Bibliotheque Nationale
Frankrijk heeft dit jaar een jubileum gevierd, dat de aandacht der hele wereld heeft getrokken: le deuxième centenaire de l'Encyclopédie. De Bibliothèque Nationale wijdde er een grote tentoonstelling aan: Diderot et l'ncyclopédie. De catalogus laat in twee brillante inleidingen ook de niet-bezoeker deelnemen aan de bewondering en de dankbaarheid, die tot deze tentoonstelling inspireerden. De voornaamste personen, die de kring der Encyclopedisten vormden, zijn algemeen bekend. Minder bekend is, dat Diderot 25 jaar van zijn leven aan zijn onderneming wijdde; dat het aantal medewerkers meer dan 200 bedroeg; dat Montesquieu slechts een artikel bijdroeg (‘Goût’); dat Rousseau het artikel ‘Economie politique’ op zijn naam heeft staan en daarnaast alleen nog artikelen over muziek.
Het glanspunt der tentoonstelling vormde de inzending van Douglas H. Gordon te Baltimore; hij stuurde uit zijn verzameling het exemplaar der Encyclopédie met een aantal proefvellen der laatste delen. Deze proefvellen bewijzen, dat de uitgever Le Breton wijzigingen in belangrijke artikelen van Diderot's hand aanbracht. Dit feit leidde tot dramatische verwikkelingen: Diderot wilde zijn werk in de steek laten en was slechts met moeite te bewegen het door te zetten. Zijn kanttekeningen, waarin hij - tevergeefs - erom smeekt zijn tekst ongewijzigd te laten, ontroeren nog heden.
*
Nog veel boeiender dan de catalogus van de Diderot-tentoonstelling is die van een andere tentoonstelling van 1951: L'Art du Livre à l'Imprimerie Nationale des origines à nos jours. Afgezien van de beschrijving der 404 tentoongestelde drukken en documenten, van de bij gevoegde keus uit de letterproef en de 32 platen, is deze catalogus een waardevol bezit door de 60 bladzijden beslaande inleiding Cinq siècles de typographie officielle. De roemrijke geschiedenis der Franse Staatsdrukkerij, waarmee zovele en zo grote namen verbonden zijn: Neobarius, Stephanus, Garamont, Tory, Badius, Turnebius, Morel, Vascosanus, Cramoisy, Anisson, Granjean, Rigaud etc., wordt hier eens samenhangend verteld en met tal van tot nu toe nauwelijks bekende details verrijkt.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd