Logo DBNL
't Geestelijck kruydt-hofken (1657)

't Geestelijck kruydt-hofken

(1657)–Anoniem Geestelijck Kruydt-hofken–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het hondert vier-en-twintighste Liedt,
Een Cronijck-Lied, waer in verhandelt zijn de ghedenckweerdighste gheschiedenissen der gantscher werelt, soo uyt den Bybel, als uyt andere Historien ghenomen, verdeelt in twee deelen: Het eerste van Adam tot op Christum, met het Iaer der wereldt op de kant aengewesen: Het tweede van Christo

tot op dese tijdt toe, met het Iaer der gheboorte Christi op de kant insgelijcks aengetekent, seer gerieffelijck om alle die oude geschiedenissen op haren tijdt te vinden.

Voys: Op u betrou ick Heere.

 
ADam heeft Seth gewonnen, +
 
En desen Enos wan, +
 
Kenan heeft oock begonnen, +
 
Mamahaleel quam an, +
 
Iared began, +
 
En teelde Enoch in dit leven, +
 
Desen wan Mathusalem, +
 
Lamech weder quam van hem, +
 
Dien God den Noah heeft gegeven. +
 
 
 
Cains geslacht hem breyde
 
In konsten groot en schoon,
 
d' Eerste Stadt hy bereyde
 
Voor Hanoch sijnen Soon:
 
Van Musijcks toon
 
Was Iubal hier den eersten wijser:
 
Iabel heeft het Vee geweyd,
 
Tubalcain heeft geleyt
 
De konste van Metel en Yser.
 
 
 
Den Suntvloet quam op d' aerde +
 
Na Sem, Iaphet, en Ham,
 
Arphacsad genereerde
 
Salah, na desen quam +
 
Heber, den Stam +
 
Der Hebreen, Peleg is gekomen
 
Doen den Toorn wert gebout +
 
Van Nimrod hoveerdigh stout
 
die d'Heerschappy heeft aengenomen. +
 
 
 
+Ninus Nineve boude,
 
Sim'ramis hen ontlijft,
 
+ Babel men eerst aenschoude
 
Doen dees Monarch beklijft,
 
Soo men beschrijft,
 
+ Regu bracht Serug nu te voren,
 
+ Desen teelde Nahor na,
 
Dit 's den Vader van Thara.
 
+ Van welcken Abram is geboren.
 
 
 
Veel Rijcken zijn begonnen
 
+ Duyslandt van Thuiscon,
 
+ Itali wert gewonnen
 
Van Gomer Iaphets soon:
 
+ De Spaensche kroon
 
Begint van Tubal, 't hiet Hiberen.
 
+ Siba bout Arabiam,
 
+ En van Chus den sone Cham
 
Krijght Mooren-Land sijn zwarte kleeren.
 
 
 
+ Misraim in Afrijcken
 
't Egyptsche Rijck slaet ga,
 
+ Ophir d' Indische Rijcken,
 
Ochus Vejus daer na
 
Hetruria,
 
+ Oock 't Rijcke der Poleponesen
 
Nu in dese tijdt begint,
 
Door Tribetis onderwint
 
+ Krijgt d' oude stad van Trier haer wesen.
 
 
 
+ d' Afgoden ginghmen eeren
 
Onder het Heydendom,
 
+ Haer afgestorven Heeren
 
Rechtense beelden, om
 
Haer grooten roem:
 
+ Saturnus, Iupiter verheven,
 
Nepthunus, Pluto, Vulcaen,
 
Pallas, Vesta, en Diaen, +
 
Mits haer gewelt oft deugdsaem leven.
 
 
 
Pallas bedocht het weven,
 
Osiris den land-bou, +
 
Ceres den Ooghst quam geven,
 
Bacchus den soeten dou, +
 
Het wagen-tou
 
Leert Gomer den Italianen, +
 
Ingevon de vrye konst +
 
Heeft geleert uyt goeder jonst,
 
Vestalis maegden Godsdienst wanen. +
 
 
 
Abraham uyt sijn Lande +
 
Met Loth sijns Broeders kint
 
Komt in Canaans warande
 
Besnijdenis begint, +
 
Isack hy wint: +
 
Melchisedech is nu ten tijde, +
 
Sodoma met vyer vergaet, +
 
En in dese tijdt opstaet
 
De Galli Priesteren Druvidi. +
 
 
 
Van Isack zijn geboren
 
Esau ende Iacob, +
 
Van dien quamen te voren
 
De Patriarchen, op +
 
Dees tijdt was Iob:
 
Apollo vindt de Medicijnen, +
 
Atlas d' Astronomia, +
 
Bardus by de Celtia +
 
De gouden ende zilver Mijnen.
 
 
 
Israël in Egypten +
 
Door Ioseph wert gebracht,
 
Hercules die beklipten +
 
De Reusen groot van macht:
 
Oock wert geacht
 
In dese tijdt den Trismichiste:
 
+ Van Belgius, Belgia
 
Komt, en in Thessalia
 
+ Ducalien den Sunt-vloet miste.
 
