|
| |
| |
| |
Chronyk
Der merkweerdigste gebeurtenissen voorgevallen gedurende het jaer 1822, getrokken uyt de nieuwsbladen en andere echte bewyzen.
Men heeft er bygevoegd
De gebeurtenissen van het vorige jaer, die door de andere chronyk-schryvers verwaerloosd of niet aengeteekend zyn.
Pour l'homme vous savez comme il est fait; Rome, Londres, Paris, passent leur tems à demander ce qu'ily a de nouveau.
De auteur van Essai sur les moeurs etc.
| |
1821.
(15 January.)
Vergelyking der geboorten binnen de stad Gent in den tusschentyd eener eeuw, volgens eene nauwkeurige opgave
| In 1720 |
1523 geboorten. |
| In 1820 |
2403 |
| Verschil in meer |
880 |
| |
(12 February.)
Men schreef uyt de grenzen van China dat aldaer sedert eenigen tyd een officieel dagblad voor alles wat de godsdienst, de wetten, en zeden betreft, verscheen. Elk artikel van dit dagblad moet, voor aleer in hetzelve te worden geplaetst, aen den keyzer overhandigd worden, en indien Z.M. hetzelve goedkeurt, is er uytdrukkelyk verboden daer aen, op de strengste | |
| |
straffen, eenige verandering toe te brengen, In 1818 een voornaem chinees, die ter zelver tyd lid van het geregtshof was, werd, om dat hy valsche tydingen in hetzelve nieuwsblad had geplaetst, ter dood gestraft, de sententie bragt mede, dat hy zynen pligt als getrouw onderdaen had verzuymd en aen de verschuldigde eerbied aen den keyzer, was te kort gebleven.
| |
(12 Maert.)
Een brief uyt Surinamen van den 31 january meldt dat men op den 21 en 22 derzelve maend, een groot deel der schoone stad Paramaribo, in die volkplanting, was afgebrand. Omtrent 400 huyzen met meer dan drymael zoo vele gebouwen, dienende voor magazynen, de katholyke en protestantsche kerken, het hôtel Van de politie, de stads-waeg en de plaets der burgerlyke wacht zyn, in 18 ueren tyds, de roof der vlammen geworden. De schade was onberekenbaer. In dezen ongelukkigen voorval, had niemand het leven verloren.
(De giften, ter gelegenheyd van dezen rampspoed, in de onderscheyde provincien van dit koningryk, ingezameld, hebben volgens het verslag der commissie, tot dies van wege Z.M. benoemd, beloopen ter somme van 104,320 guldens 10 cents.)
| |
(18 April.)
Men schreef uyt Londen het volgende: Zekere heer zyne provisie van bier opdoende, beklaegde zich dat hetzelve zoo goed niet was dan hetgene hy gewoon was te hebben. De brouwer hield staende dat het allerbest was, en bood hem aen, hem zulks te bewyzen met boxen; de arme heer, buyten staet van zich te verweren, werd de borst bont en blauw geslagen en een' vinger gebroken. Deze onbeschofte brouwer was veroordeeld tot eene boete van 1000 ponden sterling.
| |
(7 Juny.)
Wy nemen over uyt den Journal de Gand, het volgende:
‘De gazette van Gend meldt dat vrydag laetst, de | |
| |
heer Seghers directeur der messagerie, s'middags met een rytuyg bespannen met vier peerden uyt Brussel vertrokken is, en dat hy tot Gend in dry ueren en vyf minuten is aengekomen.
‘Dat hy denzelven weg, bestaende in tien mylen, in dry ueren en vyf minuten, heeft afgeloopen, is waer; Maer op het verzoek van gemelden heer Seghers, moeten wy alhier (zegt gemelde dagblad) eene dubbele onnauwkeurigheyd der gazette aenhalen. Voor eerst dat de diligentie maer met dry peerden was bespannen, het gene de snelheyd van den overtogt nog verwonderlyker maekte, en ten tweede, dat de koets, niet te middag, maer ten dry ueren na noen, vertrokken is.’
| |
(9 Juny.)
