Gentsche Almanak voor den Jare 1823

[p. 51]

Lodewyk de XV. - Sleutels der Stad Gent. - Wyn van Eere.

Toen Lodewyk de XV. zynen intrede, binnen de stad Gent, deed, werd hy voorgegaen door den graef de Segur, grootmeester van het koninklyke huys, welke de voorlopige schikkingen met de overheyd had genomen, opzigtelyk het aenbieden der Sleutels, en den Wyn van eere.

De omstandigheden staen vermeld in de processenverbal, opgesteld door den heer Albert Goeman, een der secretarissen, en zyn waerlyk belangryk.

Voor eerst, voor wat aengaet den Wyn van eere, het schynt dat Lodewyk de XV, denzelven reeds geproefd had, in eene stad, nader aen de fransche grenzen palende; Voegen wy er zelfs by, en zonder te aerzelen, om ons van het eygen woord, te bedienen, dat er Zyne Majesteyt ook aen bedrogen was geweest. Men had haer van dien excellenten Tours aengeboden, dien wy noemen van 't Paeters-vaetje, maer dien de franschen niet kennen. Het is gemakkelyk om begrypen, dat de koning een oogenblik, heeft kunnen gelooven dat het een krygslist was, en dat men voornemens was, hem met den Wyn van eere, te vergeven. Het zelve is voorgevallen in onzen tyd, aen een' bisschop van Gent, in de gemeente van Harlebeke, by Cortryk; zoo als Zyne Hoogweerdigheyd zelf, het dikwils verhaelde.

M^r De Segur besprak dan uytdrukkelyk, dat de twee stukken wyn, welke overigens voor de gasthuyzen bestemd waren, noch Toursse, noch Ingrande, noch Chateau-maurin, noch andere droguen, zoo hy zeyde, mogten wezen; wynen nochtans, waerop onze voorouders zeer verlekkerd waren, en waervan men nog hedendaegs, liefhebbers vindt. En dit werd aldus uytgevoerd.

Er werd ook bedongen, dat de overheyd in groote ambts-kleeding, vooruyt zou gaen tot aen de barriere

[p. 52]

op deze zyde van Maelte-brugge, dat deze aldaer, aen Z.M. de Sleutels der stad, zoude aenbieden, en dat de spreker en de gedeputeerden, de knie buygende, eene aenspraek zouden doen, welke kort, en goed was.

Men deed wat vooraf beschikt was. De korte aenspraek werd overgebragt, en goed bevonden; zy werd gedaen in de fransche tael, door een' spreker die weynig gewoon was aenspraken in het fransch te doen. Men vind-ze in het proces-verbal vermeld. De zelve is kort inderdaed, doch wy zullen niet zeggen, dat zy goed is: de overheyd beveelt eenvoudiglyk de stad aen de goedertierenheyd van den koning. Om godswil, wat redenen kon Zyne allerkristelykste Majesteyt toch hebben, om tegen onze goede stad, zoo verbitterd te zyn?

Het antwoord des konings staet in het proces-verbal mede ingeschreven. De koning heeft geantwoord: C'est bon, 't gene nog meer kort, dan fransch, is.

Voor het overige, werden de sleutels door Z.M. aen den eersten schepen terug gegeven: Maer in 1792, de generael La Bourdonnaie, welke deel maekte van het leger van Dumouriez, nam dezelve, en gaf-ze niet weerom. Zy werden gezonden aen de Conventie te Parys, yan waer zy ook niet te rug kwamen. Twee dezer sleutels waren van louter zilver, en twee anderen ook van zilver en verguld; dit metael was op dit tydstip, een zoo verachtelyk voorwerp, dat het zeer natuerlyk is, dat men de sleutels niet zag te rug komen.

Toen Bonaparte ledent negentien jaren, zynen intrede als eersten Consul, deed, de municipale administratie, gelyk men dit noemde, bood hem de sleutels, op eene vergulde schotel, aen; by het te rug geven derzelve, bediende by zich van bewoordingen, welke door te veel, door hem, herhaeld te zyn geweest, zeer gemeen waren geworden. De sleutels waren van yzer, de eene verzilverd en de andere, verguld.

Wanneer de fransche legers, in 't begin van february 1814, te rug waren geweken, het bestuer hield zich al

[p. 53]

wederom gereed, om de sleutels der stad aen te bieden aen het eerste corps troupen van eenig aenzien, 't welk zich aen de stads-poorten, in den naem der vereenigde Mogendheden, zou vertoonen. Hoe groot moest de algemeene teleurstelling niet zyn, toen men een kleyn detachement kozakken, slecht genoeg uytgerust, en misschien verdoold, zag aenkomen? De yzere sleutels werden aen den kolonel Menzikoff aengeboden, welke vier dagen daer na, zonder van iemand afscheyd te nemen, met zyne kozakken en onze sleutels, haestelyk vertrok. De gazette van Luyk, indien men het nog wel geheugt, was de eenige, die er melding van maekte: zy berigtte ons dat de sleutels door gemelde stad waren gepasseerd, en dat-ze naer St. Petersburg waren vertrokken, alwaer dezelve, naer alle waerschynlykheyd, in een of ander pronkzael, als militaire zegeteekenen, ten toon staen.

Wat aengaet de sleutels welke de fransche generael in 1792, aen de Conventie overzond, men zou niet vermoeden, waer dezelve zich thans bevinden. - Zy berusten sinds vier jaren, ten stadhuyze van Gent.

Het schynt dat Z. Exc., de baron Fagel ambassadeur van Z.M. onzen koning by het fransche hof, vernomen hebbende, dat gemelde sleutels, behoorlyk met opschriften geteekend, berustende waren in eenig wapenhuys te Parys, dezelve van Zyne allerkristelykste Majesteyt heeft te rug verzogt, en dat Lodewyk de XVIII., welke zich altoos met de grootste belangstelling herrinnert de gulle en openhertige ontvangst, welke hy alhier te Gent, gedurende de gebeurtenissen van 1815, heeft ontmoet, en welke zelfs behagen schept in het aenhalen dezer zoo Vereerende omstandigheyd voor onze medeburgers, dezelve, zonder den minsten weerzin, aen den ambassadeur heeft doen te rug geven, en die vervolgens door de tusschenkomst van den heer Gouverneur, aen den toenmaligen heer Burgemeester, overhandigd zyn geweest, welke dezelve wederom heeft doen plaetzen in de archiven der stad.

[p. 54]

Er was inderdaed meer gezwets, dan waer verdienst, in het besluyt genomen door den generael De la Bourdonnaie, van de sleutels aen de Conventie te zenden. Men heeft niet kunnen vergeten, dat toen hy voor deze stad verscheen, de vereenigde troupen dezelve reeds ontruymd hadden, en dat de poorten open stonden.