De Gids. Jaargang 147

G. van Benthem van den Bergh
Over de plichten ener Regering omtrent publieke vermakelykheden

De oudste vormen van publieke vermakelijkheden zijn wedstrijden en gevechten, die vaak uitstekend samengingen. Ook openbare pijniging en executies waren zeer populair. Met het vreedzamer worden van samenlevingen als de onze nam de gewelddadigheid van publieke vermakelijkheden af. Zo werd strafrecht milder: de doodstraf en lijfstraffen werden afgeschaft. Daar viel dus niets meer te beleven. In de sporten werden eveneens steeds strengere regels ingevoerd om gewelddadig gedrag in te perken. Dat gebeurde niet alleen bij teamsporten als rugby of voetbal, maar zelfs bij vechtsporten. Alleen bij boksen mag iemand nog bewusteloos worden geslagen. Maar tijdens de laatste Olympische Spelen moesten boksers een nieuw soort beschermingskap op het hoofd dragen.

Toch wordt publiek vermaak zonder gewelddadig en/of riskant gedrag (motor en autoraces) niet populair. Maar ‘live’ valt er tegenwoordig niet veel geweld meer te genieten. De ogenlust kan alleen worden bevredigd door achterover geleund naar een scherm te kijken. Daarop is het aanbod dan ook zeer groot.

Er is één uitzondering. In de afgelopen jaren ontstond een nieuw soort combinatie van wedstrijd en gevecht: naast voetbalwedstrijden voltrekken zich supportersgevechten. Het gedrag van de deelnemers daaraan is enigszins vergelijkbaar met de balspelen die vroeger tussen dorpen werden gehouden en die ook vaak op massale vechtpartijen uitliepen. De supportersgroepen zijn er vooral op uit elkaar de loef af te steken. Ze scheppen in interviews op over hun kracht en durf en geven af op hun rivalen. Alleen, ze kunnen nauwelijks nog met elkaar vechten. Voor de regering woog de plicht tot handhaving van de openbare orde zwaarder dan die omtrent publieke vermakelijkheden. Supportersgroepen worden nu zorgvuldig van elkaar gescheiden en van station in de thuisstad tot stadion van de tegenstander en weer terug onder politie-escorte gesteld. De rivaliteit kan daardoor alleen indirect tot uiting komen: door te proberen de politie af te troeven en te tergen, bommetjes en ander gevaarlijk spul mee te smokkelen of de stad op stelten te zetten. Het handhaven van de openbare orde bevor-

[p. 653]

dert daarmee het verstoren ervan: geen wonder dat het supportersgeweld een zo onoplosbaar probleem werd.

Zou het beter te hanteren zijn indien de supportersgevechten als publieke vermakelijkheid gedefinieerd werden? Voor de supporters zelf kunnen hun vechtpartijen worden beschouwd als een vorm van riskant gedrag, althans zolang dit zich althans niet tegen buitenstaanders richt. Men zou zich dan kunnen voorstellen, dat er in de stadions aparte supportersvakken naast elkaar zouden worden ingericht, waarin een gelijk aantal supporters van iedere club zou worden toegelaten, van te voren ontwapend. Daarbinnen mag vrijelijk worden gevochten, er buiten wordt de orde gehandhaafd, wat dan waarschijnlijk makkelijker zou zijn dan nu. Dit zou ongetwijfeld een populaire publieke vermakelijkheid worden.

Dit lijkt aantrekkelijk, maar het kan niet. De regering mag niet tegen de beschaving ingaan, hoe graag het publiek haar die plicht ook zou willen opleggen. Het supportersvermaak mag nog zo'n onoplosbaar probleem vormen voor de handhaving van de openbare orde, met de plicht van de regering om vreedzaam gedrag van burgers ten opzichte van elkaar te waarborgen valt niet te schipperen.