De Gids. Jaargang 158

[p. 968]

Anneke Brassinga
Uit het dagboek van een Pegasusrijdster

De eerste dag.

Een vrijdag. Hoe doe ik het. En vooral: wat? Het is nu half negen in de ochtend, hoog tijd om alweer na te denken over een vers. Half onder de dekens, zon door het open raam, trog koffie in de slaapdronken trillende poëtenklauw. Er is nog rust, respijt. Straks zal ik door zenuwen worden besprongen, dan is het tijd voor mijn eerste optreden vandaag: boodschappen doen in de supermarkt.

Ditmaal ga ik als junkie. Zorgvuldig ongewassen, paardestaart, de kreukjas vol motgaten en braakselvlekken (speciaal geprepareerd door de katten een kilo in levertraan en brandnetelaftreksel gemarineerde, royaal bestorven haring te laten eten, terwijl ze samen met jas zijn opgesloten in het kleinste kamertje). Een zonnebril met gebarsten glazen. Paarse make-up langs de kaken en in het halskuiltje.

Het optreden is, mede door mijn meelijwekkend rochelen en hoesten, een daverend succes: ik krijg gratis twee oudbakken kadetjes mee, bij de groente kijkt men vertederd toe hoe ik een trosje Kaapse druiven snaai, en bij de kassa laat iedereen, de neus dichtknijpend, mij voorgaan. Ik voel me een dame.

Terug in het veilige nest schrijf ik twee gedichten, wat zeg ik, ze worden mij ingeblazen. Ruim op tijd taait de inspiratie weer af, want de grote wereld wacht: de vuilcontainer moet op straat gezet. De was moet opgehangen in de achtertuin. Hierbij kies ik een pruimkleurig deux-pièces, hoog opgesneden of hoe dat heet, met struikelhakjes, een voile tegen de dikke vliegen die om de Otto zoemen, mitaines van plastic imitatiekant. ‘Dag buuf! Dag buuf!’ klinkt het alom terwijl ik door het klinkersteegje waggel, klawetterend met de grofstoffelijke overschotten van het literaire huishouden. Wat is het toch fijn om schrijfster te zijn!

Elf uur. De post brengt een presentje van een bewonderaar: een verse koeievlaai uit Limburg. Heerlijk vanavond bij de koffie. Ik

[p. 969]

schrijf een dankbriefje op roze gebloemd toiletpapier en signeer met een kusafdruk van eco-lipstick, zo fijntjes geurend naar kalverzweet - ten slotte is mijn werk pastoraal-idyllisch.

Kwart voor twaalf, wederom een confrontatie met het openbare leven: de meteropnemer belt aan, onverwachts, het vergt een uiterste inspanning van geestkracht om nu, acuut, imponerend en toch stijlvol de deur open te zwaaien en de man met de pet het keldergat te wijzen. Gelukkig had ik me net omgekleed om de Kaapse druiven te nuttigen in een blauwgeruite djellaba met capuchon die half over de ogen zakt. Daaronder ben ik spiernaakt, op zo'n draagzak voor tweelingbaby's na, waarin in mijn geval twee poezen hangen te slapen; hun adembenemende bolling suggereert een zwoele, zwoegende boezem waar de meteropnemer in stille bewondering blikken op werpt. ‘Weet u het lichtknopje te vinden?’ vraag ik hups.

Terwijl hij in de kelder bezig is sluip ik naar de keuken, neem onhoorbaar een fileermes uit de lade en verstop het in mijn mouw. Je weet maar nooit. Net terwijl ik de voordeur achter hem dicht wil doen, ‘Tot ziens maar weer’, begint mijn boezem te miauwen en glijdt me het mes uit de mouw. Ik sta voor aap. Voordat het boekjaar om is verhuizen, er zit niets anders op.

Snel verwerk ik dit avontuur in mijn episch feuilleton Het geslacht Brassinga, en maak daarbij een halve fles boerenjongens soldaat, met voor de schrik een puntje koeievla. Sappig als rozijnen, die garnering van bedwelmde gele mestvliegen.

Gerinkel. Hartkloppingen, het bloed stijgt me naar het hoofd. Zal ik? Nee, ik durf niet. Vandaag niet. De spanning is me te veel. Laat ze eerst maar een brief schrijven, of ik dan en dan ben op te bellen. Kan ik altijd nog de hoorn van de haak leggen. Toch schaam ik me. Ben ik als kunstenaar niet verplicht de wereld koen en fier, zij het op trillende benen, tegemoet te treden en in het oor te spuwen terwijl ik mijn unieke gave, mijn sprekend lichaam, aan den volke prijsgeef?