Uyt Londen werd gemeld, dat de zitting der kamer der gemeenten van den I dezer geëyndigd was met het onderzoek der bill strekkende om de grove mishandelingen omtrent de peerden, te doen ophouden. De heer Martin had de grondbeginselen van den maetregel voorgestaen. De alderman Smith merkte aen dat hy niet begreep waerom men de ezels daer wilde buyten sluyten, en stelde een amendement 't hunnen voordeele voor. Hier op ontstond een algemeen gelagch in de vergadering, en het geschater werd nog grooter, toen de president het amendement in stemmen legde, 't gene niet belet heeft, dat hetzelve met eene groote meerderheyd, is aengenomen.
(Wat ons aengaet, wy zouden ook gestemd hebben voor de ezels, en vermoedelyk velen onzers lezers met ons.)
Men vernam uyt Londen, (6 october 1822) dat de wet welke de vreedheyd jegens de dieren gepleegd, bestraft, aldaer onlangs ten uytvoer was gebragt jegens twee personen van hoogen rang. De eerste is een kolonel, die door geweld van zweepslagen, zyn peerd gedwongen had, 16 miles (omtrent zes mylen) in een ure tyds, af te leggen. De andere. de gravin van B. welke hare peerden gedu- | |
| |
rende vyf ueren, in den nacht, in een aenhoudenden regen, had doen houden staen voor het huys van eene harer vriendinnen. De twee beschuldigde zyn veroordeeld elk in eene boete van 50 ponden sterling.
| |
(12 Juny.)
Sedert eenige dagen waren er van Antwerpen naer Orléans tweeëndertig duyven afgeveerdigd; Dezelve verlieten deze laetste stad op den 4 juny 's morgens ten 7 uren en 5 minuten door een mistig en donker weder. Na eenigen tyd boven de stad te hebben gezweefd wendden zy zich allen noordwaerts. Een kwartier urs na hun vertrek begon het sterk te regenen en alles deed gelooven dat het slegte weder zou hebben voortgeduerd. Orléans is 122 postmylen van Antwerpen afgelegen, en de eerste vliegende reyziger die 't huys verscheen, had den weg, in zeven uren en half, gedaen; vyf andere kwamen onmiddelyk daer na; vier verschenen des anderendags, eene op den derden dag, en men was t'Antwerpen van gevoelen dat een veel grooter getal zou zyn te rug gekeerd, indien ze door het aenhoudende slegt weder, niet vermoeyd of verdoold waren geweest.
| |
(20 Juny.)
Men betaelde reeds by voorraed, van 10 tot 40 guinées, voor eene plaets aen de vensters der naburige huyzen van het hof van 't paleys te Londen, voor den dag der krooning des konings. De eygenaer Van een huys, gelegen in de Great-street, rekende dat de dag dezer plegtigheyd, hem 7000 ponden sterlings (175,000 francs) zou hebben opgebragt.
| |
(2 July.)
Een berigt aen de Kerk van St. Leu te Parys, aengeplakt, bragt mede dat het aen de dames expresselyk verboden was, in gemelde kerk te komen met papillotten in 't hayr. Eene onbetamelykheyd, sprak het berigt, die niet geoorlofd was, in achtbare vergaderingen, en die zelfs niet geduld wordt in ongewyde plaetzen, als schouwburgen, enz.
| |
| |
De stafdragers en kerkdienaren tot deze kerk behoorende, werden gelast op de overtredingen te waken, indien zy zich niet willen blootstellen van hunne bediening te worden afgezet.
(Men ziet alhier te Gent zoo nauw niet!... Men heeft hier 's achternoens dikwils eer te bezigen, en men kan toch in een treffelyk gezelschap, met het hayr in de tanden, niet ordentelyk verschynen! Deze reden is, gelyk men ziet, doorslaende.)
| |
(5 Augusty.)
Te Ryssel had men afgekondigd eene nieuwe ordonnantie, waervan de voorname beschikkingen waren, als volgt:
‘Alle persoon van het eene of het andere geslacht welke zal bevonden worden in staet van dronkenschap, het zy op straet, of in publieke verzamelplaetzen, zal onmiddelyk worden beweegd, naer den naestgelegen post van politie, om aldaer, 't hunnen opzigte zulkdanige maetregelen te worden genomen, als naer vereysch van zaken, zal worden bevonden te behooren.
‘Het is expresselyk verboden aen allen herbergier, wyntapper of andere verkoopers van sterke dranken, iemand nog te schenken, wanneer by stomdronken is; mitsgaders van geene zatterikken, of personen die meer dan half gesneuveld zyn, in hunne huyzen toe te laten, op pene van gestraft te worden overeenkomstig art. 479 van den penalen wetboek.’