 
 
+ Messana sietmen bouwen,
 
+ Epidaurum, Rodis,
 
+ Lyons siet men behouwen,
 
+ Corinth getimmert is,
 
+ En oock Memphis.
 
+ Melanen krijgt sijn mueren wijder,
 
+ Sparta leydmen 't fondament,
 
+ Troyen wert nu eerst bekent:
 
+ Ook leeft Dedalus den Beeldsnijder.
 
 
 
+ Moyses die wert geboren,
 
+ En Pharao wert gedempt,
 
Op Sina mach men hooren
 
+ De Wet van God bestemt:
 
+ Iosua temt
 
De Heydenen, na hem regeerde
 
+ Athniel, daer na Ehud,
 
+ Welcken Israël beschut
 
Van Eglon die tyranniseerde.
 
 
 
+ Cocrops binnen Athenen
 
d' Olijf-oly eerst smaeckt,
 
Door hem de Beelden henen
 
Op d' Autaer zijn geraeckt,
 
Oock wert gemaeckt
 
+ Den Tempel Apollinis schoone,
 
Proserpina wert gerooft.
 
+ Sozostris het Radt gelooft,
 
+ Tyrus wert nu gestelt ten toone.
 
 
 
+ Samchar slaet Philistijnen,
 
+ Debora, Sisseram,
 
+ Gideon brenght in pijnen
 
De Midianijtsche stam,
 
+ Iair, Tholam
 
En oock Abimelech regieren,
 
Iephtha overwindt Ammon, +
 
Ebsan, † Elom, ‡ en Abdon, +
 
Het volck na 's Heeren wet bestieren. +
 
 
 
Met lieffelijcke snaren +
 
Orpheus, Ampion +
 
De wiltheydt doen bedaren, +
 
Perseus Gorgeon +
 
Nu overwon
 
En Troyen wert vernielt te gronde: +
 
Vlysses, Ayax in haer tijdt,
 
d' Amasones voeren strijdt, +
 
Parijs begint te deser stonde. +
 
 
 
't Latijnsche rijck beginnet +
 
Lacedemon, Corinth, +
 
Simson krachtigh verwinnet +
 
Heli na hem begint, +
 
Samuel vint
 
Den Saul tot een eersten Coningh,+
 
David Goliath versloegh
 
En daer na den scepter droegh +
 
Van 't Coningrijc en 's Heeren woning.
 
 
 
In Salomons regieringh
 
Den Tempel wert gebout, +
 
Ierobeams versieringh +
 
Het volck van God af houd:
 
Doch Basa stout +
 
Wert tot verniel sijns huys gesonden,
 
Amri bout Samariam +
 
Oock heeft men Carthagenam +
 
Begonnen in dees tijdt te gronden.
 
 
 
Abia, Assa mede, +
 
En daer toe Iosaphat +
 
Bleven in 's Heeren zede,
 
Maer Ioram die betrat+
 
Het Godloos padt
 
+ Van Achab, die afgodsdienst pleegde,
 
+ Elias in deser tijdt
 
Veel vervolgingh van hem lijdt,
 
+ Tot God sijn huys door Iehu leegde.
 
 
 
Eliseus deed wonder
 
+ Ten tijden Ioachas.
 
+ Homerus nu bysonder
 
In Griecken een licht was,
 
+ Oock heeft Ionas
 
Tot boet beweeght de Niniviten
 
+ Asarias, Hanani,
 
Urias getuyghden vry
 
Godts wil onder de Israëliten.
 
 
 
+ De Propheten Michias,
 
+ Amos ende Hosea,
 
+ Nahum, Ioël, Abdias,
 
+ Noch een ander Micha,
 
+ Sephania.
 
En Habacuc zijn in dees tijden:
 
+ d' Olympiades men telt,
 
+ Salmanasser met gewelt
 
Komt 't Rijcke Israëls afsnijden.
 
 
 
+ In dees tijd krijght getimmer
 
Romen door Romulus.
 
+ Numa des stoels beklimmet,
 
+ Na hem Hostilius,
 
+ Daer na Ancus,
 
+ Priscus en Servius verheven, +
 
+ Maer Tarquinius seer quaedt
 
+ Wert om Lucreti misdaedt
 
Van Romen uyt den stoel verdreven.
 
 
 
+ In Iuda Ioas dwaelde,
 
Na Ionadabs afganck,
 
+ Amasia die faelde,
 
En Usia ginck manck, +
 
Achas die stanck, +
 
Doch Iotham dede vroom vertoning, +
 
God heeft dese droeve tijdt
 
Door Isaiam verblijdt, +
 
En Hiskia den vromen Coningh. +
 
 
 
Door de Godloose treken
 
Van Amon en Manass' +
 
Is Iuda afgeweken,
 
Vertelt door Iosias: +
 
Ieremias +
 
Leerde ten tijde Zedekiae.
 
Tot den Tempel wert verbrandt,
 
En Nebucadnesar bandt +
 
Het gantsch Iuda in slavernye.
 
