De Gids. Jaargang 158

[p. 77]

Horacio Quiroga
Het veren kussen

Haar wittebroodsweken waren één lange koude rilling geweest. Zij was blond, engelachtig en verlegen, de stugge aard van haar man deed haar kinderlijke bruidsdromen bevriezen. Maar ze hield veel van hem, al wierp ze soms, wanneer ze 's avonds samen over straat terugliepen, met een lichte huivering een heimelijke blik op de lange gestalte van Jordán, die al een uur lang geen woord had gezegd. Hij hield van zijn kant intens veel van haar, zonder dat kenbaar te maken.

Gedurende drie maanden - ze waren in april getrouwd - hadden ze een speciaal soort geluk gekend. Zij had ongetwijfeld een minder streng liefdesparadijs gewenst, meer openhartige en spontane tederheid; maar altijd werd zij geremd door het onbewogen gelaat van haar man.

Het huis waarin ze woonden, was van niet weinig invloed op haar huiveringen. Door de witheid van de stille binnenplaats - friezen, zuilen en beelden van marmer - ontstond de herfstachtige indruk van een spookkasteel. Binnen bevestigde de ijzige glans van de pleisterkalk (op de hoge muren was niet het kleinste krasje te bekennen) dat gevoel van onaangename kilheid. Wanneer je van de ene naar de andere kamer liep, weerklonken de voetstappen in het hele huis, alsof het na lang leeg te hebben gestaan extra gevoelig voor geluid was geworden.

In dit vreemde liefdesnest bracht Alicia de hele herfst door. Maar ze had ten slotte een sluier over haar oude dromen gelegd, en ze leefde in verdoofde toestand voort in het vijandige huis, zonder ergens aan te willen denken tot het moment dat haar man thuiskwam.

Geen wonder dat ze afviel. Ze kreeg een lichte griepaanval, die zich op verraderlijke wijze dagenlang voortsleepte; Alicia werd maar niet beter. Ten slotte was ze op een middag in staat om, steunend op zijn arm, de tuin in te lopen. Onverschillig keek ze om zich heen. Plotseling streek Jordán vol intense tederheid met zijn hand over haar hoofd, waarop Alicia onmiddellijk in snikken uitbarstte en haar armen om zijn hals sloeg. Ze huilde een hele poos, om al haar opgekropt afgrijzen, en bij de minste liefkozing van Jordán begon ze harder te huilen. Daarna nam haar gesnik af, en ze verschool zich nog een poos in zijn hals,

[p. 78]

zonder zich te verroeren of iets te zeggen.

Dat was de laatste dag dat Alicia op was. De volgende ochtend was ze buiten kennis. Jordáns dokter onderzocht haar buitengewoon aandachtig en schreef haar absolute kalmte en rust voor.

‘Ik weet het niet,’ zei hij tegen Jordán bij de buitendeur. ‘Ze is heel erg zwak maar ik begrijp niet waarom. En ze geeft niet over, niets... Wanneer ze er morgenochtend nog net zo aan toe is als vandaag, bel me dan meteen.’

De volgende dag was Alicia er nog slechter aan toe. De dokter kwam. De diagnose was een ijlings toenemend bloedverlies, waarvoor geen enkele verklaring kon worden gevonden. Alicia viel niet meer flauw, maar je kon zien dat ze op weg was naar de dood. De hele dag waren de lichten in de slaapkamer aan en was het er doodstil. Er gingen uren voorbij zonder dat het minste geluid was te horen. Alicia dommelde. Jordán woonde praktisch in de zitkamer, waar eveneens alle lichten aan waren. Voortdurend liep hij van de ene naar de andere kant, met een onvermoeibare koppigheid. Het vloerkleed smoorde zijn passen. Zo nu en dan ging hij de slaapkamer in om langs het bed zwijgzaam verder te ijsberen, en telkens wanneer hij bij een van de uiteinden was gekomen, stopte hij even om naar zijn vrouw te kijken.

Alicia begon spoedig hallucinaties te krijgen, die eerst verward rondzweefden, en die vervolgens richting vloer daalden. De jonge vrouw keek alleen maar met wagenwijd opengesperde ogen naar het vloerkleed aan weerszijden van het hoofdeinde van het bed. Op een nacht bleef ze plotseling voor zich uit staren. Even later deed ze haar mond open om te schreeuwen, en het zweet begon op haar neus en lippen te parelen.

‘Jordán! Jordán!’ jammerde ze, stijf van schrik en zonder haar blik van het vloerkleed af te wenden.

Jordán rende naar de slaapkamer, en toen ze hem zag verschijnen, slaakte Alicia een kreet van afschuw.

‘Ik ben het, Alicia, ik ben het!’

Alicia keek hem verdwaasd aan, keek naar het vloerkleed, keek weer naar hem, en kwam na een lange, verbijsterende confrontatie weer tot zichzelf. Ze glimlachte en nam de hand van haar man tussen haar handen om die een half uur lang trillend te strelen.

