Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1927

[p. 419]

In memoriam H. Linnebank

Woensdag in de Goede Week overleed, in zijn klooster te Uden in Noord-Brabant, de hier in Vlaanderen wel bekende Pater, Kruisheer Linnebank. Hij was slechts 52 jaar oud geworden, en al wisten we hem ook sinds eenigen tijd lijdend, toch is hij wel wat te vlug uit het leven weggerukt; tot twee dagen voor zijn dood immers stond hij nog in de klas voor zijn dierbare jongens, hij is neergeveld met de wapens in de vuist. Jaren lang is hij professor geweest aan het College der Kruisheeren te Uden, waar hij in poësis en rhetorica de moderne letterkunde doceerde. Ook zal zijn gemis aldaar zeer scherp worden gevoeld, want hij was een goed kloosterling en een leeraar uit de honderd; de oude Orde van het H. Kruis - tusschen haakjes: de eenige orde in de Nederlanden gesticht door een Zuid-Nederlander, al in 't jaar 1211 - had hij lief bovenmate; haar eer en glorie stonden hem in 't hart geschreven, en overal waar het pas gaf, met de pen en met het woord, deed hij het mogelijke om haar heerlijk verleden en haar bloeiend heden den volke bekend te maken; ‘voor velen was hij zelf de representatie zijner oude Orde geworden.’

Hij was een beste leeraar, die bij zijn studenten hoog in aanzien stond, want hij wist bij hen op te wekken liefde voor de kunst, liefde voor het schoone woord en voor de klassieken, liefde vooral voor het grootste kunstwerk dat de letteren ooit voortbrachten, voor de Divina Comedia, wier schoonheden hij zijn best deed hun in de taal van Dante zelf te doen aanvoelen en smaken.

Hij was een trouwe vriend, goedhartig en gemoedelijk, zonder ook maar iets van het stijve boven- Moerdijksche op zich, (hij was van Oudewater bij Leiden) met een echt-Vlaamsche schalksheid, die hem populair maakte en bemind, en hem den naam van ‘Linnebenkske’ bezorgd had, waar hij heel fier op was.

Hij was een kinderlijk man, en echt als een kind kon hij genieten van alle Gods' goede gaven, van een eenvoudig bloempke dat openbloeide langs de gracht, zoowel als van een flesch heerlijke bourgogne of van een reis in 't zonnig Italië. Hier in Vlaanderen washij vooral

[p. 420]

bekend als letterkundige, en als groote Vlamingen-vriend; menigvuldig zijn de voordrachten die hij hier op huldedagen en bij feestelijke gelegenheden gehouden heeft. Hij reisde veel, kende Italië en vooral Rome, doch was 't liefst in Vlaanderen; vele vakantiedagen heeft hij in ons mooie land doorgebracht, hij was nergens liever dan bij zijn Vlaamsche Vrienden. Eenige jaren zelfs heeft hij in Vlaanderen gewoond, te Diest in het klooster zijner orde: doch na zijn eersten bundel ‘Jongere letteren’ moest hij er weg - 't was nog een heele tijd vóór den oorlog, - want hij had daar geen blad voor den mond genomen, wat hij trouwens nooit deed, ook niet voor zijn penne-mond, en wat hem op 't hart lag of wat hij meende goed voor te hebben, wierp hij iedereen ronduit in 't gezicht, zoodat hij wel eens zei en schreef, waar hij later toch veel spijt van had. Toch was hij in Vlaanderen heel wat beter gekend en zeker meer gewaardeerd dan in Holland. Hij heeft heel veel geschreven, en talrijk zijn de bundels, door hem de wereld ingezonden: Jongere letteren, - Van Nederlandsche letteren, - Willem Kloos, - Van Onkruid en Tarwe, - Dagboek van mijn Roomsche reis, - Letteren en Leven, - Vijf dagen in Vlaanderen, - Van leven en Kwijnen, - Naar het schoone Woord, - De Wonderen van de Udensche hei, - Geleerden, Dichters, Heiligen, - Reizen en Kijken, - Huldigingen, - Inleiding tot Vondels verzen, - Uitstapjes en Lessen, enz.

Het zijn meest allen bundels kritieken, en meer dan een ervan werd bij zijn verschijnen, ook hier in 't land, wel eens erg ruw onder handen genomen. En daar was wellicht reden voor, want toegegeven moet worden dat, wat hij schreef, veelal meer schitterend-gezegd was dan wel diep, en het verwijt van ‘oppervlakkigheid met een heel dun laagje eruditie’ was zeker niet altijd onverdiend. Doch waar is ook wat L.C. Michels van hem schreef, dat ‘wie hem niet kende en “meegemaakt” had, de waarde van zijn geschreven woord niet volmaakt kon aanvoelen’... want hij was in zijn genre als weinigen penvaardig, keurder van het oude en smeder van het nieuwe. Een nooitfalend, belangstellend luisteraar en opmerker, met name van wat teekenend, wat eigenaardig volks was, een die zijn omgang, ook en vooral zijn Brabants volk, met liefde bestudeerde, voor wie als voor weinigen de taal leefde. En dan wist hij niet enkel te luisteren, maar ook te zamelen en te zanten, en wat hij bijeen had, verder te vertellen in gesprek en tintelende voordracht, met innig genoegen, met een genoegen en een monkel, waarvan juist zijn vrienden best van al de

[p. 421]

weerglans zien lichten in wat hij schreef.’ - In Holland werd vooral zijn laatste werk, zijn tweedeelige Vondel-inleiding, heftig aangevochten, terwijl datzelfde werk hier in Vlaanderen met lof vernoemd en zelfs geprezen werd; hoezeer hij daaronder leed, - onder afbrekende kritiek - weten best, die met hem omgingen; hij had er werkelijk een heiligen schrik voor, ooit een zijner kritici in levenden lijve te ontmoeten; doch ook een goed vriendenwoord verdreef weer al zijn angstvollen kommer, want - ik citeer nog eens L. Michels - ‘hij was absoluut niet iemand die ‘het wist’, maar een die uw oordeel hooger taxeerde dan gij zelf meende dat het waard was.

Hij was een goede mensch en een vrome priester, die met de vijf talenten door God hem gegeven, zijn leven lang gewerkt en gespeculeerd heeft, en met gerust gemoed in waarheid kon getuigen: ‘zie Heer, ik heb er vijf andere bijverdiend’; ook zal de Meester van hierboven hem het hartelijk wederwoord hebben toegestuurd: ‘Goede en trouwe dienstknecht, kom binnen in de vreugde des Heeren. Zoo zij het.

M.W. o.s.c.