Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

Beghinnende van Liederick Buck den eersten forestier tot den laetsten, die door haar Vrome feyten, namaels Grauen van Vlaenderen gemaect Worden [...]

¶ Hoe die Hertoghe Kaerle met alle sijnder machten te velde quam, yeghens den coninck van Vranckerijcke.ende hoe hi Amyens beleyde.

[fol. C.lx.v]

[Den.xiiij.sten dach in Maerte en vp den xvij.sten dach in Maerte]

OMtrent den.xiiij.sten dach in Maerte, int selue iaer soe dede Hertoghe Karel yeghens den auent sijn heyr vp breken, ende niement en wiste die cause, mer die van Amyens dit gheware wordende, sy maecten so grote ghenouchte binnen harer stede dattet een wonder om horen was, van blijschepen dat si saghen dat theyr vp brack, maer int alder hemelicste vander nacht so beual die Hertoghe Kaerle datmen secretelic die siedge slaen soude vast aen die mueren van Amyens. Ende daer dede die Hertoghe Kaerle ter stont sterck assault vp die stede doen, Ende men seyde, dat binnen der stede van Amyens waren alle die vroomste Capiteynen van Vranckerijcke, te weten al voren,

Die Graue van Simpol

Salazart Maelhoortier

Baudeson de Lyle

Ian Darson

Le conte Dammartijn

Ioseph Ruwaerdt

Ian de Cachael

Die welcke voornoomde Capiteynen hadden by hem lieden grote menichte van Fransoysen in gaernisoene, ende om gode te biddene, dat die voorseyde Hertoghe Kaerle victorie mochte ghecrijghen vp sine vianden, so was te Brugghe eene deuote processye generale ghedreghen ten Augustijnen, vp den xvij.sten dach in Maerte.

Vp dat gracie moet onsen prinche bescijnen
Rees processye generael ten Augustijnen

[fol. C.lxi.r]

¶ Aldus Hertoghe Kaerle liggende voor Amyens met menichte van volcke daermen tghetal of telde.C.en.xx.duysent mannen clouckelic verbeydende dye comste vanden coninck, so gheuiel dat Monseur Iaques de Lutcenburch broeder vanden Graue van Simpol Capiteyn vander auangaerde van Hertoghe Karels volcke, waer of tghetal van sinen volcke mochte sterc sijn ontrent thienduysent mannen, meest al te peerde, sonder die aertchiers ende die pijckeniers ende dit was tsmorgens, ontrent die clocke.vi.te doene, doen quam daer terstont een herault, verwapent met Tsconincx wapene sijn tweestre, ende hi sprac tot den voorseyden Iaques de Lutcenburch seer houeerdelicke toe segghende. Secht huwen Bourgoengioenen, ende hem die hu hier ghesonden heift dat hi hy doe vertrecken, of mijn here mijn meestere, dye edele ende moghende coninck van Vranckerijcke sal nuv commen beuechten te clocke twee naer die noene Ende dit aldus gheseyt hebbende, so quam daer terstont een ander Herault, verwapent met des hertoghen Karels wapene van Bourgoengien, die welcke oock seyde tot den voorseyde Iaques de Lutcenburch. Heere en verschiet niet, want die edele ende moghende Prinche Hertoghe Kaerle van Bourgoengien es hu hier bi, vp een half mijle naer. Dit horende die voorseyde Iaques de Lutcenburch, slouch sijn hant hoofschelick aen den Herault van Vranckerijcke, ende hy santtene aen onsen moghenden prinche den Hertoghe Kaerle van Bourgoengien, om dese selue woorden hem te vertooghene, maer sijn medegheselle liet hi trecken binnen Amyens, omme den fransoysen tondeckene ende te kennen te gheuene al tghene wat si ghesien hadden ende ghehoort.

¶ Het gheuiel dat alle die Bourgoensche heeren versaemden by een, ende bleuen staende sonder eten ende sonder drincken tot die clocke drye naer dye noene, maer ontrent den vier hueren naer der noene, soe quamen dye Fransoysen huyt der stede van Amyens met grooter menichte van peerden, seer edelick gheabijlgiert, ende groot volc te voet. Doen dede die voorseyde messiere Iaques de Lutcenburch een beuel doen, dat hem alle man te voet soude stellen, of dat dye mannen van wapenen rijden souden voor die pijckeniers ende oock voor die aertchiers, het welcke hem alle beede ontseyt was. Ende daer quam eene groote rommelinghe of, maer het gheluckte dat dye busschieters vanden Hertoghe van Bourgoengien hare engienen al gheuult ende ghereet hadden, ende si schoten inden hoop vanden Fransoysen, waer of datter twee machteghe edele mannen doot bleuen, ende groote menichte van peerden, ende oock noch vele ander volcx, huyten welcken dye Fransoysen weder vloden binnen der stede van Amyens, alsoe dat daer een quade suspicie rees vp den voorseyde Iaques de Lutcenburch.

[Den laetsten dach in Maerte]

¶ Item in deser manieren lach dye Hertoghe Kaerle van Bourgoengien te velde.vi.weken lanck, naer dye costume van edelheden, altoos den coninck van Vranckerijcke verwachtende, maer hi en quam niet. Ende in desen tijt soe wast seer horribel weyr van reynene, van sneeuwen, van haghelen, so datter vele peerden van keytijuicheden storuen, ende tvolck moest wonen in holen onder die eerde, ende daer laghen sy al stille sonder vechten. Ende alsmen huyt reedt omme die foraedge vanden peerden, altoos bleeffer een deel van shertoghen Karels van Bourgoengien volcke, ende hier omme was noch een processye generael ghedreghen Tsinte Saluators, den laetsten dach in Maerte.Anno.M.iiij^c.ende.lxx.