In resolute wanhoop knip ik mijn weelderige dichteressencoiffure kort Amerikaans. Geen maskerades meer, maar naakte waarheid. Ik laat voortaan mijn gezicht zien. Tijd voor een doelloos ommetje. Strategisch gewapend met het looprekje van mijn moeder zaliger schuifel ik over de kade, nu gekleed in rijlaarzen, een fluwelen ballonbroek en een kanten doorkijkbloes. Men wijkt eerbiedig uiteen terwijl ik me naar de stadsvijver sleep om de twee oudbakken kadetjes, in elke broekzak een, aan de eendjes te voeren.

Ter versteviging van mijn présence mompel ik dichtregels, niet van mezelf natuurlijk. ‘Daar gaat Ida!’ hoor ik fluisteren. Ongenaakbaar trek ik mijn lippen strak en reciteer: ‘I am a little English girl.’

[p. 970]

Dat heb ik uit het hoofd moeten leren toen ik als peuter voor het eerst mee mocht om kruisbessen te ratsen uit andermans tuin.

Op de terugweg, terwijl ik peukjes raap, word ik aangeklampt voor een handtekening. Neen, niet in mijn laatste dichtbundel. Men voert actie tegen de dreigende sluiting van het opvanghuis voor daklozen. Ik signeer onder pseudoniem: mijn blazoen van constructieve creatieve ingezetene mag niet bezoedeld raken met dissidente uitwassen. Wie schreef ook weer: ‘Alleen in mijn gedichten kan ik wonen’? Zelf sta ik al jaren ingeschreven voor een urn.

Aangeschoten door de melkboer, vanuit zijn sputterende huis-aan-huiskarretje: ‘Wat vindt u van de toestand in de wereld?’ ‘Beroerd,’ zeg ik gezaghebbend. ‘Zo is het. Ik krijg nog één twintig van u.’

Nu maar een middagslaapje. Ik zet de computer op écriture automatique en dommel in, maar word geplaagd door boze dromen over jury's en commissies die de aanschaf van steeds maar nieuwe regenjassen en schoenen vergen, over een traumatische voorleesavond in Wenen waar iemand zich liet ontvallen dat mijn poëzie haar als een mokerslag had getroffen, over diepgravende radiogesprekken over de schrijvende vrouw in de publieke arena. ‘Heb meelij, ik ben ook maar een kinderloze wees!’ hoor ik mijzelf krijten ten overstaan van de analfabetische, van warm bloed druipende leeuwemuilen. Dat helpt. Ze lusten me niet meer. Triomfant gezeten op de rug van een der ondieren houd ik een gloedvolle rede over het leed dat schrijven heet. Verkwikt word ik wakker. Zelfs slapend weet ik mij te handhaven in het openbare leven.

De was binnengehaald, in bikini, op stelten. Het regent pijpestelen; er staan maar drie glazige gluurders achter de ligusterhaag. Als ik beleefd informeer of zij weten wat stafrijm is, druipen ze af. In de grootste avondkrant van Nederland staat een bijdrage van mijn hand: ik bied een Pegasus-brommer te koop aan, in de rubriek Diversen. Z.g.a.n., i.z.g.st., m.vl. Voor de g.v.

Ik besluit deze enerverende dag met mijn vaste ritueel: elke avond schrijf ik als Marat een novelle in bad, met een schrijfplankje over de kuip. Daarna sta ik nog een half uurtje naakt voor het verlichte raam van mijn warmgestookte woonkamer. Hier ben ik dan! Zie mij! Ecce poeta! Het is te laat, of te vroeg. Heel de stad slaapt. Ik verscheur mijn scheppingen van deze dag en zet de poezen buiten. Dan doe ik mijn liefste masker op voor in het echtelijk bed: een tapirslurfje met aangenaaide appelwangetjes, en natuurlijk lange donzige kunstwimpers. De strijd tussen binnen- en buitenwereld kan beginnen.

[p. 971]

De tweede dag.

(Weken later, na een vermoeiende tournee per aftandse brommer langs de verzamelde meubelboulevards die een poëziefestival hadden georganiseerd: Op de stoel van de dichter). In bed gebleven. Indringende blikken gewisseld met de glazenwasser. Schoorvoetend, samen met het telefoontoestel onder de dekens, het grootste avondblad van Nederland opgebeld: zijn er reacties gekomen op mijn bijdrage aan de rubriek Diversen? Helaas is de kunstredactie in vergadering. Des avonds een bericht in het economisch katern: Omzet Zitmeubelen Dramatisch Gedaald. Mooi zo; ik blijf mijn mannetje staan.