(Het komt ons voor, dat eene muyte, om er de dronkaerts in op te sluyten, zoo als er te Gent, in de 16de eeuw, aen het stadhuys was geplaetst, een beter uytwerksel zoude hebben; daer men heeft opgemerkt, dat er sedert dit tydstip alhier geene zatterikken meer te Vinden zyn.) (zie omtrent de muyte, hier voren bladz.63.)
Diergelyke politieke ordonnantien, welke de handhaving der goede zeden ten doele hebben, zyn van ouds af, overal in gebruyk geweest, zoo blykt onder anderen, | |
| |
uyt het gene men leest in eene beschryving van het eyland van St. Helena, omlangs te Londen uytgegeven, waerin men eene ordonnantie van den jare 1709 ontmoet, betrekkelyk de lange en vuyle tóngen; dezelve luydt als volgt:
‘In aendacht genomen dat verscheyde klapachtige en ledige vrouwen er haer werk van maken, van huys, tot huys, te gaen en aldaer alle slag van valsche, lasterende en onteerende geruchten op rekening der goede ingezetenen van ons eyland te verspreyden, waerdoor-ze gekyf onder gebueren en zelfs somtyds tweedragt tusschen getrouwde mans en vrouwen te wege brengen, tot groot verdriet van alle goede en vreedzame lieden, en ter volstrekte uytróeying van alle vriendschap en goede gebnerzaemheyd.’
‘Hierin willende voorzien en ten eynde dit misbruyk uytteroeyen en te straffen, alle krakeel te eyndigen, liefde jegens elkanderen op te wekken en de onderlinge vriendschap te behouden. Bevelen wy, dat wanneer voortaen eenige vrouw overtuygd zal wezen kwade gezegdens te hebben verspreyd, of twist te hebben veroorzaekt, dezelve tot over den kop in het water zal worden gedompeld, gegeesseld, of op zulkdanige andere maniere worden gestraft, als naer vereysch van zaken, by het bestuer en den raed, zal worden bevonden te behooren.’
| |
(19 September.)
In een fransch dagblad (l'Ami de la Religion) las men aengaende de mirakelen in Duytschland uytgewerkt, den volgenden brief, door den prins van Hohenlohe aen den paus geschreven, den 16 july 1821.
‘Zeer heyligen Vader, ik legge zonder kunst of snoevery, voor de oogen van U.H. de wonderen, welke alhier in dit oogenblik gebeuren en geve dezelve ootmoediglyk over aen het oordeel van den apostelyken stoel.
‘De voorzienigheyd heeft gewild dat de nauwe betrekkingen welke ik heb met G.M. Bergold, deken en pastor van Hassfurt, een zeer yverig en godvruchtig geestelyke der diocèse van Wurtzburg, my de kennis aenbragten | |
| |
van een welstellend landbouwer, bloedvriend van gemelden pastor, genaemd Marten Michel, woonachtig te Unterrvittighausen, in het grondgebied des groot-hertogdoms van Baden. Ik vernam, niet zonder daervan ten hoogsten getroffen te zyn, dat deze man reeds dikwils Verwonderlyke dingen had uytgewerkt op waterzuchtigen, flerecynisten, dooven, manken en personen kwellende aen verouderde gebrekelykheden, die byna zonder hoop van genezing waren, en dit alleen door de aenroeping van den naem Jesus. Ik was om destemeer aengedaen van vreugde, daer ik my verzekerd had van de godvruchtigheyd en goede trouw van Michel, dien ik zeer geerne een' opregten Israëliet noeme.
‘De magt van hier boven aen dezen braven man gegeven, liet zich klaerblykelyk zien, toen hy door my naer Wurtzburg geroepen, aen de dochter van den prins van Schwartzenbergh, die sedert zeven jaren, geheel haer ligchaem door, zoodanig was verzwakt, dat zy buyten staet was haer eygen te bewegen zonder behulp, hare kragten wedergaf. De prinses was te voren alleen door hem en door my aengemoedigd, het grootste betrouwen op God te stellen, en de genezing volgde onmiddelyk door de kracht van een gebed, gedaen in den naem van Jesus; en dezelve was zoo volmaekt, dat de prinses, vry van banden en werktuyglyke zwachtels, waerin zy lang gekneld was geweest, op staenden voet haer kon regt houden en voortgaen.
