De Gids. Jaargang 74

[p. 559]

Buitenlandsch overzicht.

Kustverdediging. - Roosevelt. - Korea. - Baden. - Het Belgische bezoek.
24 Augustus.

Het heet dat het kustverdedigings-ontwerp van liberale zijde krachtige bestrijding zal vinden. Er wordt althans in een deel der Uniepers stemming tegen gemaakt.

De wijze waarop, is hoogst onsympathiek.

Wil men het ontwerp bestrijden, men doe het op zakelijke gronden en op zakelijke wijze. Meent men van de aangelegenheid beter studie te hebben gemaakt dan de regeering of hare adviseurs; - meent men dat òf de bestaande weermiddelen voldoende zijn en voldoende blijven ook tegen nòg zoo verbeterde aanvalsmiddelen, òf dat voor de genoemde som niets wat op een behoorlijke kustverdediging gelijkt te verkrijgen is, òf dat het hoogste nationaal belang in eigen oogen reeds zoo gedeprecieerd is dat het geen vijftig millioen meer waard is, men hebbe het fatsoen en de goede trouw, met opgaaf van redenen voor die meening uit te komen. Dan kan overweging van geopperd bezwaar, en beslissing na overweging, volgen. Wat evenwel niet geoorloofd is, wat eene domheid heeten moet zoo het zonder erg, eene schande zoo het om tactische redenen geschiedt, is het rondkramen, eene maand na de oneervolle begrafenis der zaak-van Heeckeren, van den armzaligen canard der buitenlandsche inmenging. Die gansche zaak in een ernstig debat zelfs te noemen is alleen mogelijk, wanneer men met de stukken op tafel kan en durft komen. Dat de landerigste koffie-

[p. 560]

huispraat die in deze gansche aangelegenheid nog verkocht is, thans vernomen werd in organen die de leiding van de talrijkste groep der linkerzijde zeer na staan, is gewis voor menigeen die zich mede links weet, eene reden tot diepe schaamte en ergernis. De heeren mogen zich wel bedenken eer zij in de lichtvaardige wijze waarop zij het debat over deze zaak, men mag niet zeggen hebben trachten in te leiden, maar van te voren op zijpaden te doen verloopen, voortvaren. Het geduld van den Nederlandschen burger tegenover zijne politiciens is groot, maar niet onuitputtelijk. Wij hebben hier te doen met een hoogst ernstige zaak, en die er een spelletje van maakt zal de straf aan den politieken lijve ondervinden. Weet men in sommige kringen waarlijk niet, dat de vrijzinnige partijleiding bij vele onverdacht vrijzinnigen niet veel sympathie meer heeft te verliezen?

De toespelingen op buitenlandsche inmenging zijn hierom zoo onnoozel, wijl het klaar als de dag is dat wie niet op zulke inmenging gesteld is, over middelen beschikken moet ze af te kunnen wijzen. Als de mogelijkheid van buitenlandschen druk en buitenlandschen dwang niet bestond, zou niemand zich over het gansche vraagstuk warm behoeven te maken, zou het vraagstuk er eenvondig niet zijn. De regeering wil den eenig bruikbaren weg op om de mogelijkheid dat dergelijke pressie eenmaal zal uitgeoefend worden, te verkleinen. En nu bazelt men dat hare actie zelve alleen het gevolg van inmenging zou kunnen zijn! En men doet het in termen die de jammerlijkste onkunde omtrent wat er op internationaal gebied wezenlijk te koop is, telkens weer verraden.

Ongelukkig land, dat aan zulke leidslieden is overgeleverd. Leidslieden? och, zij kabaleeren maar wat; toen zij zelve de meerderheid hadden hebben zij nimmer den moed gehad openlijk naar hunne thans verkondigde inzichten te handelen. Zij het misschien minder afdoende dan de tegenwoordige regeering, ook zij hebben op hunne beurt maatregelen genomen die alleen te billijken zijn in de onderstelling dat de verdediging van Nederland geen hopelooze zaak is en het nimmer worden mag. Hun geweten schijnt hun evenwel toe te laten als opposanten een geloof te ondermijnen dat zij zelf niet zouden kunnen ontberen, zoodra zij weder verantwoordelijk mochten zijn. Het bekome hun zooals zij het verdienen. Wie eerlijk denkt en eerlijk voelt, en dat is de

[p. 561]

groote meerderheid van ons volk, zal zich afwenden van eene kabaal die de achting voor zichzelve toont te hebben verloren.

