Der fielen, rabauwen, oft der schalcken vocabulaer

Vanden Grantneeren.

DAt viij. capittel is vanden grantneeren. Dese zijn bedeleers ende spreken inden houtsen bosch, oft in die landshuysen: Och lieue vriendt ick ben begaeft met die vallende siecte van sinte Valentijn, oft van sinte Quirijn, oft van sinte Vits, oft van sinte Anthonis. Ende ick hebbe my gheloeft tot desen heylighen met vi. pont was, met eenen outaer doeck, met eenen silueren offer, etc. Ende ick moet dat vergaderen met vromer ende eerbaerder lieden hulpe. Ende daer om bidde ick v dat ghy my hier toe te hulpe gheuen wilt eenen silueren penninck, oft eenen steen vlas, tot eenen onderbant aenden outaer, dat v god ende die lieue heylige wil beschermen ende behouden voor dese plaghe ende crancheyt.

¶ Nota een loos subtijl stuck.

[fol. B4v]

Item sommige vallen neder voor die kercken, oft in andere plaetsen daer vele volcx is, ende nemen zeepe in haren mont, also dat haer den schuym groot op gaet. En si steken haer met een stroopijpe in haer nuesgaten, also dat sy bloedende worden, ghelijck oft sy die crancheyt hadden, ende het is boeuen werc. Ende dese zijn landtstrickers die dese conste in alle landen ghebruycken.

Item daer zijnder vele die dese meyninge draghen ende haer aldus gelaten ende roepen. Mercket lieue vrienden, ic ben een handwercxman, ick hadde my op eenen tijt begheuen, dat een bedeleer is ghecomen voor mijns vaders huys, ende dese heyschste om sinte Veltens, oft Valentijns wille. Ende mijn vader gaf mi eenen pennick dien ick hem brengen soude. Ende ick behiel den penninc, ende seyde dat boeuen werc was, ende van stonden aen quam my die vallende siecte aen. Ende aldus hebbe ick my geloeft tot sint Valentijn, met iij. pont was ende met eender gesongender missen. Ende dit moet ic eysschen met vromer lieden hulpe, om dat ick dat also gheloeft hebbe, want ic hebbe anders van my seluen ghenoech. Ende daer om bidde ick v om hulpe, dat v die lieue heylige sinte Velten wil beschermen. Ende het is al geloghen wat hy seyt. Item hi heeft meer dan .xx. iaer tot die .iij. pont was ende tot die misse gebedelt ende gheghielt, maer hy verdrincket oft verspelet, oft

[fol. B5r]

verboelet al dat bedel werck. Item daer zijn noch veel andere grantneren die noch andere subtijle woorden spreken, die hier niet en staen.

¶ Exempel.



Het waren twee ghesellen die in westualen ende ontrent Colen regneerden, daer af die eene ghecleet was gelijck een priester, ende die ander ghelijck een ander fijn man. Desen eenen die ghelijck een clerc was hadde een groot heylichdom, gelijc hy seyde, ende hier af hadde hy valsche brieuen: Ende daer hy in die steden oft dorpen quam, daer gaf hi den prochiaen dat derde deel, dat hy zijn heylichdom op den stoel mochte toonen ende daer af prediken. Ende als hy op den stoel stont, ende seer groote leughenen looch, soo stont zijn gheselle onder dat volck ghelijck een vreemt man, ende sprac seer luyde tot den volcke, dat bedroch was, ende dat dien clerc met zijn heylichdomme een boeue was, ende dattet al gheloghen was dat hy seyde. Ende na dat hy dat gheseyt hadde viel hi achterwaerts op die aerde, al oft hy besiect hadde geweest, ende hi hadde roode aerde ende zeepe in zijnen mont ende in zijn ooren, ende doen scheent dat hy schuymende ende bloedde wt den mont ende wt

[fol. B5v]

die ooren. Ende daer nae riep die clerck tot den volcke. Hoe grooten ende schoone mirakel nv hier ghedaen heeft dit heylichdom. Laet ons toch nv hertelijc bidden dat God door dit heylichdom desen armen mensche wederom ghesont wil maecken, ende terstont daer na bequam hy weder. Ende aldus gauen die slechte menschen tot den heylichdom alle dat sy vermochten. Item sommige van dese hebben brieuen, dat dit alsoo is. Conclusio. Wie vanden grantneren die merckelijck besiect is die voor dijn huys oft voor die kercke coemt, ende slechtelijck heyscht om Gods wille, ende niet veel woorden en maect, den seluen sult ghy geuen. Want menich mensche is beswaert, met sware crancheyt der heyligen. Maer die grantneren die veel woorden maken ende die haren mont wel gebruycken connen, dat is een teeken dat si dit lange gespeelt ende bedreuen hebben. Ende dese zijn sonder twijfel valsch ende niet gerecht, want sy clappen hem af een note van zijnen boom die haer gheloouen wilt. Ende hoet v voor dese ende en gheeft haer niet.