van Wernher von Braun om te vertrekken in geen verhouding tot de omstandigheden. Zo zijn de Amerikanen op dat moment tot op 20 km van Nordhausen genaderd en is de SS-waakzaamheid ter plaatse al zodanig dat Wernher von Braun zonder problemen 14 ton aan documenten kan laten verdwijnen. Zijn beslissing om toch te vertrekken komt op het moment dat het gerucht steeds hardnekkiger wordt dat Hitler in de Beierse Alpen een vesting aan het bouwen is met ondergrondse fabrieken en dat hij die vesting samen met tweehonderdduizend jonge en in guerrilla-oorlog getrainde SS'ers tot de laatste snik zal verdedigen.

13 De woorden II

Als dr. Hans Kammler in de loop van april 1945 spoorloos verdwijnt

a.	dan zegt dat niets over Wernher von Braun.
b.	dan is vrijwel zeker dat hij op 9 mei in Praag in het achterhoofd wordt geschoten door zijn adjudant, omdat het gevaar bestaat dat dr. Hans Kammler in handen van Tsjechische partizanen zal vallen.
c.	dan is dat net zo waarschijnlijk als het verhaal dat Dornberger en Wernher von Braun de plaatsvervangende SS-Sturmbannführer Kummer nadien zo dronken hebben gevoerd dat deze ermee akkoord gaat de wapens van zijn SS-commando in te leveren en de uniformen te verruilen voor die van gewone soldaten. Het verhaal gaat zelfs zover dat de Sturmbannführer uiteindelijk ook vergeet dat de SS-tatoeage in zijn oksel hem te allen tijden de das om zal doen.

14 De documenten

Als Wernher von Braun na de overgave van het Peenemünde-team aan de Amerikanen op 5 mei 1945 volhoudt dat dr. Hans Kammler de V-2 documenten heeft meegenomen

a.	dan zegt dat niets over Wernher von Braun.
b.	dan is dat in principe onderdeel van de onderhandelingen en vergelijkbaar met het stilzwijgen dat Wernher von Braun dagenlang volhoudt als het horloge van Dornberger is ontvreemd door een Amerikaanse soldaat.
c.	dan is er meer aan de hand als Wernher von Braun ook nadien niets prijsgeeft en de Amerikanen zelfs een list moeten gebruiken om erachter te komen waar de documenten zijn verborgen. Als zij Fleischer, in Peenemünde de rechterhand van Huzel, voorhouden dat zijn superieuren hebben gepraat, vertelt hij hun alles. Opvallend detail daarbij is dat de Amerikanen niet alleen Wernher von Braun en Walter Dornberger noemen maar ook een aantal SS-generaals, waaronder dr. Hans Kammler, die op dat moment al een maand spoorloos is.

15 De woorden III

Als Wernher von Braun binnen 3 jaar na de oorlog al Engels spreekt met een Texaans accent

a.	dan zegt dat niets over Wernher von Braun.
b.	dan is dat een logisch gevolg van de transfer van Wernher von Braun naar de VS, waar hij ten noorden van El Paso in de woestijn van Nieuw-Mexico het onderzoek voortzet dat uiteindelijk de Amerikanen als eersten op de maan zal zetten.
c.	dan is dat eens te meer de schijn en de oppervlakte van een dieper gelegen houding van Wernher von Braun. Direct al na de oorlog verbazen de Amerikanen zich over het gemak waarmee de Duitse raketspecialisten veranderen van Hitler-adepten in vurige aanhangers van de democratie. Eenmaal in de VS komt de ware aard van de Duitsers aan het licht als de een zich verbaast over een zaak die The Venetian Blind Man heet (Wat voor werk doet een blinde man uit Venetië in El Paso, vraagt deze zich af) en de ander in een Firestone-winkel een dozijn vuurstenen bestelt. Ook reageren ze gechoqueerd als ze gift-packages naar hun familie in Duitsland mogen sturen, in de veronderstelling te maken te hebben met gif. 's Avonds in het kamp spelen de raketgeleerden tot in de kleine uurtjes oorlogje met kussens, zandzakken en brandblussers. Intussen lanceren zij in de periode van april 1946 tot september 1952 vierenzestig V-2 raketten.

Wernher von Braun en Bernd Ruland

16 Verraad of verzet II

Als in de vroege ochtend van 29 mei 1947 een raket op een haar na de Mexicaanse plaats Juárez mist

a.	dan zegt dat niets over Wernher von Braun.
b.	dan wordt uit het onderzoek naar de toedracht duidelijk dat het ongeluk het resultaat was van een ongelukkige samenloop van omstandigheden, niet meer dan één uit een serie van mislukte lanceringen. Als bijvoorbeeld op 3 juli 1947 een aantal kampeerders in de buurt van het plaatsje Roswell in Nieuw-Mexico een object over hun kampement ziet vliegen en even verderop in de grond hoort slaan, dan is dat vrijwel zeker ook een raket geweest. Dat dit Ros-well-incident later de geschiedenis is ingegaan als het meest overtuigende bewijs van het bestaan van ufo's, komt voor een belangrijk deel voort uit de groteske veiligheidsmaatregelen die getroffen werden rondom de berging van de raket. Op dat moment moest nog alles in het werk worden gesteld om te voorkomen dat een breed publiek erachter zou komen dat de Amerikanen samenwerkten met een groep Duitse geleerden afkomstig uit nazi-Duitsland. Ook het object dat neerstortte in de woestijn ten oosten van het kleine stadje Aztec in Nieuw-Mexico op 25 maart 1948, dat eveneens bewijs is gaan vormen voor het bestaan van ufo's, is zeker een V-2 geweest. Nadat de Peenemünde-groep in augustus 1948 visa krijgt en dus legaal in de VS verkeert, komt er ook een eind aan de mysterieuze inslagen in de regio.
c.	dan slaat de raket slechts tweeënhalve kilometer ten zuiden van Juárez een krater van 9 meter diep en een diameter van 15 meter. Tevens mist hij op een haar na een opslagplaats voor dynamiet en springstof. Nog geen tien minuten na de inslag vragen zowel de opperbevelhebber van het Amerikaanse leger, Eisenhower, als ook de minister van Buitenlandse Zaken, Marshall, om opheldering. Een half uur later bieden Amerikaanse diplomaten in Mexico-Stad hun verontschuldigingen aan en accepteert de Mexicaanse regering het gebeuren als een ongeluk.