 
 
Onder Babels gevangen
 
Leedt Tobias gequel, +
 
Oock gingh der vromen gangen
 
Aldaer Hesechiel, +
 
En Daniel
 
Met de drie mannen in den Oven, +
 
En de wonderlijcke saeck
 
Van Susanna, Bel en Draeck +
 
Geschiede daerom God te loven. +
 
 
 
't Rijck Assur eerst gewendet
 
Door Sard'napalis schant +
 
Op I'hul Beloch, nu endet
 
Met den Beltsaser, want +
 
Door Godes handt
 
Cyrus heeft Babel ingenomen +
 
Astiagis groote macht
 
Onder 't Perssisch Rijck gebracht,
 
Tweede Monarch is dus gekomen.
 
 
 
Zaleucus onderdanigh +
 
Sijns wets wert 't een oogh los,
 
+ Phalaris leeft tyrannigh
 
Met sijn koperen Os,
 
+ d' Horatios
 
Bevrijen Romen van d' Albanen.
 
+ Cresus van Cyro vermant
 
Soude zijn geweest verbrand,
 
Ten ware door Solons vermanen.
 
 
 
+ Gods volck herbout den Tempel
 
+ Haggai, Zacharias
 
Met Iesua exempel,
 
+ Sorobabel, Esdras,
 
+ Nehemias
 
Het volck in Gods wet onderwijsen
 
+ 't Ioden Vorstendom begint,
 
d' Laetste Prophete ontbind
 
+ Malachias niet om volprijsen.
 
 
 
+ In Perssen volght Cambysis,
 
+ Darius door 't gebriesch
 
+ Hester in sijn logijs is,
 
+ Xerxes heeft groot verlies
 
+ Longimaen dies
 
+ Met Nothus en Mnemon regeeren,
 
+ Ochus en Arsames siet,
 
+ Darius de laetste vliedt
 
+ Door Alexanders Over-heeren.
 
 
 
+ Derde Monarch in vieren
 
Als tacken wert gedeelt,
 
+ De Ptolomei regieren
 
Egypten ongeheelt,
 
+ Seleucus scheeldt
 
Met Antigon, hy neemt Asien,
 
+ Scevola offert sijn handt,
 
+ Curtius daelt in den brandt,
 
+ Groeningen houtmen in dees tyen.
 
 
 
Consules binnen Romen +
 
Regeeren in voorspoet,
 
De Gallos sy betoonen +
 
Sammiten zijn verwoet +
 
Pyrrhus vlien moet +
 
Doch Hanibal komt haer benouwen, +
 
Maer Scipio Africaen +
 
Heeft verwinninge gedaen,
 
En brenght Carthago gantsch in rouwen. +
 
 
 
Thales d' Eclipsis vindet, +
 
Solon veel wetten geeft, +
 
Chilon wijsheyt ontbindet +
 
En Periander leeft,
 
AEsopus geeft +
 
Sijn fabelen, oock de Sibillen,
 
Hebben hier en daer gesticht,
 
Timochaer in 't sterre-licht,+
 
Aratus spreeckt van Godes willen. +
 
 
 
Oock was Anaximander, +
 
Stoicus, Hipocrates, +
 
Democrites, Cleander, +
 
Den wijsen Socrates, +
 
Diogenes +
 
Oock Pythagoras kloeck van sinnen +
 
Plato Goddelijck van aert, +
 
Aristoteles vermaert +
 
En Epicurus nu te vinnen. +
 
 
 
Philadelphum de boecken
 
Des Bybels overset, +
 
Op Garisim te soecken +
 
Is eenen Tempel net,
 
Licurgi wet +
 
Is by die van Lacedemone,
 
Iesus Syrach wijsheyt schrijft +
 
't Ioden Vorstendom beklijft,
 
+ Oock bloeyt Symon Onisone.
 
 
 
+ Antioch' Epiphanis
 
Maeckt menigh Martelaer,
 
+ Mathatias vermaen is
 
Om te verlossen haer,
 
+ Eenen Altaer
 
Is in Egypten nu gekomen,
 
+ Hipparchus meet sterren kleen,
 
+ Phariseen en Saduceen
 
Die hebben haer begin genomen.
 
 
 
+ Iudas volght Mathatias,
 
+ Ionathas komt nae hem,
 
Nae Symon, d' heerschappy was,
 
+ Ioannes Hircanem,
 
+ Alexandrem
 
Wert Coningh, en daer na den ouden
 
+ Hyrcanus hoogh Priester is,
 
+ Doch door list Antipatris
 
+ Heeft Herodes 't Scepter behouden.
 
 
 
't Roomsch Borger-krijgh beginnet
 
+ Met Marius, Sylla,
 
+ Pompejus overwinnet
 
Het gantsche Asia,
 
+ En Africa.
 
Den Coningh Mithridaet moet sneven,
 
+ Caesar gantsch Europam dwinght,
 
d' Heerschappy hy onderbringht,
 
+ d' Vierde Monarch wert aengeheven.
 
 
 
Oock zijn in dese stonden
 
+ Tullius Ciciro,
 
+ En Livius gevonden,
 
+ Terentius, Varro,
 
+ Als oock Cato,
 
+ Van Virgillus mach men hooren,
 
Als oock van Ovidius: +
 
Onder Keyser Agustus
 
Wert JESUS CHRISTUS nu gebooren. +

Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

lied