Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

Beghinnende van Liederick Buck den eersten forestier tot den laetsten, die door haar Vrome feyten, namaels Grauen van Vlaenderen gemaect Worden [...]

¶ Hier nae volcht des conincx Edewaerts victorie, ghesonden byden seluen bode.

¶ Dat.lix.Capittel.

[Den.x.sten dach van Maerte, den xiiij.sten dach vander seluer maent en den derden dach van April]

ITem sichtent dat ons Souuereyn heere Edewaert die vierde byder gracien Gods coninc van Inghelant ende van Vranckerijcke, here van Hierlant, schiet huyten lande van Zeelant, ende quam vp die zee den.x.sten dach van Maerte laetstleden, hy hadde int ouerlijden seere fel wedere, ende grote tempeesten, also vele dat hi ende sijn volck arriueirden met grooter vreese, den xiiij.sten dach vander seluer maent. Ende daer dede hi so vele bi dachuaerden, dat hi quam aen dye Riuiere van Trent, twelck es by naer ter middewaert vanden conincrijcke. Ende daer hadde hi nyeumare dat dye Graue van Oxfoort was in een passaedge, daer hi maecte groote vergaderinghe van volcke omme dye te bewarene, sonder yement daer duer te laten lijdene, maer onse Souuereyn heere hem ghenakende, dede soe vele dat hyne stelde in dye vlucht. Ende daer naer nam hi sinen rechten wech naer sinen grooten rebellen verradere den wreeden Graue van Werwijc, die als doe hem seluen hilt te velde met grote menichte van volcke. Ende naer dyen dat hi vernomen ende ghehoort hadde tghenaken van onsen souueryn heere, hy stelde hem seluen met sinen volcke in een stercke gheslotene stede, ghenaemt Conuentre, den.xxvij.sten dach vander seluer maent, voor welcke stede van Conuentre ons souuereyn here hem seluen stelde met eere in battaelgien, den.xxix.sten dach vander seluer maent. Ende al daer omme die behoudenesse van sijnen ondersaten vander voorseyder stede van Conuentre begheerde aen den voorseyden Graue van Werwijck, dat hy huyt commen soude te velde, omme al daer te termineirene van haerlieder gheschil, of dat hy battaelgie leueren soude, het welcke hi wederseyde binnen seuen daghen achteruolhgende. Ende daer naer die Coninc track van daer, ende hy reysde met al sinen volcke van wapenen naer die stede van Werwijck, om hem huyt te treckene ende te commene hem te ghemoete, maer die wreede graue van Werwijck en volchde hem niet. Daer naer track dye Coninck huyter stede van Werwijck om

[fol. C.liiij.v]

tontfanghene sijnen broeder den hertoghe van Clarencen, die welcke met schonen gheselschepe van volcke hem quam gheuen in sijnen handen, die welcke hem bereet maecte met ontwonden bannieren ter assistencie ende dienste van onsen souuereynen here. Ende daer naer hy hadde nieumare van sijnen rebellen, dat die hertoghe van excestre, ende dye here van Beaumont, ende meer andere, dye quamen ten sercourse van sinen rebellen den graue van Weerwijc, yegens die welcke hy sandt eene grote Armeye van volcke, dien veriaechden ende stelden hem van daer in die vlucht den derden dach van April, ende daer keerde onse souuereyn heere weder met al sijnen heyrcrachte ende moghenthede voor die stede van conuentre, den.iiij.dach ende den.v.dach in April voorseyde. Ende als hy niet en conste vinden die maniere om sinen rebellen huyt te doen commene, ende die stede niet belegghen noch bespringhen en mochte sonder groot grief ende destructie van sinen ondersaten ende habitanten wonende in die voorseyde stede wel totten ghetale van.xx.duysent, vp die welcke dat hi hadde grote compassie. Ende ooc om dat hi wel wiste dat sijn principael aduersaris heymelic huyt geulucht was, ende was als doe in die stede van Lonnen, ende meer andere rebelle ende verraders methem in groten ghetale. Ende al daer so orboorde hi sine coninclijcke auctoriteyt, ende vertrac van der stede van Conuentre, ende hi quam ontrent sine stede van Lonnen, den.xi.sten dach van April, daer hi haestelic in nam den thorre, ende hadde openinghe vander stede van Lonnen, ende daer nam hi tlichaem vanden Coninck Heyndric ende vanden eerdtsbisschop van Ioorck, die welcke hi gheuanghen hilt in sinen handen, ende meer andere rebelle ende verraders, den voorseyde tijt gheduerende.

