Excelsior. Jaargang 1

Katholiek én Vlaamsch.^(*)

.....Dit alles zou hun de kennis der Vlaamsche Beweging en der Nederlandsche taal, onder meer, doen begrijpen, en dat zou voor menigeen zijn ‘ergo erravi’ ik heb mij bedrogen, wel worden, gevolgd door een vaderlandsche sociale en oprecht katholieke bekeering.

Want die kennis zou hun den blik voorzeker verruimen, hun de middelen doen vinden om, zoo snel als het eenigzins kan, zoo volledig als het allerhande moet, het Vlaamsche volk in zijn recht te herstellen. Die kennis zou ook menigeen doen begrijpen, dat het niet opgaat die ongegronde tegenstelling uit te vinden en immer op te warmen tusschen Vlaamsch-Katholiek, vermits verre weg de grootste meerderheid van hen, die door beroep en stand de wacht rond het katholicisme moeten houden, van die tegenstrijdigheid, noch in theorie noch in praktijk iets bespeuren. Of hebben de gezaghebbende stemmen onzer Bisschoppen

(*) We drukken dit artikel fragmentarisch zooals de schrijver het ons stuurde. Hierin wordt vooropgezet, en met glashelder betoog verdedigd, de volgende stelling: dat de katholieke en de vlaamsche belangen, verre van tegen mekaar in te druischen, elkander krachtig rugsteunen en innig dienen versmolten te worden. Deze bijdrage is een uittreksel uit de voordracht ‘Arm Vlaanderen’ welke zoo aanstonds van de pers gaat, en moest reeds in het Februari-nummer verschenen zijn. Wij achten ons gelukkig hiermede aan onze lezers en lezeressen eenen voorsmaak te kunnen geven van die nieuwe en machtige pleidooi voor Vlaanderens recht, welke de E.P. Stracke in het licht gaat geven. We danken hem tevens om de blijk van waardeering welke hij aan ons jeugdig maandschrift schonk, met het inzenden dezer bijdrage. N.D.R.

[p. 67]

dan niet heel wel, de mogelijkheid dier ineensmelting aangetoond, ja zelf de noodzakelijkheid dier vereenzelving ondervonden en bewezen, althans in theorie? En welke gezaghebbende stem heeft uiteengezet en klemmend verdedigd, hoe het Vlaamsche Program op een enkel praktisch punt met het katholieke in strijd was? Hoe zou dat ook kunnen? Is dan de genade en de natuur niet vereenigd in den mensch tot een kristen? En welke rechtvaardige eisch der natuur werd ooit door een uitgesproken plicht van het Geloof geloochend of gedwarsboomd? Zet het Geloof niet voorop de volledigste en heerlijkste menschelijkheid, in al haar zedelijk streven, om die dan te veredelen, te bekronen? Wat is dat voor gebazel, te beweren, dat het katholicisme als dusdanig zou gediend zijn met onrechtvaardigheid of verdrukking, met achterlijkheid en karakterloosheid? te beweren, dat de belangen der Katholieke Partij indruischen kunnen tegen de elementaire levensbenoodigdheden van het ras, dat de beste steun, de heelmoeder is dier Partij? Voorzeker het katholicisme is een leer van liefde en geduld, maar niet een systeem van zwakke kortzichtigheid, die, om een hypothetisch en tijdelijk voordeel, de eeuwige princiepen der Rechtvaardigheid prijs geeft, of haren zegel hecht aan de ziel- en levendoodende leus ‘Melior est conditio possidentis’, dat is: de rust der grooten hoeft niet te worden gestoord! Het katholicisme verwerpt de bekommernis niet over tijdelijke nadeelen, die de wereldsche voorzichtigheid tracht te vermijden, maar het heeft veel liever een storm te doorstaan, in het bloed der martelaren zijn kleed, lichaam en ziel te herdoopen en sterken, dan zijnen heiligsten plicht, dien het op aarde nastreven moet te verzaken, te verzaken: de bevrijding der zwakken uit de kluisters van het kwaad, de bescherming der kleinen tegen de macht der verdrukking, de ontplooiïng van verstand en gemoed bij iedereen, door de twee machtigste factoren die een volk opvoeden kunnen: zijn landaard, dat is de rijkdom der menschheid, zijn geloof, dat is de zegen van God. Het katholicisme leert dat al wat wrok zou doen rijzen, al wat haat zou stijven, onkatholiek is, voorzeker; maar het leert even beslist dat men om Farizeeër-ergernis het goed niet hoeft te laten. En als de kortzichtigheid der menschen de Kerk gedwongen heeft te kiezen; willens nillens, tusschen het voordeel van den rijke en dat van den arme, dan heeft het puur katholicisme nooit geaarzeld, maar gaf zijn eigen bezittingen prijs, om in den persoon van den kleine, bespherminglooze den Heer Jezus-Christus te beminnen, te vereeren, te dienen, te gelijken. Dát is nog immer de plicht van het katholicisme en zijn glorie. Het beoogt door alle middelen de verbroedering van allen op aarde, maar als het de lasten verdeelt en de rechten bepaalt, weet het Moederhart der H. Kerk de rechten der kleinen zoo breed uit te meten als het mag, omdat hunne lasten ook de grievendste zijn.....

D^r D.A. Stracke S.J.