‘Het was den 20 juny, dat zulks te Wurtzburg plaets had; al de wereld was er over verwonderd. Onderrigt door Michel, dat ik, als priester, dezelfde en nog grootere mirakelen zonde kunnen uytwerken op geestelyke personen, vervuld met vertrouwen in den naem van Jesus Christus, en in mynzelven vervolgens daertoe eene buytengewone aendryving ontwarende, hoe onweerdig dienaer Gods ik zy, sloeg ik met een vast betrouwen en ondersteund door den goddelyken bystand, de handen aen 't werk en begon verscheyde gebrekelykheden te ge- | |
| |
nezen door het aenroepen van den heyligen naem Jesus, en dit met zoodanig goed gevolg dat er velen genezing of verzachting hunner smerten hebben bekomen.
‘Ik heb onbewimpeld aen U.H. vertoond het gene er alsdan en daer sedert is voorgevallen, ik onderwerp my met eene volstrekte opoffering, my en myne handelingen, aen het hoog oordeel van den H. Stoel. U.H. met aendrang biddende my te willen aenwyzen, in hoe ver, en op wat wyze, ik tot eer en verheffing van den naem Gods en het geluk van het menschdom moet gebruyk maken van het vrywillig geschenk door den allerhoogsten aen my vergund. Indien er in geheel deze zaek het minste mogte worden gevonden, dat aen U.H. mishaegt, ik zal zeggen met den apostel: anathema sit. Ik werpe my met eerbied aen de voeten van U.H. en smeeke deszelfs apostolyken zegen af.’
Alexander, prins van Hohenlohe.
Men schreef uyt Weenen onder de dagteekening van den 13 augusty 1822, het volgende:
‘Het gouvernement heeft aen den prins van Hohenlohe doen verbieden, zyne geestelyke werkingen, waeraen het gemeen zoogezegde mirakelen toeschryft, openbaerlyk uyt te oeffenen. Z.H. ten uyterste misnoegd, over dezen maetregel 't zynen opzigte genomen, heeft Weenen verlaten, om in zyne gewone residentie-plaets te Bamberg te rug te keeren.’
| |
(9 October.)
Het gene alhier volgt, nemen wy over uyt het dagblad van Edimbourg.
Reeds eenigen tyd geleden, had ons wysgeerig genootschap vertoond, dat het zeer geriefelyk zou zyn voor de inwoners van Glasgow de horlogie der groote kerk na den ondergang der zon, te verlichten. Men heeft de proef daervan gedaen op den toren van St. Tron, en de uerwyzer is zoo schitterende verlicht geweest, dat men in ['t] m[i]dden van den nacht, op een' verren afstand, de | |
| |
naeld van denzelven zoo gemakkelyk heeft kunnen zien, dan in 't midden van den dag. De maetschappy van verlichting door gaz, heeft belofd gemelde uerwerk zonder vergelding te verlichten.
Hetzelve is daer na te Parys gevolgd geworden. Men meldde uyt die stad den 18 juny 1822, het volgende:
De uerwyzer van ons stadhuys is thans alle avonden verlicht. De verlichting bestaet uyt een lichtend punt, waervan de oorspronk niet gezien wordt. De uytwerking is zoodanig, dat men op alle punten der stad, gedurende den nacht, even als by dag, kan zien wa[t] uer het is.
| |
(9 November.)
Kreeg men tydingen uyt Londen, dat eene blinde vrouw te Exeter, des zondags te voren, in de kerk der Methodisten gepredikt had. Hare predikatie, gelyk men zich gemakkelyk zal verbeelden, had eene talryke menigte toehoorders by een verzameld. Gemelde vrouw moeste hare redekundige toespraken den volgenden zondag, op den predikstoel van Tapsham, laten hooren.
| |
(12 November.)
Overwinning te Palembang.
De brik de jonge Jacob was den 7 dezer te Hellevoetsluys aengekomen, aen boord hebbende den kolonel Taets van Amerongen met het officieél berigt van de verovering van Palembang op den 24 july 11. Dit berigt is zeer wydloopig en in alles roemryk voor de nederlandsche troepen. De hoofdzakelyke inhoud komt hier op uyt.
