De Gids. Jaargang 6

[p. 403]

Album.

Korte berigten over boekwerken, vlugschriften, enz., aankondigingen van vertalingen, letterkundig nieuws, enz.

Verhaal eener reis naar Algiers en van een driejarig verblijf op de Noordkust van Afrika, gedurende de jaren 1831-1834, door Albert Erath, Med. Dr. te Rottenburg aan den Neckar. Uit het Hoogduitsch. Te Groningen, bij A.L. Scholtens. 1841. V en 193 bl.

Den 12^den April, 1831, reed een nieuwe reiswagen, met twee snelle paarden bespannen, uit de stad Rottenburg aan den Neckar. Deze reiswagen hield in: den Med. Doctor a. erath, benevens zijne vrouw en vier kinderen, en daarenboven al het goed en den eigendom van gezegden Med. Doctor.

Den (den datum vindt men niet juist opgegeven) van het jaar 1834 reed een voermanswagen, beladen met onzen Doctor en zijne kinderen, benevens eenen niet al te grooten koffer, die het onbeduidende vermogen van de reizigers bevattede, in de stad Rottenburg aan den Neckar; de vrouw had hare laatste rustplaats in Algiers gevonden.

Tusschen dezen uit- en intogt ligt het verhaal op den titel genoemd. De Doctor werd door het verhuizen van zoo vele zijner landslieden naar de Vereenigde Staten van Noord-Amerika, in de jaren 1828-30, alleen ten gevolge van berigten van daar reeds gevestigden, aangespoord, ook de reize aan te nemen; ‘geene ontevredenheid met de inrigtingen en Wetten van zijn Vaderland, of andere staatkundige redenen bragten hem tot dit besluit. Zijne voorliefde voor republikeinsche regeringsvormen, in de scholen aangekweekt, was reeds lang door de ondervinding gezuiverd en verkoeld. Hem lokten alleen de stoffelijke voordeelen dier Landen.’ Hoe hij, in plaats van in Noord-Amerika, in Algiers is aangeland, staat in het Boek te lezen, hetwelk daarom vooral geschreven is, ‘om hen, die lust tot verhuizen hebben, te waarschuwen, en de schitterende beloften, welke sommige wervers van de nieuwe volkplanting Algiers gegeven hebben, door de getrouwe schildering der dingen, in het ware licht te plaatsen.’ Dit is zekerlijk de beste zijde van

[p. 404]

het Boek, en wij hopen, dat deze waarschuwing op prijs zal gesteld worden door de inwoners van Rottenburg aan den Neckar en omstreken. Wij, Nederlanders, gelooven die niet noodig te hebben, en daarom had het Boek wel onvertaald kunnen blijven, te meer, daar hetgeen hier omtrent Algiers, enz. gezegd wordt, elders overvloedig en beter te vinden is.

Deze korte aankondiging zij genoeg: Wij hebben medelijden met den Doctor, vooral bij het lezen der laatste periode van het Boek; daar heet het: ‘Velen betreurden mijn lot, en meenden mij te troosten met de verzekering, dat de mensch tevreden zijn konde, wanneer hij maar gezond was.’ Voorwaar een droevige troost voor eenen Medicinae Doctor.

Het vignetje op den titel, met de namen van Teekenaar en Graveur, alsmede de hier en daar tusschengevoegde rijmelarijen, zijn ellendig.

Allen Prescott. Tooneelen uit dorp en stad in Nieuw-Engeland. Uit het Engelsch.

De rang is slechts de stempel, vriend!
De man is 't goud der guinje.
Burns.

In twee Deelen. Deventer, m. ballot. 1840.

De Vertaler bereidt er ons in zijne Voorrede op voor, dat wij in dit Boek geene ‘kokende hartstogten,’ of ‘schrikkelijke feiten’ zullen aantreffen. Hij gaat nog verder, en verklaart, dat wij niets meer verwachten moeten dan ‘een eenvoudig verhaal, dat naauwelijks op iets anders aanspraak maakt, dan op getrouwheid van teekening en juistheid van opmerking.’ Laat u echter door dien al te zedigen aanhef niet misleiden, Lezer! Naderhand kan hij zelf niet ontveinzen, dat de aardige schetsen van het dorpsleven; het ware, het verstandige, het goede, dat de bewoners

der liefelijke dreven

onderscheidt; het menschelijke, in den mensch gehuldigd, tot de hoofdverdiensten van dit Werk behooren; dat het deze waren, die hem tot de vertaling uitlokten. Indien hij er dit niet had bijgevoegd, en daardoor verraden, dat hij het eenvoudig verhaal toch niet zoo heel eenvoudig vond, en het naauwelijks iets anders niet al te naauw wilde genomen hebben, zoudt gij het zonderlinge schouwspel gezien hebben van eenen Recensent, die het voor den oorspronkelijken Auteur tegen zijnen Vertaler opneemt. Want inderdaad, Allen Prescott is, ondanks

[p. 405]

zijn eenvoudig en boersch voorkomen, eene allergelukkigste proeve in die soort van beschrijvenden karakterroman, waarin de Engelschen zulke groote Meesters zijn. Ik zou mijner lieve Lezeressen de intrigue niet durven verhalen, zoo bang ben ik, dat zij, door hare eenvoudigheid, van de lezing van het Boek zouden worden afgeschrikt. Mij dunkt, ik hoor haar gesprek:

‘Heb je Allen Prescott gelezen, lize?’