De nederlaag, aan Roosevelt in het dirigeerend comité van de republikeinsche partij in den staat New York toegebracht, moet vooral niet worden opgevat als een kwaad teeken voor zijn klaarblijkelijke begeerte, om nogmaals de drijvende kracht in de binnenlandsche staatkunde van Amerika te worden. Het is niet onwaarschijnlijk dat hij de gelegenheid gezocht heeft om de corrupte-kliek die de zaken der republiekeinsche partij in den gewichtigsten staat der Unie bestuurt, te noodzaken òf voor zijn eischen te capituleeren, òf hem ten aanzien van iedereen uit te stooten. Terwijl Roosevelt leeuwen schoot of met koningen tafelde, is een deel der republikeinsche partij (de jeugd en het talent!) tegen de officieele leiding in opstand gekomen. Zij hebben zich zelfstandig georganiseerd als de partij der insurgenten, en in het Huis van Afgevaardigden aan de dictatuur van den speaker Cannon een einde weten te maken. Taft scheen het veiliger te vinden zich niet met hen te compromitteeren; des te ijveriger zochten zij den in Europa vertoevenden Roosevelt op hun zijde te brengen. Ook Roosevelt aarzelde het werktuig te helpen breken dat hem indertijd president had gemaakt; hij hield zich op de ruimte tot hijzelf uit zijn oogen zou hebben gezien. Door zich candidaat te stellen voor het voorzitterschap van het aanstaande republikeinsche partijkonvent in den staat New York (in November a.s. moeten daar een gouveneur en eenige afgevaardigden naar Washington gekozen worden) reikte hij de heeren Woodruff en Barnes, fungeerende leiders der partij, beide van zwaarbeschadigde reputatie, de hand tot vrede. Een vrede die onderwerping aan Roosevelt's wil zou beduid hebben, en afgewezen werd met 35 stemmen tegen 15.

Oorlog dus? Roosevelt, verworpen als officieel candidaat van het partijbestuur, kan zich niettemin bij het partijkonvent in pleno candidaat stellen. Dit konvent echter bestaat uit stemmachines in de hand der leiders. Of dezen moeten, verschrikt als zij blijkbaar zijn door het gerucht dat de zaak maakt in den lande, alsnog op hun beslissing terugkomen, òf Roosevelt komt niet aan het hoofd van het officieele konvent en zal tot de insurgenten overgaan. Taft, die ongaarne den gevreesden man aan de spits eener

[p. 562]

scheurpartij ziet treden, heeft nu zijn invloed aangewend om den tegen Roosevelt gekozen officieelen candidaat Sherman tot bedanken te bewegen, en denkt het gedaan te kunnen krijgen dat Woodruff c.s. zich alsnog onder de plak begeven. Of dit inderdaad nog gebeuren zal is echter van ondergeschikt belang geworden. De breuk tusschen het verkalkte en het levende deel der republikeinsche partij is niet tegen te houden, en Roosevelt behoort bij de fractie die de kansen der toekomst heeft. Weet de republikeinsche partij niet te voorkomen dat zij bij de volgende presidentsverkiezing met de trustbelangen vereenzelvigd wordt, dan is er alle reden om de overwinning van den candicaat der democraten te verwachten, als hoedanig vermoedelijk Gaynor op de plaats des gevechts verschijnen zal.

Onmiddellijk na het Japansch-Russische tractaat, de inlijving van Korea.

Zij was lang voorbereid en kan niet verrassen. Eigenlijk is de inlijving een vormquaestie; in werkelijkheid was het met de onafhankelijkheid van het land sinds 1905 al gedaan. De deputatie naar de Haagsche vredesconferentie in 1907 is de laatste stuiptrekking geweest, die met den troonsafstand van den Keizer, en zijne vervanging door een familielid die niet meer was dan een gevangene van Japan en thans naar Tokio wordt overgebracht, moest worden bekocht.

Korea kon niet mee in de vaart der wereld en moest verdwijnen; op een zóó gelegen punt, waar Rusland, China, Japan op elkander stootten, kon geen versteend organisme worden geduld. Eene les voor gevaarlijk gelegen kleine volken, die de dingen maar op zich af laten komen en op niets ter wereld zijn voorbereid!

Korea telt tien millioen inwoners maar kan er veel meer opnemen. Het is half zoo groot als de inlijvende staat Japan zelf. Vermoedelijk vindt de Japansche activiteit er voor geruimen tijd toereikend voedsel.

Amerika zal scheel zien, en van de ‘open deur in Korea’ zien te redden wat kan, d.i. op den duur waarschijnlijk niet veel.