In een van haar hardnekkigste hallucinaties stond er op het vloerkleed een mensaap op zijn tenen die zijn blik strak op haar gericht hield.

De artsen kwamen tevergeefs weer terug. Daar lag een leven dat ten einde liep, dat dag na dag, uur na uur verder leegbloedde, zonder dat ze ook maar een idee hadden van de oorzaak. Tijdens de laatste dokters-

[p. 79]

visite lag Alicia er als verdoofd bij terwijl zij haar hartslag maten en haar traag kloppende pols aan elkaar doorgaven. Zwijgend bekeken ze haar een tijdlang en gingen naar de eetkamer.

‘Tja...’ zei hun huisarts terwijl hij moedeloos zijn schouders ophaalde. ‘Dit is een onbegrijpelijk geval... Er is weinig aan te doen...’

‘Ook dat nog!’ brieste Jordán. En bruusk begon hij op de tafel te trommelen.

Alicia zakte langzaam maar zeker weg in een licht delirium dat werd veroorzaakt door bloedarmoede, die 's avonds erger maar 's morgens vroeg weer minder werd. Overdag verslechterde haar toestand niet, maar 's ochtends werd ze altijd lijkbleek wakker, buiten kennis bijna. Het was alsof het leven alleen 's nachts in nieuwe bloedgolven uit haar wegstroomde. Wanneer ze wakker werd, had ze altijd het gevoel volkomen uitgeteld op bed te liggen met een miljoen kilo bovenop haar. Vanaf de derde dag verdween dit gevoel niet meer. Ze kon nog maar nauwelijks haar hoofd bewegen. Ze mochten haar bed niet aanraken of zelfs maar haar kussen opschudden. Haar schemerangsten namen de vorm aan van monsters die zich naar haar bed sleepten, en moeizaam via de sprei omhoogklommen.

Toen verloor ze het bewustzijn. De laatste twee dagen ijlde ze op gedempte toon aan één stuk door. In de slaapkamer en de woonkamer bleven de lichten naargeestig branden. In de doodse stilte van het huis waren alleen maar het monotone geijl uit het bed en de doffe weerklank van Jordáns eeuwige voetstappen te horen.

Alicia stierf ten slotte. Toen de dienstbode daarna de kamer binnenliep om het bed af te halen, dat weer alleen was, bleef ze een poosje verbaasd naar het kussen kijken.

‘Meneer!’ riep ze zachtjes naar Jordán. ‘Op het kussen zitten vlekken, bloedvlekken lijken het wel.’

Jordán snelde toe en boog zich voorover. Inderdaad waren op de sloop, aan weerszijden van de door Alicia's hoofd achtergelaten kuil, donkere vlekjes te zien.

‘Het lijken wel beten,’ mompelde de dienstbode na een poosje te hebben gekeken zonder zich te verroeren.

‘Houd het tegen het licht,’ zei Jordán tegen haar.

De dienstbode pakte het kussen op, maar liet het onmiddellijk weer vallen en bleef er lijkbleek en trillend naar kijken. Zonder te weten waarom voelde Jordán dat zijn haren recht overeind gingen staan.

‘Wat is er?’ mompelde hij schor.

‘Het is heel zwaar,’ stamelde de dienstbode zonder met trillen op te houden.

Jordán pakte het op; het was loodzwaar. Ze namen het mee de ka-

[p. 80]

mer uit, en op de tafel van de eetkamer sneed Jordán de sloop en de hoes in één haal doormidden. De bovenste veren vlogen naar buiten en de dienstbode slaakte met haar mond wagenwijd open een kreet van afgrijzen en hief haar verkrampte handen naar haar bandeau. Tussen de veren op de bodem bewogen zich langzaam de dichtbehaarde poten van een monsterlijk beest, een levende, kleverige bal. Het was zó opgezwollen dat zijn mond nauwelijks nog te zien was.

Nacht na nacht had het, sinds Alicia het bed had moeten houden, heimelijk zijn mond - zijn snuit, beter gezegd - tegen haar slapen aangebracht om haar bloed op te zuigen. De beet was bijna onzichtbaar. Aanvankelijk werd het kussen elke dag weggehaald en daarom had het beest ongetwijfeld niet kunnen groeien; maar toen de jonge vrouw zich niet meer kon verroeren, kon het zich in ijltempo vol zuigen. In vijf dagen tijd, in vijf nachten tijd, had het monster Alicia leeggezogen.

Deze vogelparasieten, die in hun normale omgeving piepklein zijn, kunnen in bepaalde omstandigheden enorme proporties aannemen. Vooral mensenbloed schijnt heel goed voor hen te zijn, en ze komen niet zelden voor in veren kussens.

vertaling: Maarten Steenmeijer