De schooner Calypso was den 10 july op de reede van Batavia gekomen met de gewigtige tyding dat de uytrusting onder de bevelen van den generael-major De Kock, na twee zeer hardnekkige gevechten, op den 20 en 23 juny, zich had meester gemaekt van alle de verschanste standplaetzen des vyands te Palembang. Ons verlies in den dag van den 20 bestaet uyt 46 dooden, 55 zwaer- en 42 ligtgekwetsten. Ons esquader heeft in dezen hevigen aenval geleden, zoo in tuygwerken als in het corps der schepen. | |
| |
De kolonel Bisschoff heeft den 23 de laetste batteryen met veel kloekmoedigheyd genomen door de bayonnet, niet tegenstaende het verschrikkelykste vuer des vyands. In dezen laetsten aenval hebben wy 29 dooden, 86 zwaeren 54 ligt-gewonden gehad, zonder te rekenen vyf vermiste matroozen. De kommandant geeft den grootsten lof aen de dapperheyd en regeltucht zoo van de landtroepen als van de zeemagt, en hy zegt dat het onmogelyk is van op te geven alle degene die uytgemunt hebben. Den 27 juny kwam de sultan Machmoud Badarocdien aen boord van het admirael-schip, zeggende dat hy zich wilde onderwerpen en het gouvernement aen zynen broeder overgeven, mits men hem te Palembang zoude laten; maer dit werd geweygerd, aengezien hy zich zonder voorwaerden moeste onderwerpen om naer Batavia te worden gevoerd, ter beschikking van den gouverneur-generael. Korts daerna kwam een andere parlementaire met de volle onderwerping van den sultan, die voor laetste gunste eenen uytstel vraegde, om zyne vrouwen en kinderen tot het vertrek te bereyden, hierop werden hem twee dagen uytstel gegeven, op voorwaerde van terstond alle het grof geschut van de vesten le doen wegnemen, hetwelk den volgenden dag werd gedaen. Badarocdien, zyn zoon en zyn schoon-zoon zullen naer Batavia worden geleyd aen boord van het fregat de Dageraed.
De belangryke tyding van de overwinning te Palembang werd den 9 te 's Gravenhage bekend gemaekt door een salve van 101 kanonscheuten.
Nadere berigten uyt Batavia van den 29 july bragten mede dat de generael en chef den 7 van die maend voor Salat-Jarang was gekomen met de grootste schepen van de uytrusting, en dat de voorhoede het anker was gaen werpen eenige mylen voorwaerts in het gezigt der batteryen van het fort, om aldaer het geheel esquader af te wachten. De vereening was den 16 gebeurd in den omtrek van Muntok, na alvoren eenige kanonscheuten | |
| |
met den Vyand te hebben uytgewisseld. Deze tweede onderneming is met zoodanigen uytval bekroond geworden, dat zy voor langen tyd de ruste in die streken, de herstelling van het nederlandsch gezag te Palembang en eene nieuwe werkzaemheyd voor onzen koophandel verzekert.
(Z.M. heeft bevolen, (mey 1822.) dat er eene medaille zal geslagen worden om de gedachtenis dezer overwinning te vereeuwigen; de uytwerking derzelve is toevertrouwd aen den heer Braemst, onzen stadsgenoot, thans gepensionneerden graveur van Z.M. te Roomen.)
Eene dezer medaillen werd in 't begin van september 1822, door Z. Exc. den Minister van het Publiek Onderwys, enz. aen de curatoren onzer universiteyt gezonden.
Zy vertoont, aen den eenen kant, het borstbeeld des Konings, en op de ommezyde, een' held, bezig zynde eene spiets te werpen; eene gevleugelde overwinning bekroont hem; hy staet overeynd op de voorsteven van het schip, hetgeen, volgens oude voorbeelden, te kennen geeft, dat het eene expeditie en eene overwinning ter zee betreft. De inscriptie rondom het hoofd luydt: Wilh. Nass. Belg. Rex. Luxemb. M. dux. Op den onder-rand van de ommezyde Ad Palembang D. xxiv. Jun. mdcccxxi. Het opschrift luydt: Hostium Munimentis. expugnatis. Satrape. Capto. bello. confecto, zynde eene beknopte inscriptie, welke het oogmerk der expeditie, het welgelukken derzelve, de gevangneming van den sultan en het eynde des oorlogs te kennen geeft.
