Dits die Excellente Chronijcke van Vlaenderen

Beghinnende van Liederick Buck den eersten forestier tot den laetsten, die door haar Vrome feyten, namaels Grauen van Vlaenderen gemaect Worden [...]

Die Turcsche reyse

ITem int iaer.M.iiij^c.ende.lxiiij.doe was byden paeus van Roome Pius gheordonneirt eene cruysvaert omme te treckene vp die turcken daer menich duysent kerstenen hem toe ghereet maecten, ende ons helege vader die paeus trac selue mede om te Venegien te commene, maer aengesien die outhede vanden

[fol. C.xxv.v]

hertoghe Phelips, ende dat hi oock sieck ende cranc was, so sandt hi in sine stede den vromen capiteyn Anthonis die bastaert van Borgoengien. Ende als dye voorseyde bastaert ghecommen was te Maerselgen in Prouencen, so seyde hem die Hertoghe van Calaberen Vercoren neue dese cruysuaert en sal nyet voort gaen, want die venetianen sijn metten turcken, ende niet metten kerstenen.

¶ Item als dye paeus ghecommen was te Antona, so wort hi daer sieck ende starf, ende daer mede ghinc dye voorseyde reyse te nieten. Ende als dye voorseyde Anthonis die bastaert dye reyse verloren sach, so quam hi weder bi sinen vader den Hertoghe Phelips, verclaersende hem alle saken so si ghebuert waren. Ende in desen tijt so was die graue van Chaerlois Kaerle lettel ghelooft bi sinen vader, want hy vermaect was van eenege heren, hi hadde als doe ghetrauwet eene dochtere van Borbon, ende hiet Elizabeth, byder welcker hy hadde eene dochtere ghenaemt Marie, ende was gheboren te bruessele in Brabant met groter blijscepen

¶ Item die graue van Chaerlois wel wetende wie dat sijn vianden waren, hi dede so vele met subtijlheden als dat hi ghecreech sinen viant, die welcke hi dede voeren te Repelmonde, ende daer onthoofden.

[Int iaer van.lviij.in Wedemaent en vp den.xiiij.dach inden Ougst]

¶ Item om te commene ten propooste als voren als vanden paeus Calixtus, so es te wetene dat hi was als hi ghecoren was, een man van.lxxx.iaren als voren blijct. Ende hi starft int iaer van.lviij.in Wedemaent vp sinte Sixtus dach, vp welcken dach hy instelde dye hoocheyt vander transfiguracie ons heren des iaers daer te voren. Ende daer naer was Paeus ghecoren in sijne stede Pius huyt Toussein vander Cheyne, die tweeste van dier name, ende sadt.vi.iaer Paeus, ende hiet daer te voren Eneas, ende was een seer wel sprekende man, een groot oratuer, ende een groot poete, ende hi was ooc een van tskeysers ambassaden, ende in tconsilium van Basele ordonneirde hi eene Turcvaert als voren blijct, ende als hi quam te Anthiocien, ende hi niet en vernam die princhen die hem beloeft hadden bystant te doene, so wort hi daer inne bedruct ende reysde weder omme te Roome. Ende by hem quam vele volcx huyt almaengien om hem sijn vpset te helpen vulbringhene, maer hy gaf hemlieden die benedictie, ende sandtse weder omme thuysewaert, want daer en was nyeuwerna volcx genouch. Ende corts daer naer soe starf hy vp den.xiiij.dach inden Ougst, int iaer voorseyde.

[Vp den laetsten dach van Ougst]

¶ Item vp den laetsten dach van Ougst dese nieu ghecroonde coninck van Vranckerijcke, quam van Riemen te Parijs, ende eer hi in die stede van Prijs trac, so bleef hi te sinte Denijs buyten Parijs.iij.daghen, ende doen quam binnen Parijs die Hertoghe Phelips van Borgoengien Graue van Vlaendren, ende ooc sijn sone die graue van Chaerlois, ende mijn here Anthonis die bastaert van Borgoengien, die graue van Stampes, ende vele meer ander grote heren huyt sinen lande. Ende die Hertoge Phelips was ghelogiert te Parijs in sijn huys datmen heet thuys van Arthois. Ende daer waren ghesleghen van den gulden vliese seer costelijcke tenten ende pauwelioenen van side ende van fluweele, van diueersche colueren, ende ander manieren van schoonen tapijtseryen.

[Vp den seluen laetsten dach van Ougst]

¶ Item vp den seluen laetsten dach van Ougst naer die noene die Dolphijn onlancx ghecrooneirt coninc van Vranckerijcke, eer hy dede sijn intreye te Parijs, so trac huyt parijs yeghen hem met sinen state dye Hertoghe phelips van Borgoengien, die welcke hadde iij^c.aertchiers van eender leuereye, ende oock met.xxvij.cleene paedgekins, elc out sijnde ontrent.xij.iaren, alle ghecleet met siden cleederen bewrocht met costelicker borduer wercken, ende die peerden vanden voornoemde paedgekins waren alle verdect met gulden laken totter eerden toe. Ende die hertoge phelips hadde vp sijn hooft eenen hoet ghemaeckt van fluweelen lakene, ende gheuoert met sabels, ende dat peert daer hi vp sadt hadde van den hoofde tot ouer die nuese een costelick yuweel met eender struijsvere, weerdich sijnde also men seyde metten peerlen ende ghesteenten die de Hertoghe Phelips hadde aen sijn iorneye wel hondertduysentich libra.

