De Gids. Jaargang 161

[p. 325]

Paul Bogaert
Stalking

De eerste keer dat ik Charlotte Mutsaers zag, wist ik niet dat het Charlotte Mutsaers was. Het was in Oostende. Ze sprak iemand aan.^1. Het was koud. Ze had iets in haar haar en haar lippen gestift. Sindsdien laat ze mij niet meer los.

Charlotte Mutsaers is zo oud dat ze mijn moeder zou kunnen zijn. Toch oogt ze fris op alle foto's die ik van haar bezit. Dat komt omdat ze bewust haar ogen in een bepaalde positie draait als ze in een lens kijkt, iets wat ze ook al haar intimi aanraadt.^2.

Toen ik jonger was en leefde in een ander tijdsgewricht, had ik angst voor de hond. Als ik er alleen voor stond, stak ik straten over, hield ik halt of keerde ik op mijn passen terug. Met mijn moeder erbij was het anders. Vooral omdat ik haar in die tijd buitenshuis vaak een hand gaf. In dat geval kon er uiteraard geen sprake zijn van omwegen. Goede vrienden hadden mij aangepraat dat het beter was niet bang te zijn omdat wie schrik heeft, magnetisch is. Niet bang zijn was natuurlijk onmogelijk. De hond kon immers aanvallen, onverwacht opspringen of de huid bevochtigen. Daarom bekwaamde ik mij in het niet laten zien van de angst, in een niks-aan-de-hand-gezicht waarmee ik de hond zag aankomen, passeren en achter mij verdwijnen. Ik droeg het kalme masker met succes: geen hond die mij iets deed buiten het in mijn binnenste als wasgoed laten draaien van gedachten op het pompende ritme van het hart. Alleen mijn moeder wist ervan omdat ik bij elke hond reflexmatig in haar hand kneep.

Hoe vaak heb ik niet in de verrekijker geknepen als ik Charlotte Mutsaers, vooral in de wintertijd, in de verte in het oog kreeg op het strand van Oostende, evenwijdig aan de branding wandelend, met de wind mee, tegen de wind in, en zo ook haar hond. Dar of later Plume. Wie Charlotte Mutsaers volgt, kent die namen. Nog altijd is er geen hond die ik op straat passeer die op Dar of Plume lijkt of ik zeg tegen mezelf: Die lijkt op Dar, of: Kijk, Plume. Ik heb vaak gedachten over de relatie tussen Mutsaers en haar honden, die ik ook nu voor mezelf hou, omdat ik weet dat het haar honden zijn, dat daar niemand tussen komt, zeker niet nu ze allebei al dood zijn.

Het was in het begin van de jaren negentig dat Charlotte in een of ander tv-programma opnieuw de aandacht trok. Op video heb ik de beelden en het vraaggesprek zo vaak bekeken dat ik het geheel geleidelijk memoriseerde. Op de tape leek het een rommeltje, bij haar thuis. Het was er nogal vol, met dingen. Vooral een soort kot irriteerde mij waar zij maskers bewaart en soms ook opzet, zo bleek, en dat alles in grote ernst.

Wie Charlotte Mutsaers niet kent, moet zich tussen al haar andere zinnen ‘Plooi tien’ uit Rachels rokje door haar laten vertellen. Toen ik het voor het eerst hoorde, sloeg het mij haast van de zetel waarin ik zat. Hoewel Mutsaers en kernen niet samengaan, is die plooi voor mij de kern van haar werk. Ik ben erdoor vergiftigd. In mijn hoofd ben ik een paard.

Hoewel ook het paard mij angst inboezemt

1. Ze zei iets over het onverdedigbare onderscheid tussen verstand en gevoel. Dat er gevoelige gedachten bestaan en verstandige gevoelens.

2. [...] helaas, meestal gaat het oogwit grotendeels onder de oogleden schuil [...] en daarom moet je voor een aansprekelijke foto òf onderuit kijken, wat niet alleen het voordeel heeft dat je iris aan drie kanten door wit wordt omgeven maar tevens een bepaalde gemoedsgesteldheid uitdrukt (zie Latijnse woordenboek onder suspicere), òf je pupillen naar één uithoek dirigeren [...]. Paardejam, p. 90-91.

[p. 326]

- ik kén geen paarden, daar zal het mee te maken hebben - heb ik eenmaal via via een paard gehuurd waarmee ik ostentatief op het strand ben gaan staan. Er stond een stevige wind en ik had alle moeite om het paard op het strand te laten staan, ten eerste omdat ik niet ervaren was in het ter plekke laten staan van paarden, vervolgens omdat de politie mij kwam zeggen dat ik daar niet mocht staan met een paard. Het lukte mij niet Mutsaers op deze manier in mijn richting te lokken. Ook kreeg ik vanachter het paard met de verrekijker geen zicht op de fris ogende vrouw die vanachter het raam verrukt het paard zou gadeslaan.

Eergisteren zat ik onder de leeslamp, de rolluiken naar beneden zoals ze dat hier zeggen, met Charlotte Mutsaers op schoot, toen de kat die in mijn woning huist zich plots in een plant bevond. Ik veerde recht, ik greep haar vast. Ze liet zich pakken maar liet tegelijk haar klauwen

Kijkend naar video

in de stam van de plant vasthangen om zich pas na een tijd door de lucht naar de grond te laten dragen, van de plant weg. Juist op dat moment, toen ze losliet, bewoog de plant en stak ineens een punt van een van de bladeren recht in mijn rechteroog zonder dat ik dat oog had kunnen sluiten. Ik viel krimpend in de zetel weg en dacht aan een leven met één oog. Na een minuut of twee werd de ondraaglijke pijn draaglijk, waardoor ik dacht dat het leed geleden was. Maar vanmorgen werd ik wakker met witte slijmen in en rond het oog. Ik trok in het spiegelbeeld het stuk huid waar men soms wallen draagt naar beneden, en tussen het onderste wit van de oogbol en het zachtrode oogkasvlees was een horizontale streep te zien waarvan ik dacht: dat is de wond, het sneetje van het scherpe blad, daar moet de dokter iets aan doen. Het pincet van de dokter haalde het sneetje weg, en nu nog zie ik het enthousiasme van de dokter (als bij het vinden van een zoekgeraakt

[p. 327]

Tuin

ding in een zetelgleuf) en het pincet voor mijn ogen zweven met tussen de pincetpunten iets als een dennennaald. Nu nog is mijn oog herstellende. Ik kijk (niet slechter, niet beter dan voorheen) maar steeds voor de helft voelend/wetend dat ik kijk.

Momenteel heb ik alle foto's van haar uit mijn huis, uit mij, verwijderd. De teksten die zij schreef voor mij staan voorlopig tussen andere weggeklemd. Want ik moet het zeggen zoals het is: ze valt aan, ze springt plots op en bevochtigt de huid. Ze laat uw gedachten als wasgoed draaien op het pompend ritme van het hart. Met haar ogen doet ze u anders kijken.