Het denkbeeld en de uytvoering van deze medaille zyn even fraey; er is veel verhevens in de houding van den held: de teekening is edel en juyst; het hoofd des Konings zeer gelykend, en schynt heerlyk uytgevoerd te zyn.
De laetste berigten uyt Batavia (14 juny 1822) brengen | |
| |
mede, dat volgens brieven uyt Ternate, de koninklyke fregate de Melampus, aldaer den 22 april was aengekomen, aen boord hebbende den ex-sultan van Palembang. De zelve was onmiddelyk aen land gezet en met deszelfs gevolg, naer het fort Oranje, plaets bestemd voor zyn ballingschap, overgebragt.
| |
(7 December.)
Volgens berigten uyt Warschau, van den 30 november, had men aldaer in de kerk der kanonikkerssen van den H. Andreas, de mis in de poolsche tael gecelebreerd. Men meldde verders, dat dezelve voortaen aldaer, alle zondagen, in gezegde tael, zal worden gedaen.
| |
(7 Dito.)
De inauguratie der zael onzer maetschappy van nederlandsche tael en letterkunde in haer nieuw lokael heeft den 4 dezer plaets gehad. Deze plegtigheyd werd aengekondigd door het spelen van den beyaerd en het geluyd der groote klok. De Burgemeester, beneffens de plaetselyke Kommandant dezer stad, waren aenwezig by de zitting, welke geopend werd door den heer Schrant, met het lezen van een rapport over de inrigting der Maetschappy. In dit rapport werden als leden-stichters, opgenoemd: de heeren Van Toers, staets-raed, Schrant, Kesteloot, Mahne, hoogleeraren by onze universiteyt; Hye-Schoutheer, secretaris der regentie dezer stad, D'hulster en De Potter, professoren van het koninklyk collegie.
De president heeft namens de leden der maetschappy, derzelver dankbetuyging gedaen, aen de heeren Burgemeester en Schepenen, over de aenmoediging hun gegeven door de milde vergunning eener geschikte plaets ter houding van hunne zittingen. Hy eyndigde met als honoraire leden der maetschappy uyt te roepen, HH. EE. den baron De Falck, minister van het publiek onderwys, Van Maanen, minister van justitie, De Conink, minister van het inwendig; Mr den graef De Lens; gouverneur | |
| |
dezer provincie; Mr Piers de Raveschoot, burgemeester, Mr Van Doren, generael-major; Mr den prins De Gavere; Mr den baron De Keverberg de Kessel, staetsraed; Mr den burggraef Dubus de Guisegnies, gouverneur der provincie van Antwerpen, Mr den baron De Croezer de Berges, te Brugge; MM. Vanden Ende, te Haarlem; Bilderdyk, Kempen, Van Kampen, Vander Palm, Te Water, te Leyden; Ten Broeke-Hockstra, te Leven; Cappelle, Van Hall, Van Lennep, Stuart, te Amsterdam; Van Ewyk, Van Hemert, Jansen, in den Haeg; Kinker, te Luyk; Lulofs, te Groeningen; Sincons, te Uytrecht; Tollens, Weiland, te Rotterdam; Willems, te Antwerpen, De Bast, kanonik, Le Jeune, te Gent enz.
Eene maetschappy, welke alleen de voortzetting van nederlandsche tael en letterkunde ten doele heeft, ontbrak nog aen onze stad, anders zoo ryk in schoone en nuttige instellingen. Elk neêrlander die zyn land bemint, moet diergelyke inrigtingen, die zich aen alle oorden van ons vaderland verbreyden, toejuychen. Dezelve zullen allengskens doen verdwynen de verwarring van zoo velerhande verbasterde talen, welke aen de vreemdelingen doet gelooven dat wy Vlamingen geene tael bezitten, en vanwelke Scaliger zoude gezegd hebben, gelyk van de Basken; Zy zeggen dat zy elkanderen verstaen, maer ik geloof het niet.
Maer er is een meer verhevene doel 't gene deze maetschappyen ongevoelyk zullen doen bereyken: 't is aen de tael van het vaderland dat zich het aendenken van den grond waerop men geboren werd komt hechten. Alles doet hopen dat alle de inwoners van ons nederland eenen neêrlandschen geest zullen verkrygen, welke zonder eene nationale tael, niet kan bestaen.
| |
(13 December.)
