'tGheestelijck Bloem-hofken
(1637)–Anoniem 'tGheestelijck Bloem-hofken–
AuteursrechtvrijBeplant met veel lieflijcke Bloemkens, van verscheyden Coleuren, tot dienst van alle Liefhebbers der Cantijcke soetgeurigheydt
Stemme: Psalm 16. Bevvaert my Heer, vreest doch mijn, &c.O Heer, hoe deerlijck leydt de Christenheydt
Gescheurt, gedeelt, bestrickt, en zwaer gevangen,
Des Sathans Net is over-al ghespreyt:
De een blijft hier, en d’ander daer aen hanghen,
| |
[pagina 42]
| |
Het meerendeel hanght aen menschen gheboden,
En aen het off’ren van haer selfs Afgoden.
De Herders van een yeghelijcks party,
Die hebben d’Alghemeyne vveyd gheschonden:
Een yder hockt sijn Schapen aen een sy,
En seydt: hy is van Godt hier toe ghesonden.
Elck schut, en sloot, en steld nae vvaen zijn palen:
Wie hier uyt gaet, heet buyten Christum dwalen.
Wanneer een Schaep haer schuttingh overtreedt,
En vreedlijck komt by d’ander Schapen weyden,
Schoon dat m’op ‘t Schaep geen ander dat en weet;
Dit Schaep (nochtans) moet m’hier om stracx afscheyden
‘t Verliest zijn naem van Schaep, in een afvalligh.
Hoewel ‘t Schaep aert blijft nae als voor lieftalligh.
Daer wordt niet eens gesien op ‘t Schaepjens deughd
Hoe vroom, hoe stil, hoe vreedlijck, en ootmoedigh,
Hoe kuysch, hoe sacht, hoe vol van ’s Geestes vreughd,
Hoe aenghenaem, onnoosel, lief, en goedigh:
| |
[pagina 43]
| |
‘t Sijn dan als eerst, by hen geen meer goe vruchten,
Maer ‘t Schaep wort stracx gesteld in quae geruchten.
Al ‘t Schaepjens deughd wort dan al heel gedempt,
Een yder krijght van ‘t Schaep een groot afgrijsen:
Wee dien, die dan niet met den Herder stemt,
En d’Herders doen, schriftmatigh soeckt te prijsen,
Te wraken ‘t Schaep, nae d’Herders wel-behaghen,
Schoon ‘t hert niet is inwendigh sonder knaghen.
Ghy alle die den naem van Herders draeght,
Verwerpt doch niet ons reden, noch ons beden,
Noch dat m’uyt liefd’, dijns ziel, u yetwes vraeght,
Ay! houd ons niet voor soo bedorven leden,
Misschien wanneer dees saeck komt tot beproeven,
Dat ghy noch hulp, en wijsheydt sult behoeven.
Wat reden gheeft gy, dat ghy ‘t alleen bent
Die Gods Ghemeent’ op d’aerde presenteeren;
Dat God alleen u voor de zyne kent;
Dat Godes Gheest alleen door u wil leeren:
| |
[pagina 44]
| |
Dat ghy alleen meught straffen, en ghebieden,
Als Heer, of vooght, of hoofden van de Lieden?
Is dit de re’en: indien ‘t maer yemand seydt,
En over sulcks den mensch u moet ghelooven?
Merckt dan ‘t ghevolgh, dat op sulck segghen dreyt,
Of ghy niet bent met ‘t Paus ghesegh bestoven:
Maer neen, ghy seght (‘t schijnt heus) men sal ‘t bewijsen:
Wel aen, bewijst, ist klaer soo salmen ‘t prijsen.
Wy zijn, seght ghy, vervolghs ghesuccedeert
Van die, en die (seer wel) tot Mennoos tijden;
Maer Menno self, waer is die uyt ghekeert?
‘t Eyndt van ‘t Succes staet dan bezyden.
Is dit ‘t bewijs? voor Wijsen mach ‘t niet gelden:
Den Wijser moet ‘t bewijs wat klaerder melden.
Ghy seght, wy wijsen u dan op Gods woordt,
Besiet of wy d’Artijc’llen soo niet houden:
Dits ons gheloof, dit leeren wy soo voort,
Dan doopen wy niet Kindren, maer slechs Ouden,
| |
[pagina 45]
| |
En breecken ‘t Broodt: des Heeren Kelck wy drincken,
En snijden af ‘t Lidt, dat begint te stincken.