O deuote hertkins voucht hu ter bede
Aen saluator cleift, claecht hem hu lijden
Want ons prinche moet ons houden stede
Te velde nat cout, maer clouc om strijden
Die passie christi wille hem verblijden
Dies wi nv ten tijden processie draghen
Den laetsten in Maerte, om goede behaghen

[Vp den vierden dach in April]

¶ Item die vander stede van Amyens wierpen eenen yseren cloot, die seer groot was huyt eenen mortier, naer tlogijst vanden Hertoghe kaerle van Bourgoengien, ooc schoten sy een serpentijne duer shertoghen Karels van Bourgoengien logijst, om welcke cause men noch drouch een processie ge

[fol. C.lxi.v]

generale ten Iacopijnen met drie fierters, sinte Donaes, sinte Bonefacius, ende sinte Loy vp den vierden dach in April.

M inlic ambrosius wiens dach dat heden sy
C omt vertroosten sijs ons princhens pylaer
C onsessoor donaes helpt hem tot vreden ghy
C onsorterende nuv in amyens vaer
C laert hem bonefacius sant eerbaer
L eent hem troost helich loy excellent
X pristus die sal hu vieren voorwaer
V oor hem te biddene sijt diligent
W ant ten predecaren waerdij present

¶ Ende es te wetene, dat dye Prinche altoos by hem hadde huyt diueersche steden temmerlieden, cupers, ende wielmakers, dye brugghen maecten om over die somme te rijdene, maer die pijckeniers van Ghendt die bleuen so langhe eer sy quamen dat sy som vanden Fransoysen versleghen worden Ende in dese vechtijnghe, so waren van groter vermaertheyt dese naervolghende heren, mijn Heere Anthonius die bastaert van Bourgoengien, mijn here van Ravestein, mijn heere vanden Gruuthuyse, die Souuereyn van Vlaendren. Ende hoe wel dat men vele seyde van sconincx macht, hy en quam noeyt yeghens hertoghe kaerle van Bourgoengien velde, maer sy hilden wel sprijncreysen deen yeghens den anderen, alle den dach.

¶ Item men seyde dat die Graue van Simpol groote neersticheyt dede om paeys te makene, tusschen dese twee heeren. Ende dat eeneghe ghedeputeirde aen beeden sijden spraken hilden yeghens malcanderen, ende al sprekende brochten sijt so varre dat die Hertoghe consenteirde den sinen te sprekene van paeyse, Ende vp wel betrouwen liet hi eeneghe van sinen heeren trecken binnen der stede van Amyens. Ende hi leende hem sinen seghele, consent gheuende in al tghene dat si doen souden, behouden elc in sijn goet recht. Ende die heeren commende binnen der stede van Amyens, hadden daer vel arguacien, ende omme beters wille, so consenteirden sy drye maenden bestandt, Ende dat dye hooghe moghende Hertoghe Kaerle van Bourgoengien binnen drye daghen daer naer vertrecken soude. Ende dese saken aldus ghesloten ende gheseghelt sijnde, si quamen huyter stede van Amyens byden Prinche, hem vertooghende, wat si ghebesoengiert ghedaen ende ghesloten hadden met malcanderen.

[Den.xxv.sten dach van Meye]

¶ Item die hooghe ende moghende Hertoghe Karle van Bourgoengien alle dinc verstaende, ontstac in groter gramschap, Iae dat hi vp die selue heeren so verstoort was dat hijse dede gaen huyt sinen logijste, segghende dese onghetrauwichede en haddic niet bemoet vp hu lieden, ende in dese furie ende gramschap bleef hy alleene in sijn Logijs wel vier hueren lanc, dat hem niemant spreken en mochte, maer in thende als hi in hem seluen wat vercoelt was, hy sprack, het es waer, ic gaf hu mijnen seghele, maer dusdaneghe saken en bemoede ic niet, niet te min tghene dat ghi met mijnen seghele gheseghelt hebt, dat sal ic vulcommen als een ghetrauwe Prinche. Ende ick sal deerste sijn dye vertrecken sal, Ende aldus so vertrac hy duer twee bruchskins ouer een riuiere, ende voorsienichlicken liet hi eeneghe van sinen mannen van wapenen thuyswaert rijden, bi voorwaerde, dat si den.xxv.sten dach van Meye weder bi hem wesen souden te Atrecht. Ende aldus so vertrac die voorseyde Hertoghe metten grooten heyrcrachte, te Pyroene seere bedanckende sine vrienden ende edele mannen van haer lieder bijstandichede, bi hem houdende eene groote quantiteyt van volcke van wapenen yeghens eeneghen toecommenden vploop. Ende daer was tbestant verlanct noch.xi.maenden, maer dye cooplieden van Vranckerijcke en mochten nyet commen int lant van Vlaendren, noch dye cooplieden vanden lande van Vlaendren en mochten niet reysen in Vranckerijcke, daer mede dat die neeringhe aen beeden sijden seere verghinck.

¶ Dit gheschiede binnen den Iare. M.CCCC.ende.lxxi.