De Gids. Jaargang 11

De vlaamsche landbouw volgens van Aelbroeck en van Leigtenvelde, door C.A. Bergsma, Hoogleeraar der Landhuishoudkunde te Utrecht.

Indien dit werkje inderdaad door den Hoogl. bergsma naar het oorspronkelijke bewerkt is, dan aarzelen wij niet het voor het beste en verdienstelijkste te verklaren van al, wat in landhuishoudelijken zin uit zijne pen gevloeid is. Wij zeggen, indien; want wij kunnen het vermoeden niet van ons weren, dat het niet eene eigene bewerking, maar eene vertaling, of, op het zachtst genomen, eene navolging van een gelijksoortig Engelsch werk is, waarvan de vertaling in der tijd door eenen onzer vrienden ondernomen, maar bij het in het licht verschijnen van het onderhavige werk wegens de treffende onderlinge overeenkomst gestaakt is. Indien het inderdaad eene vertaling of navolging van de bedoelde Engelsche bewerking van de Landbouwkonst der Vlamingen ware, zou het eene laffe kwakzalverij zijn, hier niet voor uit te komen, eene zucht, om verdienstelijker te schijnen, dan men inderdaad is, eene mystificatie van het Nederlandsche landhuishoudelijke publiek, hetwelk men zoo weinig kundig acht, dat men zelfs niet vreest zich door dat publiek verraden te zien. Maar wij willen het er voor houden, dat de Utrechtsche Hoogleeraar ter goeder trouw hierbij te werk gegaan is, en zeggen: que les beaux esprits se sont rencontrés.

Wat de bearbeiding van het werk van van aelbroeck betreft, kunnen wij zeggen, dat wij deze met genoegen gelezen hebben. Zij geeft een aardig overzigt van den Vlaamschen landbouw. Tot ons leedwezen bezitten wij het werk van van aelbroeck niet, maar het komt ons, bij herinnering van het vroeger lezen daarvan, voor, dat de bewerking al te beknopt is, daar vele artikelen uiterst kort en oppervlakkig behandeld zijn,

[p. 236]

iets, waarvan men in het algemeen den oorspronkelijken schrijver niet beschuldigen kan, die integendeel meestal zeer uitvoerig en daardoor dikwijls langdradig is. Wij twijfelen zeer, of wij wel al het leerzame uit het oorspronkelijke teruggekregen hebben, terwijl daarentegen het eerste hoofdstuk, de beoordeeling der gronden, zonder eenig nadeel voor het geheel, had kunnen weggelaten worden, daar de beschrijving der gronden zoo zonderling is, dat men na het lezen even wijs is als te voren. Maar hoe het met den oorsprong van dit werkje gelegen zij, en niettegenstaande de enkele aanmerkingen, die wij er op meenden te moeten maken, bevat het veel belangrijks, en zal door menigen Nederlandschen landbouwer met genoegen en eenig nut gelezen worden, en wij wenschen het daarom een goed vertier.