Is dit ‘t bewijs? ‘t bewijs is wel in ‘t gros:
Dit segghen oock meest al die palen stellen;
Maer lieve seght: stelt ghy dit niet te los?
Sult ghy niemandt dan wijder willen quellen,
Als hy in ‘t gros u toestemt met dees reden,
Dat Schaep met Schaep t’saem weyden mach in vreden.
Maer neen, dit waer te grooten kettery,
Dit staen de Herders gansch niet toe te lyden,
D’Authoriteyt die lach dan in de ly,
En d’ouw’ ghevvoont, ‘t af-snijden, en ‘t waen-mijden.
Gheen vreemder dingh, dan die haer menschen palen
Wt ‘t Schaepjens weyd hem onderwond te halen.
V poincten nu, en dan by u beraemt,
Om juyst hier aen de Schapen te beproeven,
Schoon ofse van veel Herders zijn be-aemt,
‘t Is mensch-ghebouw, en staen op losse schroeven:
| |
[pagina 46]
| |
‘t Blijckt als sy ‘t een, of ‘t ander t’samen stellen,
Dat sietm’ eer langh, weer door haer selfs neer vellen.
Ghy Herders seght: wie gheeft u sulcken macht,
Om dit en dat nae u vvaen te beramen?
En die u dit en dat soo waerd niet acht,
Dat ghy die gheest soo vreemd, en snoode namen?
Soo dat d’onnoosel, die u woordt ghelooven,
Door onkund’ ‘t Schaep van zijnen naem berooven.
Bent ghy niet seer verblindt in u verstandt,
Dat ghy noch weeght, noch acht der vromen vvandel?
Maer om ‘t verstand af snijdt, en mijdt, en bandt:
O lieve Heer, waer leert g’ons sulcken handel?
‘t Schijnt dat gheen grooter Gods-dienst kan geschieden
Dan datmen straft, en bandt de vrome lieden.
Eerste Pause.
Heet dit u doen, gheloof, stelt ‘t eens in vuyr,
Of op den toerz van Christus leer en leven.
| |
[pagina 47]
| |
En proeftet aen de Goddelijck natuyr,
‘t Sachtmoedigh Lam heeft die dees wet ghegheven?
Neen, ‘t teghendeel, door draghen leert hy draghen;
Iae ‘t leven selfs voor zijnen Broeder waghen.
De straf uyt liefd’ (merckt wel) wordt niet gewraeckt,
Maer wel u Ban, want s’is ons niet beschreven:
‘t Is Pharizeus, by haer, en u ghemaeckt:
Dien Ban die wordt van u soo hardt ghedreven,
Dat vreed, en trouvv in d’Echt daer voor moet wijcken,
Iae Liefde selfs moet ‘t zeyl voor u Wet strijcken.
O Afgodt ban! wat hebt g’al quaedts gewrocht,
In Christi weyd, by al d’onnoosel Schapen?
Wat heeft Waens-buyten-trouvv quaedts by gebrocht?
D’Echt-mijdinghs quaedt dit d’harde Harders Wapen;
Hier moetet al voor barsten, en voor buyghen,
‘t Ghevolgh van dien, sal ‘t onheyl u betuyghen.
‘t Werck schaemt sich soo, dat ‘t best dient toe gedeckt,
‘t Is sulckx, wie ‘t kent, heeft oorsaeck droef te weenen,
| |
[pagina 48]
| |
En oorsaeck, dat de wereld ‘t selfd begeckt:
Dit springht de vromen steets aen voor de schenen,
Soo dat ‘t schaem-root haer dwingt ‘t gesicht te luycken,
En derven tongh, noch oogh schier niet ghebruycken.
Waerom soo seer op straf, en Ban ghestart,
Als Pharizeen, met werpen van de steenen?
Denckt ‘t self besien heeft haer in ‘t hert benart,
Want elck een sloop en droop als sondaer henen.
Ten zy dat wy gherechter zijn als desen,
Soo zijn wy al van Godes Rijck verwesen.
Straft, maer siet toe, dat ghy niemand en straft
Dan sulck alleen, die u klaer zijn gheboden,
Op dat g’u selfs gheen Oordeel en verschaft,
Maer eerst is u onstraflijck zijn van noden:
Bevoelt g’u vry, jae vvaerlijck vry van sonden,
Laet dan uyt Liefd, dien mensch de straf verkonden.
