De Gids. Jaargang 147

Ethel Portnoy
Over galanterie

Galanterie is een soort beleefdheid, maar het is meer dan dat. Beleefdheid is onpersoonlijk, terwijl galanterie persoonlijk is. Galanterie is verwant aan charme. Daar heeft het ook mee gemeen dat je het óf hebt, óf niet hebt. Een zelfzuchtig man, bijvoorbeeld, is niet in staat tot galanterie. Net als beleefdheid kan galanterie nooit haast hebben; daarom is het tegenwoordig zo zeldzaam. Zowel galanterie als beleefdheid doen tijd cadeau.

Galanterie is een tweelingzusje van manieren, maar dan manieren met een toegevoegde knipoog, een sensuele ondertoon. De Oxford English Dictionary geeft het Nederlandse woord ‘geil’ als mogelijke oorsprong van ‘gallant’.

Galanterie geeft een man de kans zich sensueel te gedragen zonder de prijs daarvoor te hoeven betalen - wat soms een opluchting kan zijn. Galanterie kan wel tot iets op het seksuele vlak leiden, maar meestal is dat niet de bedoeling. Het is het uitdrukken en scheppen van afstand, terwijl er toch belangstelling wordt getoond.

Galanterie benadrukt het verschil tussen de geslachten, zonder een van beide partijen te binden. Het is seks zonder het gedoe. Het is altijd ‘leuk’. Terwijl seks een ernstige aangelegenheid is, is galanterie frivool.

Deelname aan een galanteriegebeuren doet een man meer man lijken, een vrouw meer vrouw. Zo voorziet galanterie in een versterking, op een aangename manier, van het verschil in sekse.

Het komt altijd van de kant van de man en richt zich altijd op de vrouw. Het doel van galanterie is te benadrukken dat de ontvangster van het andere en begerenswaardige geslacht is. Het equivalent in omgekeerde richting, van de vrouw naar de man, wordt ‘flirten’ genoemd.

Galanterie is het wezen van mannelijkheid op een hoger vlak gebracht. Het is een speelse manifestatie van het beschermersinstinct. Zodoende hoort het tot dezelfde familie als ridderlijkheid.

Feministen wantrouwen galanterie, omdat galanterie een sterke en een zwakke partij impliceert en dus wel neerbuigend moet zijn.

Galanterie is wat ik hoop dat zal overblijven wanneer mannelijke superioriteitswaan zal zijn verdwenen. Het geeft uitdrukking aan een verhoogd bewustzijn van de vrouw als vrouw, ongeacht haar leeftijd of staat, en doet moeite dat bewustzijn te tonen door extra attenties. De meeste vrouwen vinden dat prettig! Ik in ieder geval wel.