[Den.xiij.dach van April]

¶ Item dye voorseyde graue van Weerwijc bemoedende dat dye voorseyde stede ende thorre bewacht soude sijn met crachte van volcke yeghens den coninc of andersins. Ooc peynsde hi dat die Coninck houden soude sijne solempnele feeste van paesschen in dye voorseyde stede, wanende hem aldaer touerlopene, presumerende huyt te gane vander stede van Conuentre, ende haestlicke yeghens hem te commene met groten hoope ende moghende van volcke. Ende die coninc gheaduerteirt sijnde van sinen verradelicken propooste, om hem te ghemoetene, twelcke hi niet doen en mochte als doe Niet yeghenstaende den tijt goelicken verbeydende, schiet met sijnder wapeninghe ende moghenthede van sijnder voorseyde stede, die Vigelie van paesschen laetst leden, den.xiij.dach van April, ende hi reedt.x.mijlen varre van onsen mijlen van Inghelant ende daer hilt hi hem te velde met schoonder ordonnanchie al dien nacht tot den.v.hueren, inden morghen stont. Ende daer beuacht hy sijne rebelle aduersarisen. Te wetene, den Hertoghe van Excestre.

Den graue van Weerwijck

Den heere van Beaumont

Den marcgraue van Montaghu

Den graue van Oxfoort.

Ende grote menichte van volcke van wapenen, totten ghetale wel van.xxx.duysent vechtender mannen naer haerlieder rekeninghe. Ende daer waren doot ghesleghen den voorseyde Weerwijck, die Marcgraue van Montaghu sijnen broedere, met grooten ghetale van Rudders ende ioncheeren ende van anderen volcke, dye hem lieden seer wreedelick weerden ende sterckelick vochten yeghens, ende contrarie den coninck, ende sijnen volcke, wel die spacie van drye hueren gheduerende, maer theynde vanden strijde, die coninc behilt die victorie byder hulpe ende gracie vanden almuegenden God ende der ghebenedyder maghet Marie, ende vanden glorieusen Ruddere sint Ioris. Ende naer al desen vp den.xvi.dach vander seluer maent, die coninc hadde nieumare als dat Margriete huer heetende coninghinne, bi harer verwaenthede met haren sone Edewaert hem heeten de Prinche, waren ghearriueirt ende commen in sijn lant ende conincrijcke, int weste, yeghens hem, ende trocken bet voort, west totter stede van Excestre, midts hulpe van eeneghe vrienden die si hadden in die contreye van cornewaelge, van vousiere, somberset ende dorset, ende meer graefscepen ende landen daer aen streckende, dye welcke bi middele vanden graue van Weerwijc, waren gheionstich int stick vanden

[fol. C.lv.r]

coninck Heyndric in dien tijden.

[Den.ij.sten dach in Meye en vp den.iij.dach van meye]