Wy sien ons selfs meest altoos over ‘t hooft,
En letten scherp op onse broeders felen;
| |
[pagina 49]
| |
Ons naestens hayr, dat word van ons gheklooft,
En weten nerghens minder aff dan helen.
‘t Suyrdeegh moet uyt (‘t is waer) eerst uyt ons selven,
Hier vind den Mensch ghenoegh om uyt te delven.
Ons selden hardt, ons Broeder soet, en sacht,
Daer sal den Mensch, hem selven best by vinden,
En dat men staegh nauvvop sich selven acht,
Eens anderen sout, soo licht niet onderwinden,
Meer sien op ’s naestens deughden, dan ghebreken,
Waert soo gheschiet, daer kanmen liefd op queecken.
Houd op, o Mensch, van ‘t menschelijck ghebouw,
Vol van ghewar, want ‘t werck wil niet bedyen,
Bout, sonds berouvv, in stee van Buyten-trouvv,
Laet menschen Ban, d’echt mijdingh sachtjens glyen,
Laet ’s Heeren Wan, sulck suyvren zijn bevolen,
Want ‘t is een saeck voor d’onvernieud verholen.
Niet veel en hebben Christi sachten Gheest,
Waer door men recht het straffen kan ghebruycken,
| |
[pagina 50]
| |
Men heeft hem juyst niet alsmen Schriftuer leest,
Den mensch moet eerst al laegh, ootmoedigh duycken,
Eer hy ontfanght Gods Geest, ghenaed, en gaven:
Gheen mensch verrijst, of moet eerst sijn begraven.
Ghy Herders hadt ghy ‘t volck met ernst gheleert,
Dat hy die straft, onstraflijck moest verschijnen,
De Christenheydt en lagh soo niet onteert:
Hierom moet ’s menschen plantingh oock verdwijnen;
Die noch toesagh, ‘t is tijdt om noch te boeten,
Door liefd’, en trouw, malkanderen weer ontmoeten.
Weeght eens wat buyten Christo is gheseydt:
‘t Is wel een schrick, dit woordt soo staegh te hooren:
Want buyten ‘t Lichaem is gheen saligheydt.
Wie buyten trouvvt, die gaet dan heel verlooren.
Iuyst u Ghemeent alleen is in den Heere:
Dit is by u een alghemeyne leere.
Vraegh: trouwden Sara buyten haren Heer
Met seven Mans, die al t’saem vleyslijck waren?
| |
[pagina 51]
| |
Seght ghy, o neen, (‘t is recht) de vraegh is weer,
De sevens Mans, haer trouw wilt ons verklaren,
Was s’in den Heer (o neen,) ‘t vleesch blijfter buyten:
Leert hier nu eens ‘t recht in en uyt besluyten.
Gheen Christen trouw, moet buyten d’Heer geschien,
‘t Moet seker gaen, men mach niet buyten Trouwen,
Laet ons de trouw in u ghemeent besien,
Vraeght yder een, soo wel de Mans, als Vrouwen,
Of zy wel durven spreecken in conscienty,
Dat al haer trouw, alleen is Gods intenti.
Of vleysch, en bloedt, en eer niet wordt be-ooght,
Off, geldt, en goedt, en noch meer aerdsche saecken,
Schoon ofm’ al veel, van inden Heere booght,
De daedt die spreeckt, de Rijcken, d’Armen laecken,
‘t Wat trouwt aen ‘t Wat, en ’t Niet moet aende Nieten,
Dan moet dees Trouw, noch in den Heer al hieten.
| |
[pagina 52]
| |
Tweede Pause.
Een yder self kan weten wat hy meent,
‘t Zy in zijn trouw, in woorden, en in daden,
Als hy ‘t woordt Godts maer hert, en ooren leent,
Eens anders hert of sin kan hy niet raden:
Maer voor hem selfs kan ‘t in den Heer gheschieden,
Wie ‘t soo verstaet, kan Paulum recht bedieden.
Wat volght al quaedts uyt een verkeerden sin?
Noyt goedt is uyt dit mis-verstandt ghesproten:
Ons Heeren sin brenght gheen verwerringh in,
Maer vreed’, en liefd, die wordt hier uyt ghenoten.