Maar is het wel een ongeluk? Komt niet uit het onderzoek naar voren dat men te allen tijden weet waar de raket zich bevindt en dat men te allen tijden de vlucht heeft kunnen afbreken? Heeft men dus niet toe zitten kijken hoe een testvlucht uitgroeide tot een grensincident? Is het toeval dat nog

illustratie

geen maand daarvoor tijdens de conferentie van Moskou duidelijk is geworden dat Oost en West over de kwestie-Duitsland lijnrecht tegenover elkaar zijn komen te staan? Zou er soms sprake kunnen zijn van opzet, een provocatie met als doel een groter conflict uit te lokken?

De Duitsers lijken een patent te hebben op dit soort incidenten. De Tweede Wereldoorlog bijvoorbeeld begint nadat de Duitsers grensincidenten hebben gefingeerd langs de Pools-Duitse grens; deze grensincidenten verliepen overeenkomstig het scenario van Heinrich Müller, het hoofd van de Gestapo. Vijf jaar later laat deze Müller Wernher von Braun arresteren, maar deze arrestatie was in scène gezet om de onderlinge samenwerking te verhullen. Na de oorlog verdwijnt Müller spoorloos en is voor het laatst gezien op 26 april 1945 in de Hitler-bunker, waar op dat moment ook Hanna Reitsch, één van de drie vrouwen van Wernher von Braun, verblijft. Zij heeft op 26 april 1945 generaal Ritter von Grimm binnengevlogen, die door Hitler wordt benoemd tot zijn opvolger. Op 29 april 1945 geeft Hitler Ritter von Grimm opdracht Berlijn te verlaten. Op diezelfde dag verdwijnt ook Müller. Hanna Reitsch vliegt Ritter von Grimm naar München, de stad die slechts 125 km verwijderd ligt van Oberammergau, de plek waar Wernher von Braun zojuist Kummer zo dronken heeft gevoerd dat deze de strijd opgeeft.

Een complot? Wernher von Braun en Hanna Reitsch hebben elkaar niet één keer, zoals Von Braun beweert, maar meerdere keren ontmoet in Peenemünde. Ook in mei 1944 is Hanna Reitsch enige tijd in Peenemünde. Tijdens dat bezoek heeft ze een ontmoeting met Otto Skorzeny, hoofd van de commando-eenheid die onder anderen Mussolini bevrijdde in 1943, en die tijdens het Ardennen-offensief in 1944, verkleed in Britse en Amerikaanse uniformen, verwarring zaaide achter de geallieerde linies. Op

illustratie

30 april 1945 gaat Otto Skorzeny naar de Alpen omdat hij deel wil gaan uitmaken van de Alpenvesting. Ook Wernher von Braun is om die reden naar de Alpen gegaan. In het weekeinde van 16 maart 1945 heeft hij daartoe toestemming gekregen van Hitler, als deze het bevel uitvaardigt alles te vernietigen met uitzondering van de raketten van Wernher von Braun. Het auto-ongeluk en de te nadrukkelijke gips-arm moesten die overeenkomst camoufleren.

Uiteindelijk vertrekken er 127 Duitsers naar de Verenigde Staten, waarvan er 118 geregistreerd zijn. Wie die 9 zijn geweest blijft onduidelijk. Wel zijn het allemaal ‘V-mannen’, een benaming die door Gestapohoofd Müller uitsluitend werd gebruikt voor zijn infiltratie-agenten. Wernher von Braun keert als enige nog één keer terug naar Duitsland. Eén maand vóór het raketincident gaat hij om te trouwen naar Landshut, een plaatsje slechts 90 km van

Tigernsee, waar Hitler één van zijn politieke testamenten heeft laten bezorgen. In dat politieke testament heeft Hitler laten zetten dat uit de opoffering van onze soldaten en uit mijn eigen éénzijn met hen in de dood, in Duitsland het zaad (zal) ontspruiten van een stralende wedergeboorte van de nationaalsocialistische beweging. Het lijdt geen twijfel dat de raket op Juárez de eerste aanzet daartoe heeft moeten zijn.

En de Amerikanen? Eisenhower moest niets van Wernher von Braun hebben. Hij vond hem een dwaze fantast. Pas onder Kennedy kreeg Wernher von Braun uitzicht op voldoende financiële steun, wat niet zo vreemd was gezien het feit dat Kennedy tijdens de oorlog omgang had met Inga Arvad, een Duitse spionne, die al in 1936 de Olympische Spelen bezocht in gezelschap van Adolf Hitler. Maar na de Cuba-crisis, die handelde over raketten, raakt Kennedy in een lastig parket en ontstaan er twijfels over de voortzetting van het Amerikaanse raketten-project. Het is in die dagen dat Wernher von Braun, tijdens een rondrit in een open auto, op eenzelfde manier naast Kenney zit als zijn vrouw Jackie later in Dallas.

Vorige Volgende