¶ Item die voorseyde Edewaert ende die coninghinne margriete sijn moedere waren binnen corten tijden gheselschipt met groten ghetale van volcke, om welcke cause den xxiiij.dach vander seluer maent, onse souuereyn here die keerde weder te velde. Ende hadde sulc een dachuaert, ende ooc die voornoemde Edewaert ende die coninghinne datter die coninck quam vp.xviij.Inghelsche mijlen naer, daer si waren in die stede van Baten, ende hadden meeningheden den Coninc tsanderdaechs te leuerene battaelgie, also hem aen ghebrocht was, vp twelcke hi hem stelde te velde dien voorseyde nacht met sijnen heyrcrachte, in schoonder ordonnancie, ende daer bleef hy den voorseyde nacht hopende te beuechtene inden morghenstont den voorseyde Edewaert ende Margriete, maer sy vernamen dye intencie vander ordonnancie vanden coninc, ende sy veranderden haer propoost, ende namen eenen anderen wech met haren heyre tot eender stadt ghenaemt Bristau, daer si bi middele van eeneghen rebellen vanden coninc waren ontfanghen, ende ghesercourst van volcke, ende van vitaelgien ende van ghelde. Ende midts dien so verhieuen si haren moet te commene huyter voorseyde stede, leuerende den coninck battaelgie, alsoe hem gheseyt was. Ende namen ende cosen een velt den.ij.sten dach in Meye ix.mijlen van daer. Ende dit commen sijnde ter kennesse vanden Coninck, so track hy darwaerts. Ende als sijt wisten dat hy hemlieden naerderde, si minderden allincx, ende schieden vanden seluen velde vp den voorseyde nacht, ende quamen met haren heyre in dye stede van Salsbry. Ende die coninck dit vernemede, hi trac met sijnen heyre ende ordonnancie naer hem lieden, ende hi dede so vele dat hi quam vp den.iij.dach van meye vp drye mijlen naer der voorseyde stede, daer hy dyen nacht logierde met sinen heyre te velde. Ende des morghens stelde hy hem in schoonder ordonnancie, ende quam voor dye voorseyde stede, al daer hy vandt dye voorseyde rebelle in battaelgien ghestelt in een wonderlicke stercte, beuelende sijne cause onsen behoudere ende beschermere God almachtich, ende ghinck hem lieden aen. Ende byder hulpe van gode, hi ghecreech victorie vp sijne Rebelle vianden. Dit was vp den vierden dach in Meye, daer die voorseyde Edewaert, ende Ian broedere vanden Hertoghe van sommerset, gheheeten die Marcgraue van Drosset, Die graue van Deuouchiere here van Welloc, metsgaders meer andere notable Rudders ende ioncheeren doot bleuen. Ende daer waren gheuanghen Emond gheheeten heere van Sommerset, die Pryoor van sint Ian, ende meer andere heeren ende Rudders, ende edele mannen, dye welcke alle vp den.vi.dach vander voorseyde maent van Meye, in die stede van Salsbry onthooft waren, ende meer andere, die ouer lange tijt mede beleeders gheweist hadden vander Rebellacie yeghen den voorseyde coninck. Ende die coninc vertrack vander voorseyde stede, den.vij.sten dach van Meye. Ende als doe quam hem lieden noch nyeumare, dat eeneghe sekere persoonen noch vanden Rebellen vanden noordcost begonsten vergaderinghe te makene van volcke contrarie den coninc, in dye cause ende hulpe vanden Coninck Heyndric, bi welcker cause hi darwaerts track, ende quam in die stede van Conuentre, daer hi hem veruerschte ende ruste, ende hem versach van als dies hem behoufde om sijn volck ende heyrcracht, ende hi sandt van nieus, om andere van sinen ondersaten. Ende met dien die voorseyde rebelle vanden noordcost voorseyde, die vernemen van sijnder comste te hem lieden waert, si schieden van harer bende ende gheselscepe, ende vertrocken. Ende eeneghe van hem lieden, dats te wetene die heere van Kannus, ende andere die waren gheuanghen. Ende andere waren ghesonden ende huytghemaect omme te middelen tusschen den coninck, ende om te verweruene sijn gracie. Ende dye stede ende diueersche contreyen daer omtrent gheleghen, die hebben hem ghestelt in die onderdanichede vanden coninck, also dat den.xiiij.sten dach vander voorseyder maent van Meye die rebellicheyt in dye noortcontreye en mochte niet ghedueren maer began te slakene, soe dat dat voorseyde landt mochte in vreden ende ooc in paeyse blijuen.

[fol. C.lv.v]

[Vp den.xij.sten dach van Meye en vp den.xij.sten dach van Meye]

¶ Item inden seluen tijdt was die coninck gheseyt, dat die Bastaert van Falkenberch met eeneghe saudeniers van Calis ende Maroeniers hebben verradelic onderlinghe ghemaect een voorstel, in contrarie der conincklicker maiesteyt, ende beghinnen te vergaderen groot volc in tlandt van Kent, in hulpe ende onderstant vanden coninc Heyndric. Ende vp den.xij.sten dach van Meye, so quam hi voor die stede van Lonnen segghende dat hy den coninc Heyndric wilde hebben huyt den torre. Ende die coninc Edewaert te souckene waer men hem soude moghen vijnden, hem lieden nomende in ghetale.xviij.duysent mannen. Ende in contrarie van dien, die coninck sandt een groot deel van sinen heyrcrachte omme sercours ende hulpe te doene der stede van Lonnen, die welcke schieden van Conuentre den.xiij.sten dach van Meye. Ende hi selue in persoone, schiet den.xvi.sten dach vander seluer maent treckende tot sine rebelle. Ende sine rebelle dit vernemende ende bekennende, dat hy meeninghe hadde te commene yeghens hem lieden, lieten haer lieder propoost te passeirene die Ryuiere vanden Theymse, omme te commene by hem ter groter versmaethede den.xiij.sten, ende.xiiij.sten, dach vander maent van Meye, so bespronghen si die stadt van Lonnen in twee poorten tot eenre reysen. Ende die goede vander stede ende die dienaers vanden coninc metsgaders die inghesetene, vander stede den.xiiij.sten dach trocken si vp hem lieden, ende dedense scheeden van haren propooste, ende steldense ter vlucht, ende sloughen hem lieden of wel twee duysent volcx ende meer, ende vele warender gheuanghen. Ende die rebelle siende dat sy die nederlaghe hadden den.xvij.sten dach vander maent sy vertrocken aen een gheberchte, ontrent vier mijlen vander stadt, ende bleuen daer liggende drie oft vier daghen maer doe si vernamen dat dye coninc derwaerts quam om hem lieden te beuechtene si schieden ende vloon aenden zeecant. Ende die coninc houdende sinen wech quam tot sijnder stede van Lonnen den.xxi.sten dach van Meye, met grooten gheselschepe van groten heeren, inde substancie vander edelhede van sinen conincrijcke, ende andere mannen van oorloghen abel ende expeerdt in dien, wel tot den ghetale van.xxx.duysent mannen, te peerde ende te voet, om hem te vertooghene behoudelic tsaysoen vanden velde van Salsbry tot der comste vanden coninc van Lonnen.