Een Christen trou, daer komt ’s Geests aert uyt luchten
En d’ander trouw, die kentmen aen zijn vruchten.
Ghy vreest misschien, wanneer u buyten-trouvv
Dus wordt vernielt, jae in de grondt vertreden,
Dat dan ’s vleysch ruymt, soo wel in man als vrouw
Heel d’overhandt sal nemen (‘t schijnt oock reden)
| |
[pagina 53]
| |
Maer denckt, als ‘t quaet vergaet, door ‘t goet te hooren,
Soo heeft den mensch niet goets, maer ‘t quaet verloren.
U binnen-trouvv baert selfs een sulcken ruymt,
Dat overal de daedt en vruchten spreecken,
Want niemand meynt dat hy yets goets versuymt,
Men siet nauw meer op sulck, of sulck ghebreecken,
Slechts alsmen trouwt aen een van zijn Kercks leden,
Dan ist al wel, dan is men wel te vreden.
Maer in den Heer te trouwen, dat’s een dingh
Dat weynigh menschen soecken te betrachten;
Trouvv in den Heer gheschied niet soo gheringh,
Wie ‘t wel erkouvvt, sal ‘t vry wat waerder achten.
Want sulck een mach hem selven niet meer leven
In ‘t minst, noch meest, maer heel sich Godt begheven.
Ons Heeren doodt komt sulck een niet te nut,
Dire sich in dn Echt met vleysch, en bloedt beraden,
Al ‘t selfs-ghesoeck is Sathans, en ‘t af-schut
Van mensch, en God, de Ziel haer meeste schade.
| |
[pagina 54]
| |
Eerst Gods ghetrouw, en dan de Trouvv beginnen,
Wie ‘t soo aenvaerdt, sal sich niet licht versinnen.
O ruyckloos doen, of een vermetenheyd,
Soo onbedacht een sulcken Wet te keuren
Daer Christi Leer, in ‘t minst niet van en seyd,
Daer niet uyt spruyt, dan haet, en twist, en scheuren,
Een Mensch gheschuw, na Menschen waen ghereghelt,
En dan dees Wet, met d’hooghste Ban bezeghelt.
Hoe eer des Menschs insettinghs Wet verdwijnt,
Hoe eer Gods Wet, en waerheyd sal verschijnen,
‘t Is langh ghenoegh, ‘t hert met u Wet ghepijnt,
Laet Godt eens zijn een heere vande sijnen,
‘t Verdorven kindt, heeft ‘t hert te langh beseten,
En daer beheerst d’consvienty, of ‘t gheweten.
Laet los, die ghy t’onrecht ghevanghen houdt,
Met Menschen Leer, met dwangh, ontsigh, of smeecken,
Want u ghebind, off Bandt word kranck, en oudt,
Een Geestlijck Mensch, is die al heel ontweecken,
| |
[pagina 55]
| |
Dies rust u hooft, schaft aff, laet alles varen,
‘t Gheen u, en Schaep, brenght in een Ziels bezwaren.
Drijft sulcken Trouw, die ‘t heer inwendigh kent,
Die Godes Gheest, in Schrift den Mensch komt leeren,
Daer Gods Geest selfs, maer ‘t vleesch geen waghen ment,
Want dees fijn zijn waer lusten, en ‘t begeeren,
Gantsch zijn ghekruyst, ghestorven, en begraven.
Al d’ander zijn, der sonden Knecht, en Slaven.
Dat meest de straf gheschiet uyt enckel waen,
Dat kanmen meer als al te klaerlijck mercken,
Wie sulck Bandijt niet mijt, word afghedaen,
Doch sonder Schrift, maer d’alderquaetste wercken,
Daer word schier noyt, of selden van ghehandelt,
Hoe afgodisch, of vleeschlijck eender wandelt.
De Gierigheydt, de wortel van al ‘t quaet,
De Hoovaerdy, de Wellust: ‘t prachtigh leven,
Sorghvuldigheyd, en allen Overdaet,
In spijs, en dranck, dit wordt al toe ghegheven.
| |
[pagina 56]
| |
In ‘t Gast-ghenoo van die klaer zijn verboden,
Dit zijn by haer gheen sond om uyt te roden.
Een eenigh niet by hen als uytghekipt,
Weeght zwaerder als de grootste hier beschreven,
Hier is haer werck, en Kerck, soo nauw bestipt,
Wie maer eens kickt, hier teghen, mach wel beven,
Is dit niet wel Kamelen heel verslinden,
En ‘t Mug ghesift sich yvrich onderwinden.