¶ Item daer naer so trac huyte Kaerle die graue van Chaerlois, ende mijn heere Anthonis die bastaert van Borgoengien seer costelic ende chierlic, ende die graue van Stampes ooc van ghelijcke met seere schoonen state costelic gheabilgiert ende ghecleet.

[fol. C.xxvi.r]

¶ Item alle die huysen binnen Parijs al daer die coninc lijden soude waren seer chierlick behanghen met schoone tappijtserye, ende men ghinc yegens den coninc met schonen processien van gheestelicke persoonen. Ende die bisschop van Parijs met alle tcollegie van sijnder kercke waren seer costelijc van ornamenten ende habijten, ende ooc alle die religieusen met haerlieder beste habijten.

¶ Item die prelaten vanden Parlemente, ende ooc Daduocaten ende Procuruers, reden met groter menichte yeghens den coninck. Ende ooc so redender yeghens die poorters vander stede van Parijs in groter menichte.

¶ Item als die coninc in Parijs quam doe was hy ghecleet met eenen rooden fluweelen keerle, ende hy hadde vp sijn hooft een cleen swart capproenken, naer die duytsche ghyse, daer inne dat dye lieden van Parijs seere verwonderden dat hi so simpelic int habijt was, ende hi sadt vp een cleen peerdekin, ende hadde.xiij.paedgekins wel gent ghecleet maer niet so costelic, als die waren van sommeghe andere heeren.

¶ Item als die coninc was binnen Parijs, so track hy metten heren ter kercke van onser vrauwen, ende daer sprac hi sijn bedinghe, ende sijn bedinghe ghesproken hebbende doe trac hi logieren in sijn pallaeys. Ende in die voorsale vanden pallaeyse vp eene tafele van Marbre, was een auentmael ghereet om te gaen etene, also si daden. Ende ontrent den middel vander tafele so ghinc die coninck sitten, ende neffens hem vp die rechter side so sadt die hertoghe van Orliens, ende aen die luchter side sadt die hertoghe van Borgoengien, ende daer naer die here van Borbon, ende daer naer die graue van Chaerlois. Ende als dat auentmael ghedaen was, soe ghinckmen daer houeren ende danssen in die grote sale, ende die sale was so vul volcx datmer qualic conste huyt oft in gheraken.

¶ Item dye voorseyde coninc bleef te Parijs ligghende metten voorseyde heren.vij.weken lanck, ofte daer ontrent. Ende die hertoge phelips van Borgoengien, ende dye here van chaerlois sijn sone reden of ghinghen alle daghe te houe, met hueren aertchiers, daer inne dat die lieden van Parijs verwonderden dat die hertoghe van Orliens ende die Hertoghe van Borbon gheene aertchiers en hadden.

[Den.v.dach van Sporcle]

¶ Item den.v.dach van Sporcle doe quam te Doornicke die coninc van Vranckerijcke ende was te Doornicke.xiiij.daghen, ende van Doornicke so trac die coninc te Rijssele, ende daer was die hertoghe Phelips ten steicspele datmen heet spinette, ende maecten daer grote chiere. Ende ontrent den seluen tijt so trac die coninc metten Hertoge Phelips te Hesdijn, ende van Hesdijn trac die Coninck te Orliens waert, ende quam altemet visenteren den Hertoghe Phelips.

¶ Item in dien seluen tijt so was die here van Chaerlois niet wel staende met sinen vadere, ende dat duer tvermaken van sommege heren. ter cause van dien so hilt hy hem in Hollandt, te Gorckem, ende hem daer houdende, so quam daer gheseylt een schip, daer inne dat was die bastaert van Rupenbrouck, dye welcke bastaert meende te vanghen in dien tijden den here van Chaerloys, ende hem te voerene in Vranckerijcke. Ende dat vernam die hertoge Phelips sijn vadere, om twelcke hi haestelic trac van hesdijn, ende quam te Rijssele, want hi die fransoysen ten besten niet en betraude.

¶ Item corts daer naer in tselue iaer die Coninc van vranckerijcke sandt eenen ambassaet aen den hertoge Phelips van Borgoengien, die welcke seyde dat die coninc seer verwonderde, waeromme hi so haestich was om te vertreckene van Hesdijn, sonder te sprekene metten coninc, of den coninck te laten weten dat hi vertrecken wilde.

¶ Item die Ambassaet begeerde aenden Hertoghe Phelips van sconincx weghe dat hy verbieden soude sinen sone Kaerle van charlois dat hy gheene alianchie en soude maken metten hertoghe van Bertaengien. Ende die graue van Chaerlois daer bi sijnde, midts dat den paeys ghemaect was van sinen vader Ende horende die begheerde vanden voorseyde.coninc.hy antwoorde terstont dat hijt nyet laten en soude alianchie te maken met den Hertoghe van Bertaengien omme sconincx wille. Ende seyde bouen dien, waert bi also dat hy god bouen al te vriende hadde ende sinen vadere, dat hi niet verschieten en soude, hi en soude wel duruen den coninck beuechten.