De Gids. Jaargang 147

[p. 420]

Hugo Claus
Stele

Alhoewel verstrooid en uiteindelijk vernietigd door rede
blijven zij toch in leven, die momenten die je rangschikt
tot zoiets als een bestaan.
Hoezeer je wilt vergeten en verliezen, het is teveel gevraagd,
een onbestaan, rare sporen blijven over.
Wat wij leren als wij zoeken naar een wezen tussen ziel
en vel, het is de wet: weg wezen!
Hadden wij kunnen kiezen tussen mens of steen, o dan, o dan...
Maar de ellendeling verkoos mens te zijn, dat zal hem leren.

Vandaar die drakentempels, de tempel van de eendracht en
die van de muziek. Mens, wat hebben wij niet gebouwd
en opgestapeld: stenen voor al die anderen!
Vandaar die steeds om bestwil versierde bouwwerken met
hun caryatiden, spoken, palmen, pilasters, om de ziel, om de vorm,
om de anderen. Verzot op het koddig gebod: de verhouding
is méér dan het ornament.

Ondertussen praktisch prakkizerend hoe je eikehout splijt
(kijk naar de scheepsbouw) langs de mergstralen
van de omtrek, naar binnen, naar de kern.
Ondertussen het algemeen gekerf in marmer en commodes
in de laat-romaanse asbak, in de bedstee louis quinze.

Vanuit de hoek waar het kind met ezelsoren staat
weeft het verleden zijn rag en verduistert de dag.
Hoe lang kunnen wij niet bomen over de aard van dromen?
Is dat een vogel of een drol in de vorm van een vogel?
Ga toch zitten, man, en strek je nek voor de kogel.

Of er in die godvergeten gegeven tijd op aarde geen dingen
beklijven? Of wij de dingen zien of alleen de sensatie van

[p. 421]

 

zien ondergaan? Ondergaan zoals het televisionair Beiroet?

 

Naai je oogleden dicht of niet, de ziel gaat bankroet.

 

Ik hoor je zeggen: ‘Ik wil niets erkennen tenzij op het gezag

 

van mijn ogen.’

 

Maar ogen falen,

 

elke dag bewasemt grijzer die gretige lens die gericht blijft

 

op het slagveld, op zoveel schoon geweld.

 

 

 

Leibniz zegt dat de simpele dingen geen ramen hebben

 

die naar elkaar kijken, maar er slechts zijn voor de anderen

 

want dat er ergens éénheid is

 

al was het maar in het oog van God. Lijkt mij niks.

 

Geef mij maar Vico die zegt dat wij door een forse

 

onwetendheid, in una corpolentissima fantasia

 

doen alsof. En aldus de dingen doen en maken.

 

 

 

Er moet iets als een mens geweest zijn ooit,

 

want hij verdwijnt onder onze ogen, verschrompeld,

 

ondergedompeld en nog steeds geneigd zijn lijf

 

te beheren, overrompeld door scheppingsverhalen,

 

geteisterd door de neuronen die jagen door zijn hersenpap

 

en nuttige wenken vertalen voor zijn innerlijke televisie.

 

 

 

En de natuur die wij regeren wordt woordenschat en

 

Compositie, heimwee naar iets door niemand gekend.

 

Elk huis een graf, jazeker, maar wel, lieveling,

 

gemeubileerd met fragmenten van een regenboog.

 

Ons huis: een treincoupé op bevroren spoorlijnen.

 

Wij zullen overleven. Ons huis is op een rots gebouwd.

 

De ramen zijn van rots.