Vergadert u gheen schatten hier op d’aerdt,
En al de Ween, die scherp de Rijcken dreyghen,
Dees spreucken zijn schier niet, off weynigh waerdt,
Off Subtijl-gheest die kanse daer heen neyghen,
Dat Schat, en Rijckdom, niet met al en schaden,
Schoon Christus selfs, een Christ die leert versmaden.
Derde Pause.
Ia ‘t schijnt de Rijcken zijn nu t’alderwijst,
Dees worden meest tot Dienaers uyt ghekoren,
| |
[pagina 57]
| |
Haer woort dat geldt, d’welck yder vreest, off prijst,
En d’arme Le’en, die moeten na haer hooren,
Soo siet m’haer d’armen sulcke Wetten maecken,
Die sy niet eens, met haer selfs Vingher raecken.
Veel draghen wel den Naem van een Dienaer,
Maer t’dienen (laes) als Christus heeft bewesen,
Die soo rijck was, en hier soo arm vvaer,
(Om onsent wil) daer wilmen niet aen wesen,
Off Paulus (merckt) die dienden allegader,
Ghelijck een Voedster, en een minlijck Vader.
Dees Leeraers zijn ontallijck over al,
Die ‘t Vader hert seer selden ‘t Schaep bethoonen,
Doch ‘t schijnt eens ’s weeckx, off vry wat wesen sal,
Maer by elck Schaep, na yders standt te woonen,
Met troost, en raedt, den tijd hier toe besteden,
Dat waer een deught, en vreught, voor al de leden.
Hoe sober worden d’arme Le’en besocht,
In druck, of nood, of in ‘t verborghen lyen,
| |
[pagina 58]
| |
Ach! die dees saeck eens recht uyt segghen mocht,
En voor dees waerheyd, als een Christen stryen,
Iae hoemen staegh de Rijcken koomt begroeten
Men hoogher eer, en dienstbaerheydt ontmoeten.
‘t Is meest al schijn, waer mensch sich keert, of wendt:
‘t Kruys wordt gemijdt: dus mist men Godes graey,
Liefd, ‘t hooghst ghebodt, verkouwt, en loopt nae ‘t endt,
Het draeyt schier al nu op consideracy,
Of ’s vleysch insicht, of op haer oude zeden:
Dus steltmen vast ‘t onrustigh hert te vreden.
Als ymand door opmerck yets wordt benouwt,
Mids Godes kracht, die ‘t hert so koomt beroeren,
En meer van Godt, als van de menschen hout,
Die vreestmen of de Sathan mocht vervoeren;
Of ‘t heet een vreemt verstandt, of een vertsaghen,
Daer elck voor schroomt, om sich by dien te wagen.
Maer hoe zijn wy dus in uoogh vervremt,
Ist om dat wy u dolingh somtijdts noemen?
| |
[pagina 59]
| |
Of datmen juyst u alles niet toe-stemt
‘t Gheen wy niet veel, en ghy soo hoogh gaet roemen?
Is dat soo vreemt (hoe) gaen we t’saem niet scholen,
Of keund g’als wy, als menschen mee niet dolen?
Waerom soo vreemde woorden by-ghebrocht,
Die niet en zijn in ‘t Christen-boeck te vinden?
En daer op Stoel, en elders mee ghepocht:
En dan ghetracht de mensch hier aen te binden.
Maer merckt eens (hoe staet in ons Lesz’ geschreven?)
Een Christen moet uyt zijn gheloove leven.
Het mijn is niet een ander zijn gheloof,
Want ik moet voor mijn selven Godt betrouwen:
Waerom maeckt d’een de ander dan dus loof?
‘t Is Godes gaef, die laet ‘t hem niet berouwen,
Dat’s gheen gheloof d’Artijc’len kunnen spreecken:
Maer door de Liefd’ ‘t gheloof uyt laten breecken.