¶ Item die voorseyde margriete haer segghende Coninghinne met vele diueersche Capiteynen, partye van haren sone Edewaert, dye waren gheuanghen ende ghebrocht inden handen vanden coninck, soo dat alle saken ten eynde commen waren.

[Vp den.xxiij.sten dach van Meye]

¶ Item die voornoemde Coninck Heyndrick, onlancx gheheeten coninc, hy als doe noch wesende inden thorre te Lonnen, nam alsulcke gramschap in hem seluen dat hy va onghenouchten ende van drucke starf, vp den.xxiij.sten dach van Meye. Anno.M.iiij^c.ende.lxx.

¶ Item die coninc Edewaert met alle sinen heyrcrachte schiet van Lonnen, treckende tot sinen Rebellen, dye welcke waren alle ghestroyt ende ghescheeden in diueersche partyen, alsoe wel in Kent als in anderen landen, huyte ghesteken dat dye bastaert van faukenberghe, die met grooten ghetale van schippers ende maroniers, quamen in dye stede van Sandwijck, ende hadde tgouuernement ende tbeleet van.xlvij.schepen, ende ooc tsghelijcx vander voorseyde stede. Maer vp tcorte, als sy verstonden dat die coninc hem lieden was ghenakende, sy versochten aen hem omme te verweruene sijne gracie, ende omme te hebbene apointement, twelcke hem lieden gheconsenteirt was. Ende dat vp condicie dat sy souden leueren die schepen ende dye stede, in die obedience vanden coninck, ende in sinen handen.

[Vp den.xxvi.sten dach vander seluer maent van Meye]

¶ Item vp den.xxvi.sten dach vander seluer maent van Meye.Anno.lxx.byder hulpe van gode ende van Maria sijn ghebenedyde moedere, ende mijn heer sint Ioris, ende alle gods heleghen, soe es gheteekent ende ghetermineirt teerste incommen ende vulmaect vercouuereren vanden rechten tijtele van onsen souuereyn heere coninck Edewaert, die vierde van sinen Conincrijcke in Inghelant, binnen der spacie van.xi.weken gheduerende, binnen den welcken tijt byder hulpe ende gracie van gode, hi heift bi sijnder groter sinlichede ende goeder pollicie

[fol. C.lvi.r]

ghepasseirt ende ontgaen grote vreese, ende dangieren daer hi in persoone selue metten lijue gheweist heeft. Ende by sijnder edelder ende coninclijcker coraedge heeft vp ghehouden twee groote battaelgien, ende heefse ghestelt ter vlucht als weirsleghen ende moedeloos volck, die ghene die yeghen hem rebel waren, ende diuersche groote vergaderinghe ghemaect hadden, die welke waren in grooten ghetale, ende van grooter menichte also wel ionck als houdt

¶ Item hoe wel ende hoe vromelic dat hem sine wederspooreghe ende rebelle yeghens hem ghehadt hebben, hy nochtans dat niet yeghenstaende heifse verdreuen, veriaecht veruaert, ende confuys ghemaect, midts sijnder Rudderlicker vromigheyt. Ende bi den welcken oock wel blijckt, dat hem dye hulpe ende die groote onsprekelicke baermherticheyt gods mede es gheweist, ende hem niet ghefaelgiert en heift vanden beghinne tot hende, want hy in corter spacie alle sine ondersaten ende landen ghesteylt heift in paeyse, ende al sijn conincrijck soe dat paeys ende voort ganck wesen sal in hem van daghe te daghe, ter eeren ende loue van gode, ende van sijnder eenegher vermaerder fame, ende ter groter blijschepen van sinen vrienden ghealigierde ende wel willende, van sinen volcke. Ende ter confusye van sinen volcke aldus gheteekent marijncsele, ende gheteekent onder tsijngnet vanden Coninck Edewardus.

[Den dertiensten dach vanden Aprijl, ende het was vp den Paesschedach]

¶ Ende es te wetene, dat binnen den iare van.lxxi.die coninc Edewaerdt hadde twee staende strijden, binnen sijnder croone van Inghelandt, alsoot voren blijckt, waer of den laetsten strijdt gheuiel, den dertiensten dach vanden Aprijl, ende het was vp den Paesschedach.