Een datumpje in de ontwikkeling der sociaaldemocratie tot regeeringspartij: met 136 stemmen tegen 36 heeft de partijdag

[p. 563]

der ‘Genossen’ in het groothertogdom Baden, waar alle linkerpartijen tot een regeeringsmeerderheid vereenigd zijn, de houding der sociaal-democratische afgevaardigden, die door begrootingsbewilliging het voortbestaan dezer coalitieregeering van burger en arbeider mogelijk maakten, goedgekeurd.

Baden heeft, klein als het is, soms heel Duitschland den weg gewezen. Handelden in heel het Rijk liberalen en sociaal-democraten als zij het doen in Baden, de conservatief-clericale meerderheid in den Rijksdag ware een onmogelijkheid. Dat de ideeën marcheeren bewijst eene stemming in den Hessischen partijdag der sociaal-democraten, waar met 48 tegen 30 stemmen de houdiug der Badenser ‘Genossen’ mede is goedgekeurd.

Dat de volstrekt eenige kans voor moderne kultuurlanden, waar men de coalitie van conservatieve en clericale elementen met succes wil bestrijden, in navolging dezer (Fransche, Belgische en nu ook Zuidduitsche) toenadering tusschen burger en arbeider ligt, is wel zonneklaar. Die toenadering (zij loopt eindelijk uit op vermenging) is ook het eenige wat beide elementen, het groot- en het kleinburgerlijke, frischheid en breedheid van gevoel en van actie terug kan geven. In hun standsvooroordeelen verroestende, worden beiden de onmachtige prooi van reactionnaire elementen. ‘Proletariërs’, als benaming voor de georganiseerde sociaal-democratie, is een wanterm geworden die met de werkelijkheid dagelijks meer in strijd komt. De echte proletariërs vormen eerder het reserveleger der reactie dan iets anders.

Luid klinke de groet dien het Nederlandsche volk den Koning en de Koningin der Belgen toebrenge bij hun verschijning op den Dam. Wij hebben aan onbaatzuchtige vriendschap nimmer te veel te geven, noch te ontvangen. Hier mogen wij ze met alle reden vermoeden, en dus met de gelegenheid ons voordeel gedaan, en de geëerde gasten betuigd dat hun bezoek ons welkom is in de hoogste mate.

De Belgisch-Nederlandsche toenadering, zooals zij aanvankelijk ter sprake is gebracht, had een hersenschimmig element in zich dat van Nederlandsche zijde met nadruk is geëlimineerd. Maar wij zouden ons belang allerdwaast verzuimen met voorbij te zien het groote reëele element der zaak, en tot nog toe hebben wij de

[p. 564]

Belgisch-Nederlandsche commissie, die zich uitsluitend in dienst van dat reëele element gesteld heeft, haar gang laten gaan zonder van volkswege hare pogingen met wat warmte, wat belangstelling, wat zakenverstand te ondersteunen. Er zijn een aantal goede vruchten rijp; schud ze dan toch af! Begin met het kleine, zeker niet het minst reëele: het stuiversport! Wat zijn de voornemens onzer regeering? Ettelijke harer leden hadden, voor zij minister werden, met de Belgisch-Nederlandsche Commissie de nauwste betrekkingen. Het zal hun waarlijk niet misstaan als zij zich die betrekkingen in hun nieuwe positie toonen te herinneren.

Er is nu wezenlijk genoeg over de zaak gepraat; als het meenens is, moet er ook iets worden gedaan. Anders krijgt het spoedig den maar al te bekenden klank van zeurderij over dingen waarvan toch niets komt. Dat er gehandeld worde is voorloopig van oneindig meer belang dan welk van de vele zaken van erkende nuttigheid het eerst zal worden aangevat. Gevoelens, eenmaal opgewekt, zoeken naar een tastbare uitdrukking. In dit geval kunnen zij die niet vinden zonder verstandige en vooral tijdige leiding der regeering. Blijft die uit (en wie dan de wederzijdsche regeeringen kunnen de door de Commissie geopperde zaken in de goede baan brengen?) dan verschrompelen de gevoelens weer en blijft ons misschien niets over dan verzuimde gelegenheden verdrietig na te oogen....

De Brusselsche tentoonstelling, waarover deskundiger dan ik in dit nummer het woord neemt, was zulk een verzuimde gelegenheid niet. De regeering ging goed voor en wij volgden. De warmte der ontvangst te Amsterdam is echter geheel onze eigen zaak. Wat volksgeest als het kan, ten spijt van eenarmige Naatje!

C.