Een sulck geloof, dat nu meest wordt gheleert;
Daer vintmen sich in ‘t eynde by bedroghen:
| |
[pagina 60]
| |
Want in doodts nood ist niet met allen weerdt,
Noch hoop, noch troost en wordt hier uyt ghetoghen,
Gods rijck bestaet in kracht, en niet in woorden:
Daerom noyt schaep die ‘t woorts kracht noyt en hoorden
Merckt op ‘t gheloof dat ons Sint Ian aen prijst:
‘t Heeft sulcken kracht; de wereld t’overwinnen:
Maer als ’s vleys lust steets in u hert op rijst,
En ghy hier toe verleent u kracht, en sinnen.
Ghelooft dan niet dat ghy ghelooft in waerheydt,
Want ‘t waer geloof heeft cracht, en geeft sijn klaerheyt.
Soo wie daer spreeckt, die spreeck als Godes vvoordt,
Een Christen moet aen wederzijds niet hincken:
Een yder praelt met zijn Ghemeente voort,
En zijn gheloof, waer van veel vruchten stincken.
Waer leert Gods woort ‘t gheloof by puncten stellen,
En uyt ‘t beraem een sulcken oordeel vellen?
Siet op de vruchten van u een Ghemeent,
Ach! hoe ghemeen zijn al de Lichaems leden;
| |
[pagina 61]
| |
Siet of de daet Ghemeent niet en verneent,
D’een op den top, en d’ander gansch beneden;
D’een vol, en sat, en boven al ‘t behoeven,
En d’ander arm, ellendigh in ‘t bedroeven.
Gheen dinck vertoond sich min als Al ghemeen,
Als in ziels spijs, en gaen ter Predicacy.
Siet Tafel, ‘t Kleedt, en ‘t Huys van beyd dees Leen,
Seght dan ghemeen, of met ons, o eylacy!
En beyder standt, die moetent al versaecken,
Of ‘t Hooft kan beyd met hem niet ghemeen maecken.
Meest al haer Wetten diese heeft gheraemt,
Daer is gheen kruys, noch sterven in begrepen,
Als m’haer ontkleedt, soo staetse naeckt beschaemt:
Dit merckts’ oock wel, maer ‘t vleysch is soo beslepen
Dats onder schijn van Kerckx, of Schaeps bevryen
Het Christen Schaep aen doet het meeste lyen.
| |
[pagina 62]
| |
Vierde Pause.
Elck roept, en smaelt op d’anders Kercks abuys,
En bidt (soo ‘t schijnt) dat God de Scheur wil heelen:
Maer wie verbetert doch zijn eyghen huys?
Soo soeckt men (laes) met Godes Kerck te spelen.
Woud yder een hem selven recht versmaden,
Hoe haest soud God dan heelen al ‘t scheurs schaden.
Soo langh een yder waent dat hy ‘t best is,
Soo kan gheen recht vereeninghe gheschieden:
Maer dacht elck een misschien ick gis, of mis,
En ’s naestens doen moet ick op ‘t best bedieden,
En schicken in, al wat mijn Heer wil dulden,
Op dat ons Heer vergheef oock onse schulden.
Ten waer dat ons den hooghen noot hier drongh
Ter liefden van soo veel onnoosel Schapen,
De Pen en soud niet doen soo wijden sprongh;
Iae liever al dees dinghen laten slapen:
| |
[pagina 63]
| |
Maer d’wijl men siet om Iosefs schaed niet truyren,
Soo tracht Liefds aert dees saeck nae ‘t best te stuyren.
‘t Is gansch niet vreemt soo m’hier om wort versmaet,
Om datmen derfde Waerheyd ronds belyden,
‘t Waer vreemder dat sulck een niet wierdt ghehaet,
Want ‘t blijckt doorgaens; jae al van Abels tyden:
s’Vleysch sichtbaer Kerck vervolgt en doot s’geests kindren
Om datse vreest s’vleysch Godsdienst sal m’haer hindren.
Maer troostlijck ist, dat een die waerheydt mint
Geen waerheyd schroomt, veel min haer soeckt te vlieden:
Een gheest’lijck Mensch is gheestelijck ghesint:
Vreest God alleen, en daerom oock gheen lieden.
n Ziels zerigh oogh kan n Licht niet wel verdraghen:
Maer die God lieft, mint oock sijn straf, en slaghen.
‘t Is wis dat veel, in veel onkundigh zijn
In ‘t snel gheban, t’oordeelen, en ‘t verdoemen,
Want ‘t bannen heeft een Euangelisch schijn,
Om dat Gods woort Gods Kerck so reyn komt roemen
| |
[pagina 64]
| |
Gansch sonder vleck, of rimpel, soo wy lesen:
En d’Heyl’ghe Kerck moet als Godt heyligh wesen.