Men schreef uyt Londen, dat de feesten die jaerlyks aldaer gevierd worden, ter gelegenheyd der in ambt-treding van den Lord Maire, van dit | |
| |
jaer, met weynig yver, waren gevolgd geweest:’ Al de ‘aendacht was gevestigd op twee beruchte Boxers, die zich een gevecht moesten leveren. Deze aenval heeft plaets gehad: een der vechters, met name Andrew Strong, (sterke-dries) heeft aen Neat, zynen tegenstrever, felle slagen toegebragt: De wonden zyn dadelyk vermaekt door de chirurgiens, welke te dien eynde, by den kampstryd aenwezig waren. Neat is een oog uytgeslagen en een arm gebroken, de bnyk heeft niets geleden, en de regter zyde is weynig beschadigd; de borst is wat mishandeld, maer het schynt dat hem twee ribben van de linker zyde zyn ingestampt. Men had echter alle hoop, dat hy welhaest zou hersteld zyn.’
- In een werkje, dat wy by geval, onder 't oog hebben, The art of manual defence or System of Boxing. London; (De kunst van zelfs-verwering, of stelsel Van vechten met de vuyst.) worden onder anderen, de Volgende slagen, als degenen, welke met het beste gevolg worden toegebragt, den leerlingen voorgeschreven.
‘The Mendoza. Deze slag, welke zynen naem heeft Verkregen van den boxer van dien naem, door de vaerdigheyd, waermede hy denzelven wist toe te brengen, bestaet hier in: Gy ryst de gevrongen vuyst al onder op, naer om hoog, en laet die met geweld, op het aengezigt van uwen tegenstrever neêrkomen, en indien gy de brug' van zyn' neus wel treft, klieft gy denzelven, van onder tot boven, in twee. (If struck with force on the bridge of the nose, it splits it in two parts, from the top to the bottom.)
‘Een slag op de oogen, maekt uwen tegenstrever blind, en geeft u gelegenheyd hem te slaen naer welbehagen. - Een slag tusschen de wenkbrouwen heeft dezelfde uytwerking, doordien hy het bloed uyt deszelfs natuerlyke vaten dryft en in de oogen en ooglederen | |
| |
jaegt. - Het minste gevolg van eenen slag in den slaep van 't hoofd, is van uwen man te doen in onmagt vallen en daer, als gebold te leggen; maer deze is gevaerlyk, om dat hy den dood kan veroorzaken. (May be even productive of death.) - Een slag onder de linker oor dwingt het bloed, 't gene van het hoofd naer 't hert vloeyt, naer het hoofd te rug te keeren: zoo dat de vaten en zenuwen der herssenen overladen zynde, voornamelyk de kleyne aderen, die te teder zyn, om eene zoo zware drukking te wederstaen, bersten, eene volstrekte gevoelloosheyd in hem, die denzelven ontvangt, veroorzaken, en eene bloedstorting uyt de ooren, mond en neus, te gelyk, te wege brengen. - Een slag onder de korte ribben, of onder de nieren, gelyk men zulks noemt, snydt den adem af, veroorzaekt eene oogenblikkelyke waterlozing, brengt de grootste pynigingen aen en maekt iemand, voor eenigen tyd, kreupel, enz. enz.’
(Het zy ons veroorlofd, diegenen onzer lezers, welke zouden begeeren de materie te approfondiceren, te verzenden naer het hier voren aengehaelde werkje, 't gene met kunstplaten, alwaer de onderscheydene attituden en posen der vechters zyn afgebeeld, is opgehelderd.)
| |
(13 December.)
Eergister zag men de vlammen van een' hevigen brand, langs de schouw eener der voorname huyzen dezer stad, met geweld uytbersten. De vlugheyd van geest der keukenmeyd, die eene kruyk water schielyk in 't vuer smeet, stutte den brand en voorkwam aldus groote schade.
Het huys was verzekerd tegen brand. Men rekende dat de securitas, dit mael, boven de 10,000 francs met eene enkele kruyk water, won. De dienstmeyd aen wie men dit geluk verschuldigd was, werd van hare meesters weg gezonden, en beproefde aldus de waerheyd van het aloude spreekwoord: Die de ha[v]er verdient, enz.
|
|
Auteursrechtvrij