‘Ja, anne!’

‘Is het mooi?’

‘Heel aardig.’

‘Wat is het voor eene soort van Boek?’

‘o Heel simpel. Verbeeld u, het is niet anders dan de geschiedenis van eenen jongen borst, enz.’

‘Lieve Hemel! is het anders niet? Dan begin ik er niet aan.’

Lieve Dame! wilt gij mij, of liever u zelve, eene kleine dienst en een groot genoegen doen, ik bid u, lees dan, lees Allen Prescott.

‘Maar waarin steekt dan het mooije van het Boek?’

Dat is niet zoo gemakkelijk te zeggen; het is eene eenvoudige veldbloem, welker schoon zich moeijelijk beschrijven laat. Ik kan hier wel nederschrijven, dat de tafereelen, die het bevat, met de pen gepenseeld schijnen te zijn, zoo natuurlijk en levendig zijn zij voorgesteld; dat de adem dezer frissche Natuur de beelden, die ze stofferen, bezielt, waardoor zij den blos eener innerlijke gezondheid op de wangen dragen; dat eenvoudige lippen levenswijsheid leeren, en alledaagsche personen uitmuntende spiegels van stille, maar zeldzame deugden zijn; eindelijk, dat de onopgesmukte en toch schilderende stijl over het geheel eene zachte en levendige tint verspreidt, waardoor het geheel te harmonischer werkt. Maar met dat alles geef ik u nog geen denkbeeld van de zoete gewaarwording, die men onder de lezing van dit Boek gevoelt; niet anders, dan alsof men waarlijk in ‘de liefelijke dreven’ en onder de beminnelijke menschen leefde, welke men hier geteekend vindt. Lees dus, lieve Dame! en ook gij, Mijneheeren, die, onder de overprikkeling van de getruffeerde en gepeperde lectuur van de mode, nog niet allen zin voor het eenvoudige hebt verloren! leest Allen Prescott.

De Vertaler noemt zich niet. Het is echter voor hem moeijelijker zijne talentvolle hand te verbergen, dan zijnen beroemden naam. Wie die hand herkent, zal zich niet verwonderen,

[p. 406]

dat het Boek een voorbeeld van goede vertolking is, waaraan wij onze Heeren Vertalers uitnoodigen een lesje te nemen.

Groninger Volks-Almanak voor 1842 (Zesde Jaargang). Te Groningen, bij j. oomkens. 40 en 190 bl. in 12^o.

Deze Almanak, ons wat laat geworden, ziet er, uit- en inwendig, zeer fatsoenlijk uit. De inktvermorsing op den omslag mogt wel wat minder zijn; maar de Heer oomkens schijnt voor die zwarte vlekken eene bijzondere praedilectie te hebben. Onder de steendrukjes verdienen het portret van johannes wessel gansevoort en tryntje, vooral tryntje, allen lof. De inhoud is, zoo als naar ons inzien ook behoort, bijna uitsluitend provinciaal, dat is, de hier voorkomende onderwerpen hebben meestal betrekking op de Provincie. Wij vinden hier eene korte Levensschets van voorn. gansevoort; iets Over het gebouw voor het Geregtshof te Groningen; Over den ouden loop der A aldaar; eenige berigten omtrent doede van Amsweer; iets Over het Klooster ter Apel; over Groningen in 1747 en 1748, enz., alle in proza.

Aan de voorstanders van Bewaarscholen, - Referent behoort er ook toe, mits zij goed zijn, en onder een goed toevoorzigt staan, en niet slechts opgerigt zijn om de ijdelheid van eenige oude en jonge, gehuwde en ongehuwde dames, te streelen, - aan de voorstanders van Bewaarscholen bevelen wij de lezing van het Stukje over de school voor de armen te Groningen; zij kan tot model dienen. - Dat de kinderen, onder het voorlezen van een Bijbelsch verhaal, aldaar altijd met gevouwene handen moeten zitten, vinden wij wat al te piëtistisch.

Onder de Dichtstukjes treft men er eenige in het Groninger dialect aan, waaronder De Hauwlijks-brijf voor de kennis der dialecten, als geschreven in de taal der Stad en van het Hoogeland, opmerking verdient. Van de overige Dichtstukjes beviel ons Het Concert wel het meest.

De Groninger Volks-Almanak is weder dit jaar niet de minste onder de broederen.