Maer weet wat Christus van sulck suyv’ren seydt,
Hy scheltse voor gheveynsde, die ‘t soo plegen,
Reynight voor eerst ‘t vuyl dat inwendigh leydt,
‘t Verborghen quaedt dats Gode meest in teghen:
‘t Wtwendigh vuyl wijckt dan door ’s Geests bestieren.
Waert soo gheschiedt sal Ban en Oordeel vieren.
Soo ymand oordeelt ‘t gheen hy niet en weet,
Door Schrifts misbruyck zijn Broeder komt bezwaren
Verdoemt, dats wis, zijn naesten heel ghereet,
Leert eerst u les, en laet u Oordeel varen:
Merckt hoe ‘t Wets volck hier deur bestont met schande
Dies volght Godts raedt, doet liever Offerhande.
‘t Gedicht schijnt scherp, voor die door d’oud gewoont
Wt misverstandt haer naesten strengh tracteren:
Maer liefje deught, wenscht niet te zijn verschoont,
Ghedenckt soo langh wy leven, moetmen leeren:
| |
[pagina 65]
| |
Proeft, weeght, en stelt u selfs in Gods presenty:
Doet and’ren dan als ghy wenscht u sententy.
Schaemt u oock niet t’af schaffen sulcken saeck,
Die ghy voor goet doch nimmer kunt proberen,
En neemt voortaen u aldermeest vermaeck
In Vaderlijck de Schapen te hanteren;
Leert ‘t Schaep met ‘t Schaep, door ‘t voorbeelt van u leven
T’saem minsaem zijn, en ‘t Lam zijn eere gheven.
Schrickt voor dit woordt: ghy Herders die u vvoords
Het volck voor preeckt, Siet ick wil u toevoeghen
Eeuwighe schand, en smaetheyd voort en voort:
Helaes wat quael, helaes wat pijnlijck wroeghen!
Ick wil al ‘t bloedt noch eysschen van u handen,
En wil mijn Schapen rucken uyt u tanden.
Want ghy hebt u u eyghen dinckx ghemoeyt,
En sulckx de Schapen strickt doen onderhouden;
Iae ‘t is door u, soo diep in haer begroeyt.
Dat sy hier op meer als op Gods woordt bouwen.
| |
[pagina 66]
| |
Godt noemtse dul, en ‘t vree wordt hen versproocken
Die ‘t Schaep hier in met valschen vreed komt stroocken.
Hadt ghy ghebleven by mijn goeden raedt,
En ‘t volck mijn Woordt gheleert, en voor ghedraghen,
In stee van u, ‘t volckx standt waer niet soo quaedt,
Sy hadden haer gheschickt nae mijn behaghen,
En hen bekeert van ‘t boos en snoode wesen:
Daer nu ‘t Kerckx quaedt soo hoogh is op gheresen.
Wie mijn Woordt heeft, die predickt mijn Woordt recht,
Want Stroo en Tervv wil niet te samen rijmen;
‘t Stroo voedt gheen ziel, u Stroo-vvoordt is te slecht,
V Stroo voor Terw is wis een Godlijck crimen.
Gods woort dat’s als een vyer d’welck komt verteeren
Al ‘t aertsch, dat ‘t Godlijck zaet soeckt te verheeren.
Iae ‘t is een Hamer die ‘t steen-harde hert
Vermorsd als gruys, hoe sondigh, en geschonden,
‘t Brenght in de ziel een sulcken druck en smert,
Dat self ’s Geest sucht ‘t gevoel best kan verkonden.
| |
[pagina 67]
| |
O groote kracht! wie ‘t uyt lijdt wordt ghenesen,
En wordt door ‘t Woordt by God seer hoogh ghepresen.
Vijfde Pause.
Ghy Herders sult nu niet meer Herders zijn,
Want ick wil selfs mijn Schaepjens geestlijck weyden:
Ghy bent te vet, te sat, te vol van zijn;
Van al de Volcken vvil ick haer uyt leyden,
En op ’s Gheests hooghe berghen t’samen koyen,
Schoon hoe de Herders trachten te verstroyen.
Denckt niet dees propheey gaet mijn niet aen,
Elck Herder moet nochtans hem selven proeven:
Wie ‘t Lam niet volght, kan voor ‘t Lam niet bestaen,
Eens Herders ampt eyst vry een groot behoeven:
Hy moet hier toe expreslijck zijn ghesonden,
En totter doodt trouw voor ‘t Schaep zijn bevonden.
Dit heet ghetrouw, als ‘t wesen, vrucht, en leer
Of vvandelingh t’saem Christlijck sich verthoonen.
| |
[pagina 68]
| |
‘t Onstraflijck voorbeeld van ons alder Heer
Moet d’Herders ziel, als Tempel, steets bewoonen,
Om dat de Schapen deur haer niet en dolen:
Denckt dan, ‘t Schaep is den Harder hoogh bevolen.
Ghy Herders hebt meer als een mensch credijt
V selfs ghemaeckt ver buyten d’ootmoets palen,
In stee van vreedsaem, ghy seer wreedlijck bijt.
Is dit gheen saeck waer deur de Schapen dwalen?
‘t Schaep vreest, in plaets dat d’Herders soud beminnen:
Hoe soud ghy Herders dan meer Schapen winnen?
‘t Is al gheen ruymt, al wat ghy ruymte noemt,
Noch al gheen nauwt, dat ghy soeckt diets te maecken;
‘t Is al gheen goudt wat blinckt, daer ghy van roemt,
‘t Schaeps ruymt en nauwt zijn geen van sulcke saecken
Als menschen Ban, en wreedlijck af te snijden,
En sonder Liefd’ te schuwen en te mijden.
Wat dunckt u selfs, ist niet heel grof ghedwaelt,
Dat ghy u Ban noemt Ierusalems mueren?
| |
[pagina 69]
| |
Wt welcken Schrift hebt ghy dit toch ghehaelt?
Voorwaer een saeck wel waerdigh te betreuren,
Te meer Gods gheest contrary komt beschryven,
Dat m’op dien tijdt hier is gheen Ban soud dryven.
Roemt ghy u ‘t nieuvv Ierusalem te zijn,
Ghelijck ghy doet, waer sal u Ban dan blijven?
Dees Prophety laet zijn u Bans fenijn:
Ay, wordt eens Mans, en blijft niet langher Wijven!
Weest oock niet meer u eyghen Wetsche slaven,
Maer lieft veel meer de gheestelijcke gaven.
O Liefden bant! in Ban ghetransformeert,
Wt ’s menschen waen, Schrift schijnlijck voorgedragen;
O edel Liefd, verkeert en vreemt gheleert,
Nu Ban Liefd heet, souw Godt sulckx wel behaghen?
O monstreus Lam! twee-hoornigh, soo wy lesen,
Niet uyt Godts troon, maer uyt d’aerd op gheresen.
Ist waer, sal yder gheven reeckeningh,
Van ygh’lijck woordt, ondienstigh uytghesproken?
| |
[pagina 70]
| |
‘t Woordt Buyten-trouvv, en Ban is niet gheringh,
Merckt eens, hoe wort Schrifts sin hier deur gebroken,
Iae tijdts verquist, en soo den andren stijven:
Soo dats’ in stee van leeren t’samen kijven.
Veel zijn en blijven kindts in meest haer doen;
Iae waert noch kindts, maer (laes) veel grijse hayren
Sijn wel vernoeght, slechs hooren ’s weeckx ‘t Sermoen,
En dencken niet om ‘t kint van hondert Iaren,
Dat sich met Melck, en anders niet laet voeden.
Wordt hier ghedoolt, soo houdt het ons ten goeden.
Helaes ’s Geests vrucht van ware vriendlijckheydt,
Verdraeghsaemheydt, ootmoedt, en sulcke deughden
Waer door men tot een Schaepjen wordt bereydt,
Die d’oorsaeck zijn van Mensch, en Eng’len vreughde:
Dees zijn soo raer, dat sulcke nauw komt voor ooghen;
Noch dorf sulck volck so hoogh van haer Kerck bogen.
Al wie ‘t Liedts sin in synen boesem draeght,
En als een Schaep erkouvvt de waerheydts reden,
| |
[pagina 71]
| |
En nae gheen smenschen wet, maer nae God vraeght:
Dees worden t’saem Meed-standers hier beleden:
Dies hoeft niemand ‘t Liedt een mensch op te dringhen,
Maer wie ‘t toestemt, die helpt die